پایگاه تخصصی مسجد: قرآن کریم با آیاتى که شب و روز تلاوت مى شود، انسان هایى را به جهت ارج نهادن به جایگاه برجسته و فداکارى در راه حق، ستوده و یاد و نامشان را جاودان ساخته است. اهل بیت پیامبر اکرم(ص) از جمله کسانی‌اند که خداى متعال از آنان آشکارا یاد کرده و به بیان مقام و منزلت و فضایل آنان پرداخته است. تاریخ نگاران و مفسران، نزول آیاتِ فراوانى را در ستایش اهل بیت روایت کرده اند، چنان که خداوند در سوره‌هاى گوناگونى، آنان را مورد مدح و ثنا قرار داده تا خط و مشى سالم و جهت گیرى صحیح آنان را تثبیت و مردم را به پیروى از آنان فرا بخواند.
کوثر رسالت
کوثر را به «خیر بسیار» معنا کرده‌اند و به ظاهر تمامی نعمت‌هایی را که خداوند به پیامبر اکرم(ص) عنایت کرده، شامل می‌شود. ولى مواردى را که در شأن نزول این سوره، افزون بر آیه پایانى سوره کوثر یادآور شده‌اند، به روشنى اشاره داردکه خیرِ یاد شده، به فزونى و دوام نسل ارتباط دارد و جهانیان به خوبى آگاهند که نسل پاک رسول اکرم(ص) از ناحیه دخت گرامی‌اش زهراى بتول استمرار داشته و برخى از احادیث رسیده از پیامبر اسلام (ص) این معنا را صریحاً یاد آور شده است.
بیشتر مفسران از جمله ابن عباس(۱) در مباحث مربوط به کوثر آورده‌اند: عاص بن وائل همواره به سران قریش می‌گفت: محمد، داراى فرزند پسری که پس از او جایگزین وی گردد، نیست(۲) به همین دلیل، اگر از دنیا برود، نسل وى قطع شده و از وجود او رهایى می‌یابید.
امّا فخر رازى با اینکه در اینجا به بیان اختلاف مفسّران در معنای کوثر پرداخته، اما به صراحت گفته است: «قول سوم: کوثر را به فرزندان پیامبر معنا کرده‌اند... زیرا این سوره مبارک در نکوهش کسانی که رسول خدا(ص) را به نداشتن فرزند پسر به عیب‌جویی گرفته بودند نازل شده است. بنابر این، معنای آیه این است که خداوند به او نسلی عطا می‌کند که با گذشت زمان باقی خواهند ماند.»
فخر رازی می‌افزاید: با این که ملاحظه می‌کنید: چه تعدادی از اهل‌بیت پیامبر به شهادت رسیده‌اند؟! اما جهان پر از وجود آن‌هاست و از بنی‌امیه کسی باقی نمانده. وانگهی ببینید میان اهل بیت رسول خدا(ص) چه بزرگان و اندیشمندانی مانند امام باقر(ع)، امام صادق(ع)، امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و نفس زکیه و امثال آن وجود دارند.(۳)
آیه مباهله(۴) دلالت دارد که امام حسن و امام حسین(علیهم‌السلام) فرزندان رسول خدا(ص) به شمار می‌آیند و روایات فراوانی که از رسول خدا(ص) رسیده، دلالت دارد که خداوند نسل هر پیامبری را در صُلب آن پیامبر، ولی نسل خاتم پیامبران(ص) را در صُلب على بن ابى طالب(علیه‌السلام) قرار داده است.(۵)
روایات صحیحى از پیامبراکرم(ص) وارد شده که حضرت به حسن بن علی(ع) فرمود:
«إنّ ابنىَّ هذا سیّدٌ ولعلّ الله یُصلح بهِ بین فِئَتَیْن عَظیمتیْن» (۶)
فرزندم حسن، شخصیت بزرگوارى است که خداوند به واسطه او میان دو جمعیّت انبوه مخالف، صلح و آرامش برقرار مى سازد.
پی‌نوشت:
۱. تفسیر کبیر - ۱۳۲/۳۲
۲. این سخن نکوهش آمیز زمانى عنوان شد که عبد الله فرزند پیامبر از خدیجه از دنیا رفت و فرزند پسرى براى آن حضرت باقى نماند.
۳. تفسیر کبیر - ۱۲۴/۳۲
۴. آل‌عمران - ۶۱
۵. تاریخ بغداد ۳۱۶/۱ - ریاض النضره ۱۶۸/۲ - کنز الاعمال ۱۱، حدیث ۳۲۸۹۲
۶. صحیح بخاری، کتاب صلح - صحیح ترمذی ۵، حدیث ۳۷۷۳، چاپ احیاء التراث
منبع: پیشوایان هدایت (۳) - صدیقه کبری، حضرت فاطمه زهرا(س) - صفحه ۲۳ - ۲۵