دومین هم اندیشی ائمه جماعات فعال و صاحب نظر در حوزه جوانان با حضور جمعی از ائمه جماعات و حجت الاسلام و المسلمین حاج علی اکبری، رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد برگزار شد.
به گزارش پایگاه تخصصی مسجد به نقل از روابط عمومی مرکز رسیدگی به امور مساجد، در دومین نشست هم اندیشی ائمه جماعات فعال و صاحب نظر در حوزه جوانان که در مجتمع فرهنگی آموزشی محراب برگزار شد، مهمترین راهکارها جذب، نگهداشت و تثبیت حضور جوانان در مسجد مورد نقد و نظر قرار گرفت.
در ابتدای این نشست حجت الاسلام و المسلمین سعید کرمی، معاون فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد اظهار کرد: در اولین نشست هم اندیشی جوانان به این مسئله رسیدیم که مسجد و مرکز رسیدگی به امور مساجد در سه حوزه جذب، نگهداشت و تثبیت و ارتقای همه جانبه شخصیت جوانان دغدغه دارد.
وی با بیان این نکته که مقایسه جوانانی که در مسجد هستند و جوانانی که در مسجد حضور ندارند، نشاتن می دهد که مسجد در شکل گیری شخصیت نقش مهمی دارد، این سئوال را مطرح کرد که آیا ما باید نگران حضور جوانان در مسجد باشیم یا اینکه در حال حاضر وضعیت عادی است؟
معاون فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد دستور دومین نشست هم اندیشی جوانان را ورود به جزییات و سرفصل ها خواند، و به نمونه هایی از سئوالات مرتبط اشاره کرد: مهمترین مانع بر سر حضور جوانان در مسجد چیست؟ برای رفع این مانع ائمه جماعات باید چه توانایی هایی داشته باشد؟ مسجدی که بخواهد جوانان را جذب کند چه امکانات نرم افزاری و سخت ازاری را باید داشته باشد؟ برنامه های جذب و نگهداشت جوانان در مسجد چیست؟ آیا اینترنت و شبکه های اجتماعی در مسجد قابل استفاده است؟ اگر هست با چه مکانیزمی؟
**********************
در دومین بخش از این نشست حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد حاج علی اکبری، رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد، ضمن تقدیر از حضور ائمه جماعات صاحب نظر در حوزه جوانان، گفت: طراحی که در حوزه جوان در مرکز طراحی شده است به لحاظ فنی مفید است و البته باید تکمیل شود.
وی در اهمیت این موضوع اظهار کرد: ما در این بحث یک طرف مسجد را با کارکردهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی داریم و از طرف دیگر مخاطب ما جوان است با امیال، نیازها و غرایز، بنابراین تطبیق این دو مورد نیاز ماست.
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجاد در تعریف دوره جوانی آن را زمانی بین ١٤ تا ٢٩ سالگی قلمداد کرد و افزود: در بریخ روایات مقاطعی مانند ١٨ سالگی را به عنوان نقطه عطف می شمارند که حجت بر شخص تمام می شود. همچنین در ٢١ سالگی گویی شخصیت جوان تثبیت می شود. دوره جوانی که یک دوره ١٥ ساله است قابل تقسیم به دوره های داخلی است. بخصوص اینکه در این دوره ها باید بحث ازدواج هم مطرح می شود.
وی با اشاره به اینکه جنسیت هم عامل مهمی در جوانی است است که بی تردید باید در فرایند جوانی و تکوین شخصیت در نظر گرفته شود، ادامه داد: در فهرست مسئله های مرتبط با جوان و مسجد مسئله اصلی هویت است. ما نباید اجازه دهیم که هیچ مسئله ای بر این مسئله غلبه پیدا کند زیرا در دوره جوانی مسئله هویت جویی و تثبیت هویت اهمیت زیادی دارد.
حجت الاسلام و المسلمین حاج علی اکبری در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان اینکه از منظر روانشناسی و جامعه شناسی نیز می توان به این موضوع نگاه کرد، یادآور شد: در رویکرد روانشناسی فهرستی با مشابهت هایی وجود دارد و همچنین فهرست جامعه شناختی شامل مولفه هایی است که به مقتضیات زمان وابسته است. جوان امروز حتی با جوان ده سال پیش هم متفاوت است همینطور که در آن زمان شبکه های اجتماعی وجود نداشتند ولی امروز این ها با سرعت آمدند و آثار خاص خودش هم دارد.
وی در ادامه بیان کرد: ما از ترکیب این دو منظر با ملاحظه مسئله اصلی یعنی هویت و همچنین با در نظر گرفتن کارکرد های مسجد می توانیم به یک معادله دست پیدا کنیم. مسئله هویت کل دوره جوانی را از دوره بلوغ و تثبیت هویتی تا ٢٩ سالگی در بر می گیرد. در این ١٥ سال جوان چند تصمیم مهم می گیرد یکی تحصیل و درس است که این مسیر زندگی را کاملا تحت تاثیر قرار می دهد. مورد بعدی هم انتخاب شغل است که تاثیر خاصی بر فضای زندگی شخص دارد و مورد سوم هم ازدواج است که اهمیت خاصی دارد.
وی نتیجه گیری کرد: مسئله اصلی هویت است که سه محور کلیدی تحصیل، اشتغال و ازدواج را در بر می گیرد و مسئله هویت هم کل موضوع را پوشش می دهد. همچنین مولفه ای دیگر که به نوعی مداخله دارد اوقات فراغت است که مهمترین چالش ها در همین اوقات فراغت رخ می دهد.
رئیس مرکز افزود: کانون های اصلی حضور جوانان که رفاقت و رقابت های آنها رخ می دهد محیط های ورزشی است که متاسفانه روحانیت هیچ حضور جدی نه در سیاست گذاری و نه در متن عملیاتی ندارند. در کشور ما میلیون ها جوان در ورزشگاه های مشغول اند ولی احدی از ما در آنجا حضور ندارد.
وی انتقاد کرد: ما اوقات فراغت جوانان را به رسمیت نشناخته ایم. واقعیت این است که فراغت های مذهبی جوانان معطوف به هیئات است که باز هم روحانیت و ائمه جماعات حضور کمرنگی دارد. ما متهم به عدم حضور در حوزه جوانان هستیم ما نرفتیم و نمی توانیم بگوییم نمی شود. ما متهم هستیم که در حوزه های جوانان حضور پیدا نکردیم برخی تجربیات که در ورزشگاه ها حضور یافته اند نشان می دهد که ما تا به حال در این حضور کمرنگ داشته باشیم.
حجت الاسلام و المسلمین حاج علی اکبری خاطر نشان کرد: مثلث «میل، نیاز، مصلحت» نیز درباره جوانان بسیار مهم است. در واقع جوانان از مصالح گریزان، به امیال متمایل و از نیازها غافل هستند.
وی خطاب به ائمه جماعات درخواست کرد: در خواست ما این است که این مسائل باید در محافل ما جاری شود و همین ها بعد از مباحثه به همراه برنامه ای که تحت عنوان سند جوانان و مسجد تدوین می شود در شوراهای محلات طرح گردد.
رئیس مرکز ادامه داد: البته در کنار اینها هنوز هم مهمترین مسئله امام جماعتی است که باید جوان پسند باشد.
وی در بخش پایانی سخنانش بیان نمود: مورد دیگر که از آن غفلت شده است گره زدن شخصیت حضرت علی اکبر(ع) با مسئله جوان و فضاهای عاشورایی است که باید مجددا مورد توجه قرار گیرد.
***********************
در ادامه این نشست برخی از ائمه جماعات حاظر در نشست به بیان مسائل و دغدغه ها پیرامون این موضوع پرداختند که بخش های مهم آن را می خوانید:
حجت الاسلام و المسلمین ابوالقاسمی: از سال ٧١ که در مسجد مشغول هستم دوست داشتم که فعالیت های تشکیلاتی درباره جوانان را بر اساس قرآن انجام دهم. عمل انسان بر اساس شاکله است هر چند چیزی که مشاهده می شود عمل است. جوان هم بر اساس شاکله و شکل دهنده رفتار عمل می کند که اگر آن شاکله را درست کنیم جوان هم درست رفتار می کند. من وقتی می خواهم کاری کنم که جوان حجاب داشته باشد باید روی شاکله او کار کنم. شاکله را می توان به بیرونی و درونی تقسیم کرد. غرب کاری کرده است که فکر آدم ها مشغول چیزهایی است که او می خواهد. ما چقدر می توانیم برای جوانان مشغولیت ایجاد کنیم؟ شکل هنده ها در دورن فکر مخاطب ماست. اگر ما بتوانیم مخاطب را به موضوعاتی که می خواهیم مشغول کنیم، می توانیم اثر گذار باشیم.
حجت الاسلام و المسلمین رجالی: هر یک از ما در محیطی که هستیم باید نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدید های خودمان را بشناسیم. آیا با جوانان به طور آزاد درباره این موضوعات صحبت کرده ایم؟ اولین کار تبیین وضعیت موجود است. این یک سئوال اساسی است که باعث می شود مشارکت جوانان در مسجد زیاد شده و جوانان احساس کنند که حضورشان در مسجد تشریفاتی نیست. نکته دیگر اینکه ما دختران را در مسجد فراموش کرده ایم و جهت گیری بسیاری از حرف هایمان درباره جوانان معصوف به پسرها است.
ججت الاسلام و المسلمین طالبی: شهرداری بودجه کلانی را در فرهنگسراها هزینه می کند و به نظر می رسد بیاد تفاهم نامه مشترکی با فرهنگ سراها بسته شود که برخی از برنامه هایشان را به مسجد بیاورند. واقعیت این است که برای کارهای فرهنگی ابزار دست ما نیست. ما باید یک سری مساجد را به صورت پایلوت انتخاب کنیم و موارد را آنجا به آزمون بگذاریم. در هیئات هم باید دستور العملی را برای حضور و ارتباط گیری امام جماعت در مسجد به کار بگیریم. همچنین باید دستور العمل حضور خدام در مسجد آماده شود که ما بتوانیم رفتار خادم را در مسجد برای رفتار با جوانان آماده کنیم. نکته دیگر اینکه ما باید شان مساجد را ارتقا بدیم. همچنین باید شان ائمه جماعات هم ارتقا پیدا کند و به همراه این ساختارها هم باید تغییر کند. در حال حاضر باید حس تعلق ائمه جماعات به مسجد را تقویت کنیم و کاری کنیم که همه اقشار در مسجد سهمی داشته باشند.
حجت الاسلام و المسلمین بیگدلی: کاری به سامان می رسد که بنیادین باشد و لازمه اش این است که در وهله اول توسط صاحب نظران آسیب شناسی در غرب در کنار همه طرح ها از نظریه پردازان و اندیشمندان استفاده می شود.
حجت الاسلام و المسلمین قهرمان نژاد: پیشنهاد مشخص من این است یک اتاق فکر با حضور افراد صاحب نظر شکل گیرد. بحث ارائه فکر در اجرا بسیار اهمیت دارد.
حجت الاسلام و المسلمین بابا دایی: جایی که درک صحیحی از جوان نیست اقدامات راه به جایی نمی برد. معمولا این طور نیست که هر چه ما فکر می کنیم جوانان هم طالب آن باشند. باید ببینیم که خود جوانان در محلات و با فرهنگ ای مختلف چه نظراتی دارند، روحیات آنها را بشناسیم و منتاسب با آن برخورد کنیم. در این زمینه به آموزش امام جماعت نیازمندیم که من پیشنهاد روحانی معین دارم. اگر امام جماعتی خودش شرایط مناسبی را برای برنامه ریزی ندارد می تواند از روحانی جوان استفاده کند.
مشکل دیگر رابطه بین جوان و بزرگسال ها است افراد مسن مسجد را متعلق به خود می دانند و مسجد را آرام می خواهند از طرفی هم جوان شور و نشاط دارد و باید فرایندی را تعریف کرد که هم افراد مسن به عبادت خود برسند بدون اینکه احساس مزاحمت داشته باشند و هم جوانان عرصه را بر خود تنگ نبینند. خود جوانان باید در برنامه ریزی و اجرای برنامه ها مشارکت به معنای کامل داشته باشد.
حجت الاسلام و المسلمین الهی: ما درباره جذب جوانان به مسجد یک راه عملی را تجربه کردیه ایم. در مسجدی که ما در پیشوا داریم کادر مسجد را دو سه ماه درباره ارتباط با جوانان آموزش دادیم و در ابتدای سال با آموزش و پرورش مذاکره کردیم و دو تا مدرسه راهنمایی و دبیرستان را در اختیار گرفتیم. در ادامه چندین طلبه طرح معراج را به هدف اتصال نماز و مدرسه به کار گرفتیم. همچنین جلسات پرسش و پاسخی را در مدارس انجام دادیم که محوری برای ارتباط با مسجد شد. دو ماه در مدرسه این طرح را جلو بردیم و ٨٢ نفر را اردو بردیم و بعد دو روز در هفته حضور در مسجد تعریف شد. البته قبل از این جوانان را گروه بندی کردیم و هر گروه را به یک طلبه سپردیم.
