پایگاه تخصصی مسجد،گروه دین و اندیشه ـ جلال حیران نیا؛ امام علی(ع) نه تنها در دنیای اسلام مقامی شناخته شده است بلکه در ادیان دیگر نیز او را به خوبی می‌شناسند. در ادیان دیگر همیشه از او با شجاعت و فتوت یاد شده است. ولایت با نام این بزگوار گره خورده است. فتوت و بخشندگی نیز همواره با نام ایشان معنا پیدا کرده است. یکی از دانشمندان معاصر که همواره در تحقیقات و کارهای خود شخصیت های بزرگ ادیان مختلف را محور قرار داده است، پرفسور چارلز تالیافرو، فیلسوف برجسته دین است. او همواره از امام علی(ع) به اسوه جوانمردی و عدالت یاد کرده است و علی(ع) را یکی از عادل‌ترین با خردترین افراد تاریخ می‌داند. در گفتگو با این فیلسوف و استاد فلسفه آمریکایی درباره شخصیت امام علی(ع) گفتگویی داشته ایم که در ادامه می‌آید.
شایان ذکر است، «چارلز تالیافرو» استاد دانشگاه‌های آکسفورد، کلمبیا، پرینستون و نتردام آمریکا بوده و در حال حاضر استاد فلسفه کالج سنت اولاف در مینه‌سوتای آمریکاست. او از فیلسوفان برجسته در عصر حاضر به شمار می‌آید و در این حوزه صاحب آثار ارزشمندی است. وی دانش‌آموخته دانشگاه براون و هاروارد بوده و عضو انجمن فیلسوفان آمریکا است.
زندگی امام علی(ع) داری چه پیامی است؟
زندگی ایشان دارای پیامهای زیادی است. به نظر من به عنوان یک فیلسوف دین پیامی که از زندگی ایشان حائز اهمیت است و برای مسلمانان و غیر مسلمانان می‌تواند جالب توجه باشد و از آن چیزی بیاموزند، این است که چگونه ایشان توانسته میان اعتقادات ایمانی و فلسفه پیوند برقرار کند.
ایشان توانسته میان اعتقادات ایمانی و استدلالهای فلسفی پیوند برقرار کند و به گمان من، از ایشان می‌توان به عنوان یکی از اولین فیلسوفان مسلمان یاد کرد.
چرا امام علی(ع) به مدت 25 سال خانه نشین بود؟
گاهی وقتها در خانه ماندن باعث می‌شود که روح ما بتواند جسم و جان و جامعه را رهبری کند. یعنی برای رهبری مردم، لزوماً نیاز نیست در قدرت بود. این رهبری می‌تواند به طرق دیگر نیز حاصل شود.
میلتون، شاعر قرن هفدهم میلادی در جایی اشاره می‌کند که چگونه خدمت به خدا و همسایه بعضی اوقات می‌تواند منجر به رحمت شود: «آنها همچنین تنها به آن کسی خدمت می‌کنند که ایستادگی و صبر پیشه کند». شاید گاهی در منزل ماندن و ارشاد کردن جای حضور را بگیرد.
در نظر شما شیعیان واقعی امام علی(ع) چه کسانی هستند و چه ویژگی هایی دارند؟
پرسش خیلی سختی است. اگر من بخواهم از منظر اینکه امام علی به فلسفه الهیاتی شکل داد سخن بگویم باید گفت که فلسفه به معنای «دوستدار خرد بودن» است. به گمان من شیعیان و پیروان واقعی امام علی کسانی هستند که دوستدار خرد هستند. در اندیشه علی(ع) این دوستدار خرد بودن از رهگذر تمرین و ممارست از طریق پیوند برقرار کردن میان خرد و امیال است.
برای علی(ع) توجه به خرد و امیال و تناسب برقرار کردن میان این دو حائز اهمیت است. برای کسی که صرفا از یکی از اینها-فقط خرد یا فقط امیال- پیروی کند نمی‌توان نام انسان داد و از انسانیت خارج می‌شود.
امام علی(ع) در کعبه به دنیا آمد و در شب 19 رمضان در مسجد به شهادت رسید. اینکه چنین شخصیتی تولد و شهادتش در مسجد بوده است حاوی چه پیامی است؟
من شخصیتی دینی و مذهبی را در میان ادیان بزرگ جهانی نمی‌شناسم که دارای چنین ویژگی ای باشد.
توماس بکت (Thomas Becket) اسقف اعظم در کلیسای جامع کانتربری بود که با هنری دوم (انگلستان) بر سر حقوق کلیسا دچار مشکل شد و سرانجام توسط هنری به قتل رسید. مسیحیان برای این قدیس عزاداری می‌کنند. امام سنت توماس در کلیسا به دنیا نیامده بود.
اینکه امام علی در مسجد به شهادت رسید و تولدش و بنای حکومتش و محور زندگی اش در مسجد بود نشان از شخصیت از خود گذشته وی دارد. در واقع این نشان می‌دهد که از خود گذشتگی در کانون زندگی علی(ع) قرار داشته است.