◄     نجس کردن زمین وسقف وبام وطرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است، باید فوراً نجاست آن را بر طرف کند. احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را بر طرف نمایند، مگر آن که واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.

◄     اگر نتواند مسجد را تطهیر نماید، یا کمک لازم داشته باشد وپیدا نکند، تطهیر مسجد بر او واجب نیست، ولی اگر بی‏احترامی به مسجد باشد، بنابر احتیاط واجب، باید به کسی که می‏تواند تطهیر کند اطلاع دهد.

◄     اگر جایی از مسجد نجس شود که تطهیر آن بدون کندن یا خراب کردن ممکن نیست باید آن‏جا را بکنند، یا اگر خرابی زیاد لازم نمی‏آید خراب نمایند، و پر کردن جایی که کنده‏اند، و ساختن جایی که خراب کرده‏اند واجب نیست. ولی اگر آن کس که نجس کرده بکند یا خراب کند در صورت امکان باید پُر کند و تعمیر نماید.

◄     اگر مسجدی را غصب کنند و به جای آن خانه و مانند آن بسازند، که دیگر به‏آن مسجد نگویند باز هم بنابر احتیاط واجب نجس کردن آن حرام و تطهیر آن واجب است. ولی اگر مسجدی را به اذن حاکم شرع خراب کنند و چیز دیگری بسازند یا در مسیر عبور و مرور قرار بگیرد نجس کردن آن حرام نیست و تطهیر آن واجب نمی‏باشد.

◄     نجس کردن حرم پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم حرم امامان علیهم‏السلام حرام است. اگر یکی از آن‏ها نجس شود، چنانچه نجس ماندن آن بی‏احترامی باشد، تطهیر آن واجب است، بلکه احتیاط مستحب آن ست که اگر بی‏احترامی هم نباشد آن‏را تطهیر کنند.

◄     اگر حصیر مسجد نجس شود، بنابر احتیاط واجب باید آن را آب بکشند؛ ولی چنانچه به‏واسطه آب کشیدن، خراب می‏شود وبریدن جای نجس بهتر است، باید آن‏را ببرند و اگر کسی که نجس کرده ببرد، باید خودش اصلاح کند.

◄     بردن عین نجس مانند خون در مسجد اگر بی‏احترامی به مسجد باشد حرام است، و همچنین بردن چیزی که نجس شده، درصورتی که بی‏احترامی به مسجد باشد حرام است.

◄     اگر مسجد را برای روضه‏خوانی چادر بزنند وفرش کنند وسیاهی بکوبند و اسباب چای در آن ببرند، درصورتی‏که این کارها به مسجد ضرر نرساند و مانع نماز خواندن نشود، اشکال ندارد.

◄     بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند، و نقاشی چیزهایی که روح ندارد، مثل گل و بوته مکروه است.

◄     اگر مسجد خراب هم شود نمی‏توانند آن‏را بفروشند یا داخل ملک و جاده نمایند؛ مگر به اذن حاکم شرع باشد.

◄     فروختن در و پنجره و چیزهای دیگر مسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود، باید آن‏ها را صرف تعمیر همان مسجد کنند، و چنانچه به‏درد آن مسجد نخورد، باید در مسجد دیگر مصرف شود، ولی اگر به درد مسجدهای دیگر هم نخورد، می‏توانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد، وگرنه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند، و احتیاط واجب آن است که تمام این تصرفات در صورت دست‏رسی به مجتهد عادل، با اجازه او باشد.

◄     ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می‏باشد مستحب است واگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، می‏توانند آن‏را خراب کنند و دوباره بسازند بلکه می‏توانند مسجدی را که خراب نشده، برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند، در صورتی که با اذن حاکم شرع باشد.

◄     تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است، وکسی که می‏خواهد مسجد برود، مستحب است خود را خوشبو کند ولباس پاکیزه و قیمتی بپوشد، و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به‏آن نباشد، و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن، اول پای چپ را بگذارد، و همچنین مستحب است از همه زودتر به مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

◄     وقتی انسان وارد مسجد می‏شود، مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند، و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند کافی است.

◄     خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد وصحبت کردن راجع به کارهای دنیا و مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد مکروه است. و نیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد و گمشده‏ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

◄     راه دادن بچه و دیوانه به مسجد مکروه است و کسی که پیاز و سیر و مانند این‏ها خورده که بوی دهانش مردم را اذیت می‏کند مکروه است به مسجد برود.