پایگاه تخصصی مسجد/علیرضا برومند؛ حجت‌الاسلام دکتر کمالی، امام جماعت مسجد وفا با اشاره به آیه «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَأ َقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَ لَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَـئِکَ أَن یَکُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِینَ» گفت:مساجد خدا را تنها کسانی آباد می‌کنند که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و نماز برپا می‌کنند و زکات می‌دهند و جز از خدا نترسیده‌اند. امید است آنان از هدایت یافتگان باشند» (سوره توبه، آیه 18) گفت: مفسرین قرآن از جمله علامه طباطبایی فرمودند منظور از عبادت در این آیه را «آبادانی به هدایت» می‌دانند، یعنی هدایت کردن مردم به دین، از کارکردهای مساجد است.
این استاد حوزه علمیه افزود: «مسجد» زینتِ تقوی و کرامت انسانی است زیرا محل عبادتِ پروردگار و اجتماع نیکان، خوبان و پرهیزگاران است. این درحالی است که مساجد کشور طی ده سال اخیر نتوانسته اند ایفاگر این نقش مهم و حیاتی باشند.
امام جماعت مسجد وفا خاطرنشان کرد: نهادهای متولی و پشتیبان مساجد به ویژه مرکز رسیدگی به امور مساجد برای نقش آفرینی این خانه های خدا در زمینه سلامت روانی و بهداشت معنوی، برنامه‌ریزی کنند درحالی که امروزه بسیاری از مساجد کشور به عبادت و نیایش بسنده کرده اند. گسترش این کارکرد نیازمند آموزش ائمه جماعات، هیات امنا و سایر دست اندرکاران است.
تلاش برای تحقق مسجد برقرار
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی با اشاره به انتقاد مقام معظم رهبری از باز نبودن بیشتر مساجد در طول روز، اظهار داشت: سازمان های خدماتی، انتظامی و فرهنگی مانند شهرداری، نیروی انتظامی و مرکز رسیدگی به امور مساجد برای تحقق «مسجد برقرار» تلاش کنند. این درحالی است که مردم برخی مناطق شهر تهران می‌ترسند برای اقامه نماز صبح به مساجد بروند و همین وضعیت، میزان اقامه نماز صبح در مساجد را کاهش داده است. من چند سال طرح «مساجد مجازی» را برای رفع این وضعیت پیشنهاد دادم. بر اساس این طرح، باید در نقاط مختلف شهر، نمازخانه هایی ولو ده متر مربع برای اقامه نماز ساخته شود.
وظیفه سنگین امام جماعت در جذب جوانان
حجت‌الاسلام کمالی گفت: جوانان و حتی سایر گروه ها و اقشار جامعه به دلیل دور شدن مساجد از جایگاه اصلی و کرامت خود و همچنین جذابیت نداشتن و باسواد نبودن برخی ائمه جماعات، با این خانه های خدا قهر کرده‌اند. اگر امام جماعت، خوش خلق، نیکو سخن و حتی خوش تیپ باشد و مساجد، برنامه های خلاقانه، موثر و مخاطب پسند برگزار کنند، مردم، جذب آنان می‌شوند.
وی ادامه داد: مساجد باید میدان فعالیت و تلاش جوانان باشد، درحالی که بیشتر اعضای هیات امنا و شورای فرهنگی این خانه های خدا، میانسالان و پیران هستند. در چنین وضعیتی، جوانان احساس «بودن» و «دیده شدن» نمی‌کنند. این قشر بنابر خصیصه های سنی، نیازمند میدان داری است، اما در بیشتر مساجد، ائمه جماعات، این فرصت را به جوانان نمی‌دهند.
نقش ظاهر ی مساجد در جذب جوانان
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی خاطرنشان کرد: مساجد کشور، رنگ آمیزی، شادابی ظاهری و طراوت را ندارند، درحالی که نوجوانان و جوانان به ویژه دختران، با تماشای یک بنای زیبا، جذب آن می‌شوند. کدام یک از مساجد ما چنین هستند؟ کدام امام جماعت با ایجاد فضای نشاط و شادابی در مساجد، مشوق حضور نوجوانان و جوانان شده‌اند؟
امام جماعت مسجد وفا در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو به ضرورت جذب و آموزش خادمان مساجد اشاره کرد و افزود: دست اندرکاران مساجد در راستای شعار امسالِ دهه تکریم و غبارروبی مساجد «من، خادم افتخاری مسجدمون هستم» برای جذب خادمان افتخاری، کوشش کنند که لازمه آن، بیان جذابیت های مساجد است. ائمه جماعات برای مردم تبیین کنند که خدمت به مساجد چه جایگاهی در قرآن و روایات دارد. جالب اینکه مردم با شوق و افتخار، خادم آستان امامزادگان می شوند که البته بسیار هم خوب و ارزشمند است، اما این رویکرد نسبت به مساجد وجود ندارد.
حجت‌الاسلام دکتر کمالی خاطرنشان کرد: اهالی مساجد با اشاعه فضای امن و آرام مساجد می توانند زمینه ساز خادمان افتخاری شوند. اگر مردم، این خانه های خدا را مصداق آیه «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد، آیه 28) و پایگاه آرامش معنوی بدانند آنگاه با پای دل و جان، به مساجد، خدمت و این خدمت را مدال افتخار زندگی خود معرفی می کنند.
«مسجد محوری» رویکرد مسئولان شهری و محلی باشد
وی اضافه کرد: مسئولان شهری و محلی با جدی گرفتن «مسجد محوری» می توانند با کم ترین هزینه، سلامت روانی، آرامش ذهنی و کاهش آسیب های اجتماعی را رقم بزنند. البته این رویکرد در باور و برنامه های مسئولان و مدیران کشور وجود ندارد.
این استاد حوزه علمیه در ادامه این گفت‌و‌گو با بیان اینکه میدان دادن به خانم ها در مساجد، مهم تر از آقایان است زیرا این قشر، نسل های آینده را تربیت می کنند، گفت: حضور و مشارکت گسترده بانوان در نماز جماعت و برنامه های دینی و انقلابی مسجد وفا به دلیلِ فعالیت خواهران شورای فرهنگی و پایگاه بسیج به ویژه خانم عباسی، پر رنگ است. در واقع کار برای بانوان را به خودشان سپرده ایم و همین موضوع، آنان را ترغیب به فعالیت بیشتر کرده است.
امام جماعت مسجد وفا ادامه داد: بازبودن در مساجد در طول روز، مهم ترین اقدام برای جذب مردم است، این اقدام، در ماه رمضان، جلوه بیشتری دارد. این درحالی است که مساجد به دلیل چند شغله بودنِ ائمه جماعات، خدمت حداکثری به مردم ندارند. ائمه جماعات، باید امین محلات و پاسخگوی سوالات شرعی باشند. من، هر روز از ساعت 11 صبح تا 11 شب در مسجد وفا، حاضر می‌شوم و شنوای درد و دل های نیازمندان، ایتام، جوانان و سایر گروه های مردم هستم.
حجت‌الاسلام دکتر کمالی در پایان گفت: ائمه جماعات اثرات معنوی حضور در مساجد مانند افزایش امنیت روانی، سلامت ذهنی و دوری از خطرات و آسیب های اجتماعی را برای مردم بیان کنند. شناخت این اثرات، نقش موثری در تشویق دختران، پسران و فرهیختگان برای حضور و مشارکت در برنامه های مساجد دارد.