مساجدی هستند که دارای اهمیت معماری، تاریخی یا سیاسی هستند یا در برههای از زمان خبرساز بودهاند. در این مطلب نگاهی داریم به این دسته از مساجد:
۱ ـ مسجد لعل پاکستان
اجازه دهید از همین نزدیکی آغاز کنیم. کشور مسلمان نشین پاکستان مساجد بسیاری دارد که مسجد لعل یکی از آنهاست. مسجد لعل در سال ۱۹۶۵ تاسیس شده و به دلیل دیوارهای سرخش چنین نام گرفته است.
نام این مسجد زمانی بر سر زبانها افتاد که سال ۸۷، عدهای از شبه نظامیان شورشی در این مسجد پناه گرفتند و البته تعدادی از زنان و کودکان را هم به عنوان سپرانسانی خود قرار دادند. پس از چند روز مذاکره بینتیجه ارتش پاکستان با دادن تلفات سنگین عبدالرشد غازی، رهبر شورشیان و تعدادی دیگر از آنان را به قتل رساند و به غائله پایان داد.
تنشها وقتی شروع شد که طلاب دینی مدرسهای که نزدیک مسجد لعل است، برای اعمال قوانینی که آنان اسلامی میدانستند، سعی داشتند دولت را تحت فشار بگذارند. به این ترتیب، مسجدی که در گذشته هم روی نظامیان از جمله مجاهدین مبارز با شوروی را دیده بود این بار به روی نظامیان ارتش پاکستان گشوده شد.
۲ ـ مسجدالاقصی
در همین منطقه خاورمیانه مسجد دیگری وجود دارد که حدود ۶۰ سال است کانون تحولات و تنشهای منطقه است. مجموعه کلی موسوم به مسجدالاقصی ـ که محلی مورد احترام برای ادیان ابراهیمی است ـ محلی بسیار قدیمی است به گونهای که سابقه آن به پیش از میلاد مسیح برمی گردد. نقش آفرینی این مسجد در طول جنگهای صلیبی و بعد از آن در مناقشه خاورمیانه باعث شده همواره سایه نظامیان بالای سر آن باشد.
ذکر این نکته ضروری است که مسجد الاقصی بیشتر در تصاویر به صورت مسجدی با گنبد زردرنگ نمایش داده میشود در حالی که این بنا قبه الصخره است که بنا به برخی روایات، محلی مهم در جریان معراج پیامبر اکرم (ص) بوده است. مسجد الاقصی محلی است که گنبد طوسی رنگ دارد.
برخی معتقدند جاانداختن قبه الصخره در اذهان مسلمانان به این دلیل صورت میگیرد که اذهان عمومی از موضوع کاوشهای مخرب زیر مسجد الاقصی منحرف شود. اهمیت مسجد الاقصی برای مسلمانان علاوه بر احترام ویژه آنان در این است که برای مدتی این مسجد قبلهگاه نخست معتقدان به اسلام بوده است.
۳ ـ مسجد اسلامی هامبورگ
اگر بخواهیم از خاورمیانه خارج شویم بد نیست به مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ اشاره کنیم. مرکزی که یکی از مهمترین مراکز شیعیان در غرب است. گفته شده سال ۱۳۳۲ در هتل آتلانتیک هامبورگ جمعی از ایرانیان جمع شدند و به این نتیجه رسیدند که باید مسجدی برای خود در شهر هامبورگ داشته باشند.
با مساعدت آیت الله العظمی بروجردی، مرجع بزرگ شیعیان در آن هنگام زمینه مالی لازم برای ساخت این مرکز مهیا شد و فردی به نام محمد محقق لاهیجی به عنوان موسس مرکز و نخستین امام جماعت آن شناخته شد. با وجود این، مشکلات مالی فراوان باعث شد کار اتمام ساختمان مسجد تا سال ۵۷ به طول بینجامد.
امامان جماعت این مرکز همگی از سوی مراجع تقلید به این سمت منصوب میشوند. شهیرترین امام جماعت این مسجد در طول تاریخ خود شهید دکتر آیت الله بهشتی بوده که خاطرات بسیاری از مدیریت مدبرانه او بر این مرکز اسلامی وجود دارد. سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور اسبق ایران هم در برههای به عنوان امام جماعت این مرکز منصوب شد.
۴ ـ مسجد رم
تا از اروپا خارج نشدیم بد نیست نگاهی داشته باشیم به بزرگترین مسجدی که در این قاره ساخته شده است. مسجد رم که در سال ۱۹۹۵ کار ساخت آن به پایان رسید، ۳۰ هزار مترمربع وسعت دارد و گفته میشود ظرفیت آن ۱۲ هزار نمازگزار به صورت همزمان است. کار ساخت مسجد ظاهرا محصول مشترکی است از محمد حسن، شاهزاده افغانی و همسرش و نیز کمک مالی خانواده سلطنتی سعودی.
در غرب اروپا بزرگترین مسجد، مسجدی است که بتازگی در جنوب لندن افتتاح شده و ظرفیت آن به اندازه همین مسجد است. مهمترین مسجد در کشور انگلستان، مسجد مرکزی لندن یا ریجنت پارک است.
۵ ـ مرکز فرهنگی ـ اسلامی آرژانتین
اواخر دهه ۷۰ که سفارت عربستان در بوئنوس آیرس، پایتخت آرژانتین افتتاح شد تصمیم دولت عربستان بر این بود تا برای معرفی اسلام و فرهنگ آن، مرکز اسلامی و مسجدی در این منطقه ایجاد کند. گفته میشود حدود ۵۰۰ هزار تا یک میلیون نفر مسلمان در منطقه آمریکای لاتین زندگی میکنند. ساخت این مسجد به دستور ملک فهد، پادشاه وقت سعودی انجام شده و از این رو به نام این پادشاه سعودی گذارده شده است. ساخت مسجد سال ۲۰۰۰ میلادی به پایان رسیده و گفته میشود مسجد فهد ظرفیت ۱۵۰۰ نمازگزار را دارد.
۶ ـ مرکز اسلامی واشنگتن
اما اگر از آمریکای جنوبی کمی بالاتر برویم با مسجد و مرکز بزرگ اسلامی واشنگتن روبه رو میشویم.
مسجدی که کار ساخت آن سال ۱۹۵۰ به اتمام رسید، ولی افتتاح رسمی آن در سال ۱۹۵۷ به دست رئیس جمهور وقت آمریکا یعنی آیزنهاور بود. جالب است بدانید فرشهای این مسجد توسط حکومت وقت ایران تامین شده است. مرکز اسلامی واشنگتن مورد توجه دولت آمریکا بوده است به نوعی که جورج بوش، رئیس جمهور اسلام ستیز آمریکا هم سال ۲۰۰۱ از آن دیدن کرد.