تحلیلی پیرامون مذاکرات هسته ای و پاسخ به چند پرسش

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محراب، سرانجام دیروز، سوم آذر ماه، مذاکرات نفس گیر هسته‏ ای در ایستگاه تمدید مذاکره توقف کرد و قرار شد توافقنامه ژنو تا  10تیر ماه 94 تمدید شود. قرار است توافق کلی و جامع حداکثر تا 4 ماه آینده انجام شود و چنانچه باز هم نیاز به مذاکره بیشتر بود، در 4 ماه اول سال 94 هم مذاکرات ادامه پیدا کند.

 برای روشن تر شدن موضوع لازم است به این چند نکته توجه کنیم :

چیستی موضوعات توافق ژنو

در آذر ماه سال 92 ایران و 1+5 توافقنامه‏ای را امضاء کردند که شامل مطالب زیر بود:

الف – تعهدات ایران: 1- توقف غنی سازی 20%  2- تبدیل اورانیوم 20% غنی شده به 5%  3- ادامه کار  تأسیسات هسته‏ای در ایران بدون آنکه ایران توسعه جدیدی در آنها ایجاد کند. 4- پذیرش بازرسی‏های بیشتر آژانس بین‏ المللی هسته ‏ای

ب – تعهدات 1+5: 1- عدم اعمال تحریم جدید 2- تعلیق برخی تحریم‏ها در زمینه‏ی طلا و فلزات گرانبها، خودروسازی وصادرات پتروشیمی ایران  3- صدور مجوز بازرسی‏ها و تعمیرات خطوط هوایی ایران به منظور ارتقاء سطح ایمنی پروازها 4- محدود نکردن سطح فروش نفت ایران 5 – آزاد سازی چهار میلیارد و دویست میلیون دلار از پولهای مسدودی ایران

     نکته مهم این است که ایران به همه تعهدات خود پای بندی نشان داد اما آمریکا و 1+5 بر تحریم ها افزودند و موارد دیگر را به صورت دست و پا شکسته و نیم بند و یک خط در میان عمل کردند.

توافق نامه ژنو چه دست آوردهایی را دارد ؟

حقیقت این است که توافقنامه‏ ژنو، نه یک پیروزی بزرگ برای ایران بود و نه یک عقب ‏نشینی و شکست فاجعه ‏بار؛ توافقنامه ژنو باعث شد، وحدت و همگرایی غرب در هم بشکند و بهانه‏ ها از دست آمریکا و اروپا گرفته شود و بیش از گذشته چهره نیرنگ‏ آلود غرب افشا گردد، از سوی دیگر نباید انکار کرد که دستگاه دیپلماسی ما نیز دچار اشتباهاتی در نحوه‏ ی ارتباط و مذاکره شد که می‏ توانست بهتر و دقیق تر عمل کند؛ آنچه که مهم بود، روشن شدن تیز بینی و هوشمندی رهبر عزیزمان بود که ما به تیم مذاکره کننده‏ مان اعتماد داریم، اما به آمریکا به شدت بدبین و بی اعتماد هستیم.  

در مذاکرات اخیر چه اتفاقی افتاد ؟

در مذاکرات اخیر چند موضوع مورد اختلاف بود.

1- تعداد سانتریفیوژها که آمریکا اصرار داشت در حدود 6000 عدد متوقف شود.

2- حجم ذخیره مواد غنی‏ سازی شده به کمتر از یک تن برسد ، در حالی که ما هم اکنون حدود 8 تن مواد غنی شده داریم. لازم بود برای این کار مواد غنی شده یا تبدیل به میله‏ ی سوخت شوند تا قابلیت صنعتی شدن را نداشته باشند یا  به کشور ثالث مثل روسیه صادر شوند.

3- تحقیق و توسعه دانش هسته‏ ای متوقف شود.

4- ایران از تزریق گاز به سانتریفیوژهای نسل 5 و 6 به بالا خودداری کند (توضیح اینکه ایران اسلامی بحمد الله موفق شده است نسل 5 سانتریفیوژها را نیز تولید کند که در نوع خود یک رکورد علمی محسوب می‏شود.)

5- ایران به شفاف سازی بپردازد یعنی اجازه بازرسی بیشتر بدهد.

6- ایران غنی سازی را در حد 5 درصد نگه دارد.

ایران اسلامی بر سر بند 4 و 5 و 6 انعطاف لازم را نشان داد اما بند 1 و 2 و 3 را خط قرمز منافع ملی خود دانست و از آن کوتاه نیامد، حق این است ظریف و تیم همراهشان با قدرت و اقتدار پای منافع ملی ایستادند که جای تشکر دارد.

چرا مذاکرات تمدید شد؟

آمریکا و غرب با این نگاه آمده بودند که ایران در دقیقه‏ ی 90 و در روز آخر به خاطر مشکلات‏ اقتصادی و شدّت تحریم‏ ها کوتاه آمده و همه‏ ی موارد را خواهد پذیرفت، برخی از خوش‏بینان داخلی هم منتظر جشن هسته‏ ای بودند، اما هوشمندی و قاطعیت رهبر حکیم انقلاب اسلامی و همراهی دستگاه دیپلماسی موجب شد دشمن به هدف خود نرسد و با اینکه بارها از عدم تمدید سخن گفته بود، تمدید هفت ماه و 7 روز را بپذیرد. در حقیقت برای ادامه کار سه حالت قابل تصور بود:

- شکست کامل مذاکرات و لغو توافقنامه ژنو و بازگشت به نقطه اول

- توافق جامع و تفصیلی

- توافق نیم بند و دست و پا شکسته   

حق این است که این توافق نیم بند یکسال بود انجام شده بود و اگر قرار بود توافقی صورت گیرد توافق جامعی بود که همه حقوق مردم ایران به رسمیت شناخته شود یعنی تعداد سانتریفیوژ ها تا 190هزار سو (واحدسنجش غنی ‏سازی) به رسمیت شناخته شود. و مهمتر از همه توسعه تحقیقات علمی و دانش هسته‏ ای محدود نشود و نیروگاه‏ های فردو و نطنز  و  آب سنگین اراک به کار خود ادامه دهند.

اینجا بود که غرب به زیاده‏ خواهی مستکبرانه خود ادامه داد و ایران اسلامی نیز بر مواضع حق خود پافشاری کرد. لذا هر دو طرف بر سر موضوع تمدید مذاکرات تا 7 ماه آینده توافق کردند.

نکاتی که باید مورد توجه قرار بگیرد

1.تیم مذاکره کننده طبق فرموده رهبری عزیز مورد تأیید و حمایت همه ما هستند.

2.اعتماد به تیم مذاکره کننده به معنای نفی انتقاد از عملکرد آنها نیست. به نظر می رسد در مواردی این تیم ، دچار خوش‏بینی به غرب شد و نتوانست از فرصت مذاکرات استفاده درست کند. مثلا در عرض  یکسال گذشته حدود ده ماه فقط بر سر مسائل فنی مذاکره کرد درحالی که همه می‏دانیم موضوع هسته‏ ای موضوع فنی نیست، مشکل سیاسی است، به عبارتی از ابتدا می‏ بایست با سر سختی روی لغو تحریم ها پافشاری می‏شد و گام به گام به میزان انعطاف ما، آنها لغو تحریم می‏کردند اما این خوش‏بینی باعث شد که ما انعطاف لازم را به خرج دادیم اما آنها از سر سختی‏ های خود کوتاه نیامدند.

3.نکته دیگر اینکه نمی‏بایست و نباید، مسائل اقتصادی وحل همه مشکلات به نتیجه مذاکرات پیوند بخورد ، کاری که مع الاسف برخی از مسئولان اجرایی- خواسته یا ناخواسته - به آن دامن زدند.

4.دولت محترم و تیم خوب مذاکره کننده هسته ای در فرصت 7 ماهه باید بیشترین توان خود را روی دیپلماسی عمومی و آگاه‏ سازی جهانی و نیز دور زدن تحریم‏ها بگذارد تا آمریکا دوباره گمان باطل نکند که ما بخاطر تحریم‏ها به او باج خواهیم داد.

5. همه ما دراین عرصه حساس باید "دفاع واقع بینانه"و"نقد منصفانه" را مد نظر قرار داده و از خوش‏بینی مفرط و بدبینی مفرط پرهیز کنیم؛ واقع‏ بینی و روشن‏ بینی که همان بصیرت است در پیروی از خط مشی‏ های‏ اعلامی از سوی رهبر عزیز و حکیم انقلاب اسلامی است.

سرانجام این مذاکرات چیست؟

این سوالی است که این روزها زیاد پرسیده می شود. در جواب باید گفت:

ایران اسلامی بر مبنای نرمش قهرمانانه- نه منفعلانه- مذاکرات را ادامه خواهد داد و با پای‏ فشاری بر سر اصول اساسی و خطوط قرمز در میدان مذاکره خواهد ماند.

با پیش بینی وضعیت اوباما و آمریکا و نیز ناراحتی اروپا از آمریکا به خاطر طولانی شدن مذاکره و ضررهای اقتصادی بسیار و به شرط مقاومت و پافشاری محکم ما بر سر مواضع بعید نیست 1+5 تا حد زیادی از بسیاری از مواضع خود کوتاه بیاید.

در فرض شکست مذاکرات در هفت ماه آینده، ایران اسلامی به اذن الله ضرری نخواهد کرد چون هم در عرض یکسال گذشته شدت فشار استکبار را کنترل کرده است، هم از مواضع خود در فلسطین، عراق، سوریه، لبنان و ... کوتاه نیامده است، بلکه در این میادین از آمریکا به مراتب جلوتر حرکت کرده است.

بنابراین به فرموده رهبر معظم انقلاب اسلامی، کشور عزیز ما به اذن الله ضرری نخواهد کرد و این چهره پلید استکبار است که این بار رسواتر خواهد شد، به شرط آنکه مردم و مسئولان ما در خط هدایت رهبری همچنان حرکت کنند. انشاءالله