آداب زیارت
۱۳۹۲/۰۶/۲۰

ﺑﻪ راﺳﺘﯽ زﯾﺎرت، ﺟﻠﻮه ﻣﻠﮑﻮﺗﯽ از ﺳﻔﺮ اﺳﺖ و ﻣﺴﺎﻓﺮان زاﺋﺮ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻋﻘﯿﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻔﺮ زﯾﺎرت ﻣﺤﺒﺘﯽ از دو ﺳﻮی اﺳﺖ. اﺷﺘﯿﺎق دﯾﺪار ﯾﺎر و دﻋﻮت ﻣﺤﺒﻮب.

ﺳﻔﺮ زﯾﺎرﺗﯽ از ﺳﻨﺖ ﻫﺎی ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﮐﺮم ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ اﺳﺖ، اﯾﺸﺎن در زﻣﺎن ﺣﯿﺎت ﺧﻮﯾﺶ ﺑﻪ زﯾﺎرت ﻗﺒﻮر ﺷﻬﺪا ﻣﯽ رﻓﺘﻨﺪ و ﻣﺆﻣﻨﺎن را ﺑﻪ زﯾﺎرت ﺳﻔﺎرش ﻓﺮﻣﻮده و آن را ﻻزﻣﻪ دﯾﻦ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ.

ﺳﻔﺮ زﯾﺎرﺗﯽ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻓﺮﻫﻨﮓ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋه ای دارد. ﺳﻔﺮ زﯾﺎرت ﭘﺮﻣﺤﺘﻮا و ﻋﺒﺮت اﻧﮕﯿﺰ اﺳﺖ. زﯾﺎرت ﻗﺒﻮر اﺋﻤﻪ ﻣﻌﺼﻮﻣﯿﻦ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم و اﻣﺎﻣﺰادﮔﺎن ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم و ﺷﺮف ﺣﻀﻮر در اﻣﺎﮐﻦ ﻣﺘﺒﺮﮐﻪ، اﮔﺮ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﺷﺎﻣﺦ وﻻﯾﺖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺧﺪاﺷﻨﺎﺳﯽ زاﺋﺮﯾﻦ ﮔﺮدﯾﺪه و آﻧﺎن را در ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺗﮑﺎﻣﻞ اﻟﯽ اﷲ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﯾﺎری ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ. اﻧﻮار ﻣﻠﮑﻮﺗﯽ اﻣﺎﮐﻦ ﻣﺘﺒﺮﮐﻪ ﻟﻄﺎﻓﺖ روح را ﺑﯿﺸﺘﺮ و زﻧﮕﺎر ﮔﻨﺎﻫﺎن را از دل ﻣﯽ زداﯾﺪ. درس اﯾﺜﺎر و ﺷﻬﺎدت ﻣﯽ آﻣﻮزد و ﻧﻮر اﻣﯿﺪ ﺑﻪ رﺣﻤﺖ ﺑﯽ ﻣﻨﺘﻬﺎی رﺣﻤﺎن را در دل روﺷﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

زاﺋﺮ از ﺻﻤﯿﻢ ﻗﻠﺐ و ﺑﺎ دﻟﯽ اﻣﯿﺪوار ﺑﻪ رﺣﻤﺖ واﺳﻌﻪ اﻟﻬﯽ در ﭘﯿﺸﮕﺎه اﻣﺎﻣﺎن ﻣﻌﺼﻮم ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم و ﻓﺮزﻧﺪان واﻻﻣﻘﺎﻣﺶ ﺣﻀﻮر ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و ﺑﺎ ﺷﻮر و ﺷﻮق آﻧﺎن را ﺑﻪ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ. ﺑﻪ راﺳﺘﯽ درک اﯾﻦ ﺧﻀﻮع و ﺧﺸﻮع در اﯾﻦ اﻣﺎﮐﻦ و اﯾﻦ ﺷﻮر و اﺷﺘﯿﺎق از ﮐﺠﺎ ﻣﯽ آﯾﺪ؟ ﺟﺰ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺧﻮد ﻣﺤﺒﺖ اوﻟﯿﺎی ﺧﻮﯾﺶ در ﻧﻬﺎدﻣﺎن از ازل ﻗﺮار داده و ﻋﺸﻖ آﻧﺎن را ﺑﺎ ﺟﺴﻢ و ﺟﺎﻧﻤﺎن درآﻣﯿﺨﺘﻪ اﺳﺖ.

ﺳﻔﺮ زﯾﺎرﺗﯽ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ وﺣﯽ، ﻣﮑﻪ و ﻣﺪﯾﻨﻪ، ﺳﻔﺮ زﯾﺎرﺗﯽ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ دﯾﺪار ﺣﻀﺮت زﯾﻨﺐ ﻋﻠﯿﻬﺎ اﻟﺴﻼم و ﺣﻀﺮت رﻗﯿﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ اﻟﺴﻼم ﭼﻪ زﯾﺒﺎ و دل اﻧﮕﯿﺰ اﺳﺖ. ﺳﻔﺮ ﺑﺮای زﯾﺎرت ﺗﺮﺑﺖ ﭘﺎک ﻣﻮﻻ ﻋﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم و ﺳﺎﻻر ﺷﻬﯿﺪان ﺣﻀﺮت اﺑﺎ ﻋﺒﺪاﷲ اﻟﺤﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم و دﯾﮕﺮ اﻣﺎﻣﺎن ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم از آرزوﻫﺎی ﻫﻤﯿﺸﮕﯽ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن اﺳﺖ.

ای زاﺋﺮ ﻋﺰﯾﺰ ﺑﺎ ادب و ﻫﻤﺖ و ﻃﻠﺐ در ﺣﺮﯾﻢ ﭘﺎک وﻻﯾﺖ ﺣﻀﻮر ﯾﺎب و ﺑﺎ دﻟﯽ ﺷﮑﺴﺘﻪ و ﻏﺮﯾﺒﺎﻧﻪ ﻗﺪم ﺑﻪ ﺑﺎرﮔﺎه ﺣﺮم ﮔﺬار، دﺳﺖ اﻟﺘﺠﺎء ﺑﻪ درﮔﺎه رﺑﻮﺑﯿﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻦ و بگو: «ﺑﺎر ﺧﺪاﯾﺎ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ از ﺗﻮ دوﺳﺘﯿﺖ را و دوﺳﺘﯽ آن ﮐﻪ دوﺳﺖ ﻣﯽ دارد ﺗﻮ را و دوﺳﺘﯽ ﻫﺮ ﮐﺎری ﮐﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺰدﯾﮏ ﮐﻨﺪ و ﺗﻮ را ﺑﺮاﯾﻢ دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﯽ ﺗﺮ از آﻧﭽﻪ ﻏﯿﺮ ﺗﻮ اﺳﺖ ﻗﺮار دﻫﺪ و دوﺳﺘﯿﻢ را ﻣﺨﺼﻮص ﺗﻮ ﮔﺮداﻧﺪ.»

زاﺋﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺎرﮔﺎه وﻻﯾﺖ اﻟﻬﯽ ﻣﺸﺮف ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺧﻮد را ﻣﻬﯿﺎی ﺣﻀﻮر در اﯾﻦ ﻣﺤﻀﺮ ﭘﺮﻓﯿﺾ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ، ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎر اﻣﺎﻧﺖ ﺑﺮ دوش، در اﺷﺘﯿﺎق و اﻧﺘﻈﺎر وﺻﻞ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮد ﺑﻪ ﺳﻮی ﻣﻌﺸﻮق ﺑﺸﺘﺎﺑﺪ. از ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﺟﺪا ﮔﺮدد ﺑﻪ ﺧﺪا ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ اﻣﯿﺪ ﺑﻪ وﺻﻞ ﺟﺎﻧﺎن از ﺟﺎن ﻫﺠﺮت ﻧﻤﺎﯾﺪ، ﺗﺸﺮف و ﻗﺼﺪ زﯾﺎرت ﺗﻮأم ﺑﺎ ﭘﺎﮐﯿﺰﮔﯽ، ﺧﻠﻮص ﻗﻠﺐ و ﺧﺎﺷﻌﺎﻧﻪ اﺳﺖ.

زاﺋﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺿﻌﻒ و ﮐﺎﺳﺘﯽ ﺧﻮد را ﺑﯿﺸﺘﺮ درک ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨﻮی ﺗﺸﺮف ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮد و ﺑﺪاﻧﺪ ﺑﺮای اﻫﻞ ﺑﯿﺖ ﻣﻌﺼﻮﻣﯿﻦ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم ﺣﯿﺎت و ﻣﻤﺎت ﯾﮑﯽ اﺳﺖ و ﺑﺪاﻧﺪ او را ﻣﯽ ﺑﯿﻨﻨﺪ. ﺻﺪاﯾﺶ را ﻣﯽ ﺷﻨﻮﻧﺪ و دﻋﺎی او را ﺑﺎ اﺟﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ. ﭘﺲ ﺑﺎ ادب و ﺧﻀﻮع وارد ﮔﺮدد و ﺑﺪاﻧﺪ که ان ﺷﺎء ﷲ در ﻧﻬﺎﯾﺖ، ﺳﺮﺷﺎر از ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ و ﻟﺒﺮﯾﺰ از ﻓﯿﺾ ﻗﺪﺳﯽ از ﻣﺤﻀﺮ اﯾﺸﺎن ﺧﺎرج ﻣﯽ ﮔﺮدد.

ﺷﻮق زﯾﺎرت و اﺷﺘﯿﺎق ﺣﻀﻮر در ﺣﺮم ﯾﺎر، دل های ﺑﯿﻘﺮار را رواﻧﻪ دﯾﺪار وﺟﻮد ﻣﻠﮑﻮﺗﯽ ﺑﺎرﮔﺎه ﻧﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و زﻣﺎﻧﯽ آرام ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻌﺒﻪ دﻟﻬﺎ را ﺑﻪ ﺿﺮﯾﺢ ﻧﻮراﻧﯽ درﯾﺎﺑﻨﺪ و دﯾﺪﮔﺎﻧﺸﺎن ﺑﻪ ﺣﺮم ﻣﻄﻬﺮ روﺷﻨﯽ ﯾﺎﺑﺪ. ﮔﻨﺒﺪ ﻓﯿﺮوزه اﯾﺶ ﭼﻮن ﻧﮕﯿﻨﯽ درﺧﺸﺎن ﺑﺮ ﺗﺎرک ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﯽ درﺧﺸﺪ و ﺑﺎرﮔﺎه ﻣﻠﮑﻮﺗﯿﺶ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن وﺟﻮدش را ﺳﺮﺷﺎر از ﻋﻄﺮ ﺷﻤﯿﻢ ﻧﺒﻮت و اﻣﺎﻣﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ. آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﯿﺮوی آداب زﯾﺎرت ﺗﻮ را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻮراﻧﯽ ﺣﻀﺮت ﺷﺎﻫﭽﺮاغ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﭼﻪ زﯾﺒﺎ اﺋﻤﻪ ﻫﺪی ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ:

«آﻧﮕﺎه ﮐﻪ ﻋﺰم زﯾﺎرت ﯾﺎر ﮐﺮدی، ﺟﺴﻤﺖ را ﺑﻪ آب ﻣﻄﻬﺮ ﺷﺴﺘﺸﻮ ده و ﺳﭙﺲ ﺧﻮد را ﺑﯿﺎرای، ﻧﯿﮑﻮﺗﺮﯾﻦ ﺟﺎﻣﻪ ﻫﺎﯾﺖ را ﺑﺮ ﺗﻦ ﻧﻤﺎ و ﺗﻦ ﺧﺎﮐﯽ ات را ﺑﻪ ﺷﻤﯿﻢ ﮔﻠﻬﺎ ﻣﻌﻄﺮ ﮐﻦ، اﮐﻨﻮن ﮐﻪ درون و ﺑﺮوﻧﺖ آﻣﺎده دﯾﺪار ﮔﺸﺘﻪ، ﻟﺤﻈﻪ ای درﻧﮓ را روا ﻣﺪار ﺑﺎ ﮔﺎم ﻫﺎی اﺳﺘﻮار ﺑﻪ ﺳﻮﯾﺶ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻦ و ﻟﺒﺎﻧﺖ را ﺑﺎ ﻧﺎم زﯾﺒﺎی ﺧﺎﻟﻖ ﻧﯿﮑﯽ ﻫﺎ ﻣﻌﻄﺮﺳﺎز.»

زائر باید توجه داشته باشد که به بارگاه ولایت الاهی مشرف می شود و بدیهی است که خود را مهیای حضور در این محضر پر فیض نماید. بنابراین تشرف و انجام زیارت باید توأم با پاکیزگی خلوص نیت و خاضعانه باشد تا ان شاء الله با دست پر از این محضر قدسی خارج شود. زیارت آستان مبارک و مقدس ائمه معصومین علیهم السلام و حرم های مطهر امام زادگان علیهم السلام دارای آداب خاصی است که ذیلاً مختصری از آنان ذکر می شود.

1. گرفتن وضو و غسل زیارت

2. پوشیدن لباس تمیز

3. خوشبو نمودن خود

4. ترک کلمات بیهوده و پرهیز از مخاصمه و مجادله با دیگران

5. در هنگام ورود به روضه مقدس گامها را کوتاه برداشتن، با آرامی حرکت نمودن و حالت خضوع و خشوع داشتن

6. قبل از ورود به حرم مطهر اذن دخول طلبیدن

7. هنگام ورود به حرم مطهر گفتن ذکر تکبیر (الله اکبر) و تحمید (الحمدلله) تسبیح (سبحان الله) تهلیل (لااله الاالله) و صلوات بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله

8. رو به روی قبله مطهر ایستادن و زیارت مربوط را قرائت نمودن

9. خواندن نماز زیارت که حداقل آن دو رکعت است

10. توبه و استغفار کردن و بهتر نمودن حال، کردار و گفتار خود

11. حرمت سایر زائرین محترم را رعایت کردن

12. چنانچه هنگام ورود به حرم مطهر نماز جماعت منعقد است بسیار مرضی خداوند متعال است که ابتدا در نماز جماعت شرکت، سپس زیارت انجام شود، حتی اگر در حین زیارت، نماز جماعت برپا شد مستحب است زیارت را قطع و پس از اتمام نماز، زیارت را ادامه دهند

13. با توجه به این که زیارت مستحب است و حفظ حجاب واجب است خواهران محترم عنایت داشته باشند که حفظ حجاب برتر (چادر) موجب خشنودی خداوند متعال و رضایت خاطر حضرت احمد بن موسی علیهما السلام می شود.

14. در هر فرصتی برای سلامتی وجود شریف حضرت صاحب الزمان عجل الله فرجه و تعجیل در ظهورش دعا نمودن

15. زیارت را با صدای آهسته و با توجه به معانی آن خوانده، سکوت و آرامش حرم مطهر در همه حالات حفظ گردد.

16. شایسته است که همه زیارت هایی که از ائمه معصومین علیهم السلام رسیده مانند زیارت امین الله و زیارت جامعه کبیره قرائت شود.