خلاقیت و ابتکار عمل؛ ثمره خانواده‌ اهل مسجد
منبع : خبرگزاری شبستان
۱۳۹۲/۰۱/۰۵
در خانواده اهل مسجد بهترین و عالی‌ترین مراقبت روحی آن است که والدین فرزندان و اعضای خانواده خویش را به گونه‌ای تربیت کنند که از خداوند متعال اطاعت کنند و همواره نماز را اقامه کنند. باید توجه داشت که فقط در خانواده‌های اهل ایمان و مسجد انسان‌های بزرگ ظاهر می‌شود و مسیر تاریخ را بر اساس اراده والای خویش تغییر می‌دهند. در این نوشتار بخش دیگری از شاخصه‌های خانواده اهل مسجد را بررسی می‌کنیم.
۱. محبت و صمیمیت
خانواده اهل مسجد خانواده‌ای سرشار از محبت، صمیمیت و مهربانی است و از حیث عاطفی و آرامش روحی روانی اسوه و الگویی برای سایر خانواده‌ها است. کودک می‌خواهد پدر و مادر بیش از حد او را دوست بدارند و به او اظهار علاقه کنند. فرزند چندان توجهی ندارد که خانواده‌اش در کاخ زندگی می‌کند یا در کوخ یا لباس و خوراکش خیلی اعلاست یا نه اما به این موضوع کاملا توجه دارد که آیا دوست‌اش دارند یا نه، این احساس درونی را چیزی جز محبت و نوازش خانواده ارضا نمی‌کند.
اخلاق و شخصیت آینده فرزندان در همین اظهار محبت‌ها شکل می‌گیرد. همین آغوش گرم مادر اهل نماز و نیایش و نوازش‌های مخلصانه پدر اهل مسجد است که روح بشردوستی و علاقه به هم‌نوع را در فرزند می‌دمد و برای اظهار همدردی و کمک به دیگران آماده‌اش می‌کند؛ همچنین او را از گوشه‌گیری و انزوا نجات می‌دهد. به واسطه محبت خانواده اهل مسجد است که فرزند احساس شخصیت می‌کند و خود را لایق دوستی می‌داند.
همین استعداد عاطفی در انسان، همراه با تضعیف خودخواهی و سوق‌دادن به سوی دیگران سبب رشد بسیاری از فضایل در او می‌شود. این فضایل که در مسجد پایه‌ریزی و نهادینه می‌شود همه کمالات را شامل می‌شود، از قبیل محبت، دوستی، فداکاری، گذشت، بخشش، همکاری، دلسوزی و به طور کلی تقدم غیر بر خود. در همه این موارد انسان برخلاف اقتضای خودخواه‌بودنش از دایره تنگ خود قدم فراتر می‌گذارد و گامی به سوی غیر برمی‌دارد. انسان با مقدم‌داشتن دیگری بر خود و در دل‌گرفتن مهر و علاقه او از فردیت خویش خارج می‌شود. پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند: آگاه باشید که مودت و دوستی مؤمن از بزرگ‌ترین عوامل ایمان است و در جایی دیگر فرموده‌اند: سوگند به آنکه جانم به دست اوست، وارد بهشت نمی‌شوید مگر اینکه ایمان بیاورید و ایمان نمی‌آورید مگر اینکه همدیگر را دوست بدارید.
۲. پرورش شخصیت و اعتماد به نفس
روان‌شناسان می‌گویند تربیت‌کننده باید شخصیت کودک را پرورش دهد و اعتماد به نفس را به او تلقین کند؛ همچنین او را بزرگوار و باشخصیت بار بیاورد. خانواده‌هایی که به فرزندان احترام نمی‌گذارند آنها را کوچک می‌کنند و شخصیت‌شان را خرد می‌کنند، به طور طبیعی فرزندانی ترسو و بی‌شخصیت بار می‌آورند که خود را زبون و بی‌ارزش می‌پندارند. هنگامی که این فرزندان بزرگ شوند خود را کوچک‌تر از آن می‌دانند که به کارهای بزرگ دست بزنند، چنین افرادی در اجتماع منشأ هیچ اثری واقع نخواهند شد و به آسانی زیر بار ذلت خواهند رفت اما اگر فردی در خانواده اهل مسجد رشد کند، خودش را بزرگ و باشخصیت می‌بیند لذا به کارهای پست تن نمی‌دهد و زیر بار خواری و ذلت نمی‌رود. برای پرورش شخصیت انسانی کودک باید صفات خوب او را یادآوری کرد و او را در حضور خودش و دیگران توصیف و از او تعریف کرد و بزرگی نفس را به او تلقین کرد که بهترین شیوه آن در خانواده‌های مسجدی و اهل نماز دیده می‌شود.
همچنین خانواده‌ اهل مسجد کودکان خود را دوست دارد زیرا محبت‌داشتن اساس عزت است. از سویی اعتماد به نفس انسان را در شناخت و انتخاب هدف عالی رهنمون می‌کند، برای توفیق در کارها هیچ چیز به اندازه اعتماد و ایمان به توانستن مؤثر نیست. اگر از اجرای کاری بترسید و فکر کنید که قادر نیستید آن را انجام دهید، امکان ندارد آن کار را به نحو مطلوب انجام دهید. ترس نیروی محرکه ماشین را که باید بازده مطلوب و کافی داشته باشد از کار می‌اندازد و نقش ترمز را ایفا می‌کند. در مقابل، اعتماد و ایمان به توانستن و خواستن شتاب چنین ماشینی را افزایش می‌دهد و بر کارآیی آن می‌افزاید.
۳. تربیت دینی
در خانواده اهل مسجد، اساس تربیت متکی در تربیت دینی است. خانواده خداپرست از آنجا که جان مادی را با همه نعمت‌ها و موهبت‌هایش همواره در حد وسیله می‌نگرد و سعادت و نیک‌بختی خویش را هرگز در گروی عوامل مادی نمی‌داند نه تنها ملایمات و ناکامی‌ها روحیه‌اش را تضعیف نمی‌کند بلکه همین مشکلات و ناملایمات در حکم وسیله‌ای هستند که مانع آرامش روحی آنان می‌شود و جلوی هرگونه سستی حاصل از خوگرفتن به زندگی بی‌دغدغه را می‌گیرد.
جهان سرد ماشینی و بی‌روحی که در بینش مادی وجود دارد برای خانواده باایمان به جهانی زنده، هوشیار، آگاه و سرشار از روح و معنا تبدیل می‌شود که به زندگی روح، معنی و هدف می‌بخشد. در سایه تربیت دینی و مکتب مسجد، مجموعه جهان و بخصوص زندگی انسان که از علم و حکمت مطلق خداوند سرچشمه گرفته است، تقدس می‌یابد و ارزشمند می‌شود. تجربه تاریخی نشان می‌دهد که هر جا ایمان واقعی تجلی پیدا کند، عالی‌ترین جلوه‌های انسانی را با خود به همراه می‌آورد. ایمان به خدا نه تنها به زندگی معنا می‌بخشد و آدمی را از پوچی و بیهودگی و تنهایی و غربت رها می‌کند بلکه به زندگی روح و صفا می‌بخشد و شوق و حرکت می‌آفریند.
۴. خلاقیت
خلاقیت و ابتکار عمل ثمره شایسته خانواده‌های اهل مسجد و عبادت است زیرا در چنین خانواده‌ای بستر رشد همه استعدادها فراهم است. لازمه خلاقیت، داشتن نگرش مثبت به فکر نو و کارهای نوست. به طور کلی ویژگی‌های تفکر خلاق را که در خانواده اهل مسجد بروز می‌کند می‌توان این‌گونه بیان کرد: ۱. جرأت و شهامت اظهار نظر ۲. حقیقت‌جویی و در نظر گرفتن واقعیات ۳. اجتناب از سطحی‌نگری ۴. نگاهی غیرمرسوم به اشیا و پدیده‌ها ۵. داشتن انگیزه و دانش وسیع ۶. داشتن طرز تفکر انتقادی ۷. داشتن پشتکار و انضباط ۸. افقِ‌های دید وسیع ۹. تلاش اجتهادی.