سینما در مسجد؛ الگویی برای تعلیم

   برنامه­ریزی برای حضور کودک در مسجد، از جمله پروژه­های مهم در امر تبلیغ می‌باشد. بنابراین باید در مساجد محیط شادی را به وجود آورد، تا کودک با فراغ بال و با انرژی مضاعف در این مکان مقدس حضور مستمر داشته باشد. امروزه در جامعه اسلامی، علاوه بر مسجد، نهادهای دیگری نیز وجود دارند که به طور مستقیم بر روح و روان و افکار افراد تأثیر مستقیمی دارند و به راحتی می­توانند تغییرات مثبت و یا منفی بسیاری در افکار ایجاد کنند. به عنوان نمونه سینما، از جمله نهادهایی است که بیشترین نقش را در اثرگذاری بر مخاطب خواهد داشت. سینما اگر پاک و سالم باشد، می‌تواند مخاطبی با گرایشات پاک تربیت کند. البته امروزه شاهدیم که در دنیای رسانه، با ساخت و تولید فیلم‌های گوناگون، چگونه افکار و اندیشه­های بشری را مدیریت می‌کنند.

اما مسئله سینما چه ارتباطی با مسجد دارد؟ اصولاً تربیت مسجدی با تربیت سینما، قابل مقایسه است و یا نه؟ آیا این دو با هم  قابل جمع می‌باشد؟ و سؤالاتی از این دست.

   یکی از برنامه و طرح­هایی که باید در فرهنگ مسجدی بودن و مسجدی شدن تعریف کنیم، این است که نباید دیگر نسبت به مسجد، نگاهی کلیشه­ای و صرف دعاخوانی و قرآن­خوانی و خواندن نماز داشته باشیم؛ اگرچه تک تک این امور ارزش و جایگاه ویژه­ای در سنّت دینی دارند، با این همه ما می‌توانیم قرآن­خوانی و دعاخوانی و خواندن نماز در مسجد را در قالبی متمایز و جذّاب به مخاطب خود ارائه بدهیم. از جمله راه‌های جذّاب برای حضور در مسجد، بردن سینما به فضای مسجد می­باشد. اگر سینمای ما در فضای مسجد تعریف شود، به طور قطع تحوّل عظیمی در مسجد و به تبع آن در سینما ایجاد خواهد شد.

چگونه سینما را در مسجد تعریف کنیم؟

   به طور قطع مسجد هر محلّه و منطقه­ای متشکل از کودکان و نوجوانان و جوانان و بزرگسالان می­باشد. اگر هیئت امنای مساجد و امام جماعت هر مسجدی، برای شکوفایی حضور در مسجد، برنامه­ای در قالب «مسجدسینمایی» طرح ریزی کنند، تعداد افراد حاضر افزایش خواهد یافت. هدف از برگزاری، فقط به معنای حضور در مسجد نیست، بلکه ما از این طریق کودکان را به همراه والدین خود به سمت مسجد دعوت کرده و در کنار آن به هدف خود که همان جذب کردن کودک به مسجد می­باشد، خواهیم رسید.

چندین راه برای برگزاری این روش وجود دارد:

الف. هیئت امنا و امام جماعت و یا هرکسی که مسئولیت فرهنگی مسجد را برعهده دارد، با تشکیل گروه تئاتر و یا گروه فیلم، به راحتی می­تواند در قالب­های دینی و قرآنی فیلمنامه­ای را طرح ریزی کرده و از اقشار حاضر در مسجد، افرادی را برای نقش­های مختلف انتخاب کند و پس از تمرین و تکرار، فیلم­های کوتاهی را کارگردانی و اجرا کنند و به مرور زمان با استفاده از تجربیاتِ دیگر کارگردانان و بازیگران، کمیّت و کیفیت ساختن این فیلم ها را بالا ببرند.

نکته­ی مهمی که در اینجا وجود دارد، این است که قالب داستان فیلم یا تئاتر، باید حول محور تربیت در مسجد با حال و هوای قرآن و ادعیه و از این دست موضوعات باشد، تا ثمره آن به صورت مجسّم برای افراد ملموس شود؛ و از همه مهم­تر نقش­آفرینی و بازی گرفتن از کودکان و نوجوانانی می­باشد که برای اولین بار و یا در دفعات ابتدایی حضور در مسجد، چنین نقش و مسئولیتی را می­یابند.

اگر ساخت فیلم از مساجد و با تفکّری مسجدی حاصل شده و این فیلم در جامعه منتشر شود، برای کسانی­که اولین بار اینچنین طرحی را مشاهده می­کنند، جالب خواهد بود و ایشان کنجکاو و مشتاق خواهند شد تا خود را به مسجد ملحق سازند. در واقع ساخت فیلم مسجدی، بعد از گذشت زمان، آمادگی خوبی را برای ساخت فیلم­هایی با کیفیت بالاتر و محتوایی عمیق و معرفتی برای جامعه ایجاد خواهد کرد.

ب. روش دیگر این است که ما بتوانیم مجموعه فیلم­های ارزشی را با همکاری نهادهای مربوطه، به محوّطه مسجد بیاوریم؛ اگر مسجد دارای حیاط و یا سالن جدا باشد، ابتدا در آنجا برگزار کنیم، در غیر این صورت می­توان اجرای فیلم را در خود مسجد برگزار کرد.

برای بازدهی بیشتر این حرکت، می­توان کارشناسان مذهبی و یا کارشناسان مربوط به فیلم مورد نظر را هماهنگ کرد تا با توجّه به محتوای فیلم، برای نقد و تحلیل و نیز بیان نکات تربیتی برای کودکان، حضور داشته باشند. اینگونه می­توان به مقصود و هدف خود با ایجاد فضایی متفاوت دست یافت. اگر کودک را با این راهکارها با مسجد آشنا کنیم، دیگر چنین فضایی برای کودک تکراری و کسل کننده نخواهد بود. البته باید توجّه داشت که در این شیوه به طور غیرمستقیم به جذب کودکان به مسجد خواهیم پرداخت، شیوه­ی مستقیم اینگونه است که به والدین نکاتی گفته می­شود، تا از طریق تدابیر والدین، ایشان به حضور در مسجد مشتاق­تر شوند. در واقع این روش، تبلیغ و یا دعوتی شاد برای حضور در مسجد می­باشد.

ج. متأسفانه ما همیشه فضای سینما را  به عنوان مکانی برای دیدن فیلم تعریف کرده­ایم، در حالی­که ما می­توانیم از این مکان­ها برای اجرای برنامه­های دیگر استفاده کنیم. با استفاده از فضای سینما می­توانیم مجموعه کودکان مسجد را به سمت تربیت مسجدی و مقصود و مطلوب خود سوق دهیم.

   اگر گروه‌های تئاتر و فیلم مساجد خود را به انجمن­های مربوط به این امور فرهنگی، معرفی کنیم، در ایّام مسابقات، با عنوان بچه­های مسجد، می­توانیم ارزش کودکان و حضور آنها در مساجد را به همراه موفقیتشان  نمادسازی کنیم، تا دیگران هم به حضور در مسجد ترغیب شوند.

   در واقع آنچه که از بیان این شیوه­ها حاصل می­شود، هموار و آسان ساختن حضور کودکان در مسجد است؛ یعنی این روش به عنوان راهکاری بوده است که می­توان حتّی بیش از این هم به آن پر و بال داد، تا اینگونه کودک را با مسجد مأنوس کرد. بی شک اگر کودک با تفکّری دینی، به اجرای این فعّالیت­ها بپردازد، این تعالیم هم به شکل­گیری شخصیت او کمک خواهد کرد و هم خود فرد، تلاش خواهد کرد تا این نتیجه مطلوب را در جامعه نیز پیاده کند؛ چرا که تعلیم و آموزش مسجد، فرد را محدودگرا تربیت نخواهد کرد.