1. ﺣﻀﺮت اﺣﻤﺪﺑﻦ ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎ اﻟﺴﻼم ﺑﺮادر ﺣﻀﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ علیه السلام اﺳﺖ و ﺑﻌﺪ از ﺷــﻬﺎدت ﭘﺪرش، ﻣﺮدم ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﺮای ﺑﯿﻌﺖ ﻧﺰد او آﻣﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﺸﺎن ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ اﻣﺎﻣﺖ اﻣﺎم رﺿﺎ علیه السلام دﻋﻮت ﮐــﺮد و اﻣﺎم رﺿﺎ در ﺣﻖ او دﻋﺎ ﮐــﺮده ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺣﻖ را ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﺬاﺷــﺘﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ در دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﺣﻖ ﺗﻮ را ﺿﺎﯾﻊ ﻧﮕﺬارﻧﺪ.

2. ﻗﯿــﺎم و ﺷــﻬﺎدت ﺣﻀــﺮت اﺣﻤﺪ ﺑــﻦ ﻣﻮﺳــﯽ  علیهما السلام در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳــﺎﻟﻬﺎی 102 ﺗﺎ 302 ه.ق در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺬﯾﺮش وﻻﯾﺖ ﻋﻬﺪی اﻣﺎم رﺿﺎ علیه السلام رخ داده اﺳﺖ.

3. ﺣﻀﺮت اﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮐﺎروان ﺑــﺮادران و ﺧﻮﯾﺸــﺎن از ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ زﯾﺎرت اﻣﺎم ﻫﺸــﺘﻢ ﺑﻪ ﺳــﻤﺖ ﻃﻮس ﺣﺮﮐــﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در ﺷــﯿﺮاز ﺑﺎ ﺣﺎﮐﻢ دﺳــﺖ ﻧﺸــﺎﻧﺪه ﻋﺒﺎﺳــﯿﺎن ﺟﻨﮕﯿﺪه و ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﻣﯽ رﺳﺪ.891 ﺗﺎ 302 ه.ق

4. ﭘﯿﮑﺮ ﻣﻄﻬﺮ ﺣﻀﺮت اﺣﻤﺪﺑﻦ ﻣﻮﺳﯽ علیهما السلام ﺑﻪ ﻣﺸــﯿﺖ اﻟﻬﯽ از ﻧﻈﺮﻫﺎ ﻏﺎﯾﺐ ﮔﺮدﯾﺪ و در زﻣﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻋﻀﺪاﻟﺪوﻟﻪ دﯾﻠﻤﯽ ﺣﺪود ﺳﺎل 833 ه.ق ﮐﺸﻒ ﺷﺪ. در زﯾﺮ ﺗﻠﯽ از ﺧﺎک ﻟﻮﺣﯽ از ﺳﻨﮓ ﯾﺸﻢ ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪ و ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد «اﻟﺴﯿﺪ اﻣﯿﺮاﺣﻤﺪﺑﻦ ﻣﻮﺳﯽ اﻟﮑﺎﻇﻢ»

5. ﻋﻀﺪاﻟﺪوﻟــﻪ دﯾﻠﻤﯽ اﺑﺘﺪا دﺳــﺘﻮر داد ﺗــﺎ ﺑﻨﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﻣﺮﻗﺪ آن اﻣﺎﻣﺰاده ﻣﺮﺗﺐ ﺳﺎزﻧﺪ.

6. در ﺳﺎل 547ه.ق ﺑﺎﻧﻮ ﺗﺎﺷﯽ ﺧﺎﺗﻮن ﺷــﻬﺮ ﻣﯿﻤﻨﺪ و ﺳــﯽ ﺟﺰء ﻗﺮآن ﻣﺠﯿــﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻃﻼﯾﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ را وﻗﻒ اﯾﻦ ﺑﺎرﮔﺎه ﻣﻨﻮر ﻧﻤﻮد.

7. ﻟﻘﺐ ﺣﻀﺮت، ﺷــﺎه ﭽﺮاغ و ﺳﯿﺪ اﻟﺴﺎدات اﻻﻋﺎﻇﻢ اﺳﺖ.

8. اوﻟﯿﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎرﮔﺎه ﻣﻠﮑﻮﺗﯽ ﺣﻀﺮت اﺣﻤﺪﺑﻦ ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎ اﻟﺴﻼم در زﻣﺎن اﺗﺎﺑﮑﺎن ﺑﻪ دﺳﺘﻮر اﻣﯿﺮ ﻣﻘﺮب اﻟﺪﯾﻦ ﻣﺴﻌﻮدﺑﻦ ﺑﺪر، وزﯾﺮ اﺗﺎﺑﮏ ﻣﻈﻔﺮاﻟﺪﯾﻦ ﺳﻌﺪﺑﻦ زﻧﮕﯽ، ﺑﯿﻦ ﺳﺎل های 856-326ه.ق ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

9. در ﺳــﺎل 447 ه.ق ﺗﻮﺳــﻂ ﺗﺎﺷــﯽ ﺧﺎﺗــﻮن ﻣــﺎدر ﺷــﺎه اﺳــﺤﺎق ﺑﻦ ﻣﺤﻤﻮد ﺑﺎرﮔﺎه ﻣﻨﻮر ﺣﻀﺮت ﺷــﺎه ﭽﺮاغ  ﻋﻠﯿﻪا ﻟﺴﻼم ﻣﺮﻣﺖ و ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺷﺪ و اﯾﺸﺎن ﻧﯿﺰ ﺿﻤﻦ ﺗﺎﺳﯿﺲ ﻣﺪرﺳــﻪ ای وﺳــﯿﻊ در ﻣﺠﺎورت ﺣﺮم ﻣﻄﻬﺮ، ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﻐﺎزه ﺑﺎزار ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﺮﻗﺪ ﻣﻘﺪس را وﻗﻒ اﯾﻦ آﺳﺘﺎن ﻧﻤﻮد.

10. در ﺳــﺎل 219ه.ق ﺗﻮﺳــﻂ ﺷــﺎه اﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﺻﻔﻮی ﺑﺎرﮔﺎه ﺣﻀﺮت ﻣﻮرد ﺑﺎزﺳﺎزی و ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

11. در ﺳــﺎل 1411 ه.ق ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دﺳــﺘﻮر ﻧﺎدرﺷــﺎه اﻓﺸﺎر ﺣﺮم ﻣﻄﻬﺮ ﺣﻀﺮت ﺷــﺎه چراغ  ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻮرد ﻣﺮﻣــﺖ و ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻧﺎدرﺷــﺎه ﻧــﺬر ﻣﯽﻧماید، ﭼﻨﺎﻧﭽــﻪ ﺑﻪ اﻓﻐﺎن ﭘﯿﺮوز ﺷــﻮد، ﺗﻌﻤﯿﺮاﺗﯽ در ﺣﺮم ﻣﻄﻬﺮ ﺣﻀﺮت ﺷــﺎه ﭽﺮاغ  علیه السلام اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﭘﯿﺮوزی ﻫﺰار و ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺗﻮﻣﺎن راﯾﺞ آن زﻣﺎن ﺑﺮای ﺗﻌﻤﯿﺮ و ﻣﻘﺪار 270 ﻣﺜﻘﺎل ﻃﻼی ﻧﺎب ﺟﻬﺖ ﻗﻨﺪﯾﻞ ﺑﺎﻻی ﺿﺮﯾﺢ اﻫﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

12. در ﺳــﺎل 9321 ه.ق در اﺛــﺮ زﻟﺰﻟــﻪ ای ﮐﻪ در ﺷــﯿﺮاز اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده، ﻗﺴــﻤﺘﯽ از ﺑﻘﻌﻪ ﺣﻀﺮت ﺧﺮاب ﻣﯽ ﺷــﻮد و ﻗﻨﺪﯾﻞ ﻃــﻼی اﻫﺪاﺋﯽ ﻧﺎدرﺷــﺎه ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺗﻌﻤﯿﺮات ﺑﻘﻌﻪ ﻣﺒﺎرک ﻣﯽ رﺳﺪ.

13. در ﺳﺎل 3421 ه.ق ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻓﺘﺤﻌﻠﯽ ﺷﺎه ﻗﺎﺟــﺎر ﺿﻤﻦ ﻣﺮﻣﺖ و ﺗﻌﻤﯿﺮ ﺑﻘﻌﻪ ﻣﺒﺎرک، ﺿﺮﯾﺤﯽ ﻧﻘﺮه ای ﺟﻬﺖ ﻣﺮﻗﺪ ﺣﻀﺮت اﺣﻤﺪﺑﻦ ﻣﻮﺳــﯽ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎا ﻟﺴﻼم ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

14. در ﺳــﺎل 7331 ه.ش ﮔﻨﺒــﺪ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺣﺮم ﻣﻄﻬﺮ ﮐﻪ ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﻌﻤﯿﺮ ﺷــﺪه ﺑﻮد، ﺑﺮﭼﯿﺪه و ﺑﻪ ﺟﺎی آن ﺑﺎ آﻫﻦ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺟﺪﯾﺪ ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﻨﺒﺪ ﺳــﺒﮏ ﺗﺮ و ﻣﻘﺎوم ﺗﺮی ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺳﺒﮏ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

15. ﭘــﺲ از ﭘﯿﺮوزی اﻧﻘﻼب اﺳــﻼﻣﯽ ﺗﻮﺳــﻌﻪ ﺻﺤﻦ ﺑﻪ ﻣﺴــﺎﺣﺖ 21000 ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ در آﺳــﺘﺎن ﻣﻘﺪس ﺻــﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ و ﺗﻌﺪاد 162 ﺣﺠــﺮه در دوﻃﺒﻘﻪ دور ﺗﺎ دور ﺻﺤﻦ اﯾﺠﺎد ﺷﺪ

16. ﮐﻒ ﺣﺮم ﻣﻄﻬــﺮ و دﯾﻮارﻫﺎی اﻃﺮاف ﺑﺎرﮔﺎه ﻧﻮراﻧﯽ ﺑﺎ ﺳــﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﻣﻔﺮوش ﺷﺪه و ﺻﺤﻦ ﻣﻄﻬﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﮔﻨﺪﻣﮏ ﻓﺎرس ﻓﺮش ﺷﺪه اﺳﺖ.

17. ﺳــﺎﺧﺖ ﺳﺮ درﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﺎب اﻟﺮﺿﺎ ﮐﻪ ﻗﺴــﻤﺘﯽ از وﺻﯿﺘﻨﺎﻣﻪ اﻣﺎم راﺣﻞ، روی ﮐﺎﺷــﯽ ﻣﻌﺮق ﺑﻪ ﺧﻂ ﻧﺴــﺘﻌﻠﯿﻖ زﯾﻨﺖ ﺑﺨﺶ ﻓﻀﺎی دروﻧﯽ اﺳﺖ در دوران ﺗﻮﻟﯿﺖ ﺣﻀﺮت آﯾﺖ الله ﺣﺎج ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻬﺪی دﺳﺘﻐﯿﺐ ﺑﺮ آﺳﺘﺎن ﻣﻘﺪس ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

18. ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ اوﻟﯿﻪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺷــﺮوع ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺣــﺪاث ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺬﻫﺒــﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ آﺳــﺘﺎن ﻣﻘﺪس در زﻣﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﺴــﺎﺣﺖ 60000 ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ و ﺑﺎ ﺳﻄﺢ زﯾﺮﺑﻨﺎﯾﯽ ﺑﯿﺶ از 100000 ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻗﺴــﻤﺖ ﻫﺎی ﻋﻤﺪه ﻃﺮح ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﯿﺪه اﺳﺖ.

19. ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن ﻋﻈﯿﻢ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ آﺳﺘﺎن ﻣﻘﺪس اﺣﻤــﺪی و ﻣﺤﻤﺪی علیهما السلام ﺑﺎ ﺣــﺪود 2500 ﻣﺘﺮﻣﺮﺑــﻊ زﯾﺮﺑﻨﺎ و ﺑﺨﺶ ﻫﺎی اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ، ﺳــﺎﻟﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑــﺮادران و ﺧﻮاﻫﺮان، ﺗﺎﻻر ﭘﮋوﻫــﺶ، ﺑﺨﺶ ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﺨــﺰن ﮐﺘــﺎب ﺑﺎﮔﻨﺠﺎﯾﺶ ﯾﮑﺼﺪ ﻫﺰار ﻧﺴــﺨﻪ، ﺗﺎﻻر ﺗﺸــﺮﯾﻔﺎت ﮐﻪ از ﺑﻨﺎﻫﺎی ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس ﭘﺬﯾﺮای ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪان در ﺗﻤﺎم اوﻗﺎت اﺳﺖ.

20. ﺣــﺮم ﻣﻄﻬﺮ و ﻣﻀﺠﻊ ﺷــﺮﯾﻒ ﺣﻀﺮت ﺳــﯿﺪﻣﯿﺮﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﻣﻮﺳــﯽ اﻟﮑﺎﻇﻢ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎ اﻟﺴﻼم ﺑﺮادر اﻣﺎم ﻫﺸﺘﻢ ﻋﻠﯿﻪا ﻟﺴﻼم ﻧﯿﺰ در ﺟﻮار ﺣﺮم ﺷﺮﯾﻒ ﺣﻀﺮت ﺷــﺎه ﭽﺮاغ  علیه السلام ﻗﺮار دارد. ﮐﻪ اﯾﺸــﺎن ﺣﻀﺮت ﺷﺎه چراغ علیه السلام را در ﻗﯿﺎم ﻫﻤﺮاﻫﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻗﺒﺮ ﺷــﺮﯾﻔﺶ در ﺣــﺪود 527 ه.ق در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮﺣﻮم ﻣﯿﺮزا ﻋﻨﺎﯾﺖ الله دﺳــﺘﻐﯿﺐ رﺿﻮان اﷲ ﻋﻠﯿﻪ ﮐﺸﻒ ﺷﺪ.

21. ﺳــﺎﺧﺖ ﮔﻨﺒﺪ ﺣﻀﺮت ﺳﯿﺪﻣﯿﺮ ﻣﺤﻤﺪ علیه السلام را ﺑﻪ زﻣﺎن ﻇﻬﯿﺮاﻟﺪوﻟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و در زﻣﺎن ﻧﺎدرﺷــﺎه ﻣﺮﻣﺖ ﮔﺮدﯾﺪه و در ﺳﺎل 1375 ﺷﻤﺴﯽ ﮔﻨﺒﺪ ﺟﺪﯾﺪی ﺑﺮ آن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

22. در زاوﯾﻪ ﻏﺮﺑﯽ ﺻﺤﻦ ﻣﻄﻬﺮ ﻣﻮزه ﺣﺮم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن آن ﯾــﮏ ﻫﺰار و ﻫﻔﺘﺼﺪ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ وﺳــﻌﺖ دارد ﮐﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ﭼﻬﺎرﻫﺰار ﺷﯽء ﺑﺎ ارزش ﺗﺎرﯾﺨﯽ در آن ﻧﮕﻬﺪاری ﻣﯽ ﺷــﻮد و اﺷﯿﺎﺋﯽ  ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮزه اﻫﺪاء ﻣﯽ ﺷــﻮد.

23. ﻣﺮﻗــﺪ ﻣﻨﻮر ﺳــﻮﻣﯿﻦ ﺷــﻬﯿﺪ ﻣﺤﺮاب ﺣﻀﺮت آﯾﺖ اﷲ ﺳﯿﺪ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴــﯿﻦ دﺳﺘﻐﯿﺐ رﺣﻤﻪ اﷲ ﻋﻠﯿــﻪ در ﺣــﺮم ﻣﻄﻬﺮ ﺣﻀﺮت ﺳــﯿﺪﻣﯿﺮﻣﺤﻤﺪ علیه السلام ﻗــﺮار دارد ﮐــﻪ آﺛﺎر ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﯾﺸــﺎن در ﻣــﻮزه ﺣﺮم و رواق ﻣﺠﺎور ﻣﺮﻗﺪﺷــﺎن ﻧﮕﻬﺪاری ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻣﺮﻗﺪ ﻣﻄﻬﺮ دارای ﺣﺠﺮه و ﺿﺮیح اﺳﺖ ﮐــﻪ در اﻃﺮاف آن ﺑﺨﺸــﯽ از ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت اﻣﺎم خمینی ﻣﯿﻨﺎﮐﺎری ﺷﺪه اﺳﺖ.

24. گنبد ﺑﺎرﮔﺎه ﺣﻀــﺮت ﺷــﺎه ﭽﺮاغ  ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴــﻼم ﺑﻪ ﺷــﮑﻞ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب اﺳــﻼﻣﯽ ﺑﻪ دﺳــﺘﻮر ﺗﻮﻟﯿﺖ ﻣﺤﺘﺮم آﺳــﺘﺎن ﻣﻘﺪس ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷــﺪه اﺳﺖ. ﺳﻄﺢ ﮔﻨﺒﺪ ﺣﻀﺮت ﺷــﺎه ﭽﺮاغ  ﻋﻠﯿﻪا ﻟﺴﻼم  ﺑﯿﺶ از 500 ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ وﺳﻌﺖ دارد.