انتشار «اطلس غزوات پیامبر(ص)» تحت اشراف مرحوم آیت‌الله خوشوقت.(فارس.92/02/17)

حجت‌الاسلام محمدجواد بهشتی عضو گروه تاریخ موسسه «اطلس تاریخ شیعه» در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، از انتشار کتاب «اطلس غزوات رسول خدا(ص)» خبر داد و افزود: این اثر برگرفته‌ای است از جلد دوم و سوم کتاب «اطلس تاریخ اسلام» است که با نظارت مرحوم آیت‌الله خوشوقت به رشته تحریر در آمده است.

وی در خصوص ضرورت تألیف کتاب «اطلس غزوات رسول خدا(ص)» اظهار داشت: برخی از افراد در برخی از کشورهای اسلامی، کتابی شبیه به کتاب «اطلس غزوات رسول خدا(ص)» البته با روشی ضعیف‌تر از این اثر به لحاظ جغرافیایی و تاریخی، منتشر کرده‌اند که نقش برخی از صحابه بزرگ پیامبر(ص) از جمله حضرت امیر(ع) کمرنگ و یابی‌رنگ جلوه داده، به طوری که حتی در جنگ‌هایی که حضور ایشان در تاریخ، مسلم است نیز حذف شده بود از این رو قرار شد در پاسخ به این کار، اقدامی اثباتی صورت گیرد.

بهشتی با بیان اینکه جلد دوم و سوم «اطلس تاریخ  اسلام» بر کل زندگانی حضرت رسول (ص) اشاره دارد، عنوان کرد: کتاب «اطلس غزوات رسول خدا(ص)» منتخبی از «اطلس تاریخ اسلام» است. همچنین رویکرد این کتاب از نظر تاریخی در روش بیان مطالب، تاکید بر مطالب صحیح و مسلم تاریخی است البته نکاتی که جنبه مثبت دارد لذا کمتر به نقاط ضعف افراد پرداخته مگر جاهایی که تاریخ، صریح و بدون حساسیت آنها را مطرح کرده باشد و این موضوع باعث می‌شود دایره مخاطبانش بیشتر شود.

وی تصریح کرد: در نگارش کتاب «اطلس غزوات رسول خدا(ص)» دقت داشته‌ایم تا بر منابعی تکیه کنیم که اهل سنت نیز به آن اعتماد دارند. بدین‌معنا که به لحاظ تاریخی، منابع آن بسیار غنی بوده و علمای شیعه و سنی می‌توانند از آن استفاده کنند.

عضو گروه تاریخ مؤسسه «اطلس تاریخ شیعه» ادامه داد: تألیف جلد دوم و سوم کتاب «اطلس تاریخ اسلام» حدوداً هشت سال زمان برده و «اطلس غزوات رسول خدا(ص)» استخراجی از این هشت سال و حاصل تلاش گروه منسجم تاریخی و جغرافیایی مؤسسه است.

وی درباره کتاب «اطلس غزوات رسول خدا(ص)» اظهار داشت: بخش بسیار مهمی که سایر کشورها مورد توجه قرار نگرفته، ارتباط میان تاریخ و جغرافیا است. در این کتاب سعی شده است هرجا که واقعه تاریخی توضیح داده می‌شود جانمایی شده و بیان شود که مثلا این واقعه در کجا اتفاق افتاده است. علاوه بر این مشخص‌ شده که از میان نقل‌های مختلف تاریخی، کدام نقل صحیح‌تر است.

بهشتی به بیان فواید مکان‌نمایی وقایع در کتاب «اطلس غزوات رسول خدا(ص)» پرداخت و خاطرنشان کرد: در مقابل کسانی که در جهان اسلام اقدام به محو و از بین بردن و آثار می‌کنند ما از نقشه‌های ماهواره‌ای استفاده کرده‌ایم یعنی دقیقاً سعی کرده‌ایم روی نقشه‌های واقعی موقعیت قدیمی را طرح کنیم بنابراین با جانمایی آن نقاط خاص، بسیار راحت می‌توان فضای تخریب شده مثلاً در محیط مسجد‌النبی می‌توان محل صحن پدر بزرگوار پیامبر(ص) را پیدا کرد و یا خانه حضرت خدیجه(س) در پشت مسعی نیز در همین جانمایی‌ها به راحتی قابل مشاهده خواهد بود.

عضو گروه تاریخ مؤسسه اطلس تاریخ شیعه در پاسخ به این سؤال که «اطلس غزوات پیامبر(ص)» در چند جلد تألیف خواهد شد، عنوان کرد: شاید در طی کار تغییرات جزئی به وجود آید اما پیش‌بینی‌ها بر این است که این اثر تا 12 جلد برسد. یکی از برجستگی‌های این کتاب، توجه به تحقیقات نو و جدید جغرافیایی است؛ آثار مشابه از این برجستگی برخوردار نیست. قبلاً یک اطلسی به نام اطلس تاریخ اسلام متعلق به «حسین مونسی» بود که به فارسی ترجمه شد اما به لحاظ جغرافیایی اشتباهات فاحشی داشت چراکه نقشه‌ها دستی و تخمینی بود.

وی اظهار داشت: به لحاظ تاریخی متن «اطلس غزوات پیامبر(ص)» تحقیق عمیقی محسوب می‌شود؛ این کار آنقدر برجستگی داشت که «علامه سید جعفر مرتضی عاملی» از بزرگترین محققان تاریخی شیعه، تقریری بر این اثر زده است.

بهشتی در پایان گفت‌وگوی خود با فارس اظهار داشت: مرحوم آیت‌الله خوشوقت، ناظر محتوایی «اطلس غزوات پیامبر(ص)» بود و مدیر اجرایی پروژه حجت‌الاسلام ابوالفضل بنایی است و این اثر به همت مؤسسه دایرةالمعارف بزرگ «غدیر» و به سفارش دکتر علی‌اکبر ولایتی چندی پیش به چاپ رسیده است.