به گزارش پایگاه تخصصی مسجد به نقل از شبستان ، شیوع ویروس کرونا جهان نویی برای جامعه بشری فراهم آورد که مشخصات خاص خود را دارد. موضوعی که شامل حال مراکز دینی و فرهنگی اعم از مساجد، حسینیه ها، تکایا و مدارس علمیه نیز شده است. وضعیت خاص دوره کرونا بیش از همه مساجد را وارد تعاملات نوینی کرد زیرا مردم همه روزه به حسینیه ها یا مدارس علمیه آمد و شد نمی کنند بلکه همه روزه به این خانه های خدا رفت و آمد دارند. در همین رابطه گفت و گویی با حجت الاسلام والمسلمین «حسن کمالی» استاد حوزه علمیه و دانشگاه و نویسنده حوزه فرهنگ و دین به بررسی وضعیت مساجد در شرایط شیوع کرونا و نقشی که کانون های فرهنگی هنری در اجرای طرح های ملی در بستر مساجد ایفا کردند، پرداخته که مشروح این گفت و گو در ادامه می آید:
مسجد تنها مرکز دینی است که مردم همه روزه به آن رفت و آمد دارند، این درحالی است که با شیوع ویروس کرونا گاهی این مرکز به طور کلی تعطیل شد و گاهی، اقامه نماز جماعت و برگزاری برنامه در آن ممکن نبود، فقه پویای تشیع چه راه حلی برای این وضعیت دارد؟
وقتی کرونا فراگیر شد طبیعتا همه دستپاچه شدند و اتخاذ تصمیم برای حوزه های مختلف با حدس و گمان های زیادی همراه بود. حتما به خاطر دارید در ابتدای شیوع این ویروس در کشورمان کسی دقیقا نمی دانست چه کار باید کرد، موضوعی که شامل مسئولان و مدیران نیز بود و دقیقا نمی دانستند که آیا باید ادارات و سایر مراکز را تعطیل کنند یا خیر؟ این وضعیت آشفته برای مساجد نیز پیش آمد، اما خیلی زود فقها و مجتهدان راه حل های کاربردی برای این وضعیت مطرح کردند که بیان حکم شرعی چگونگی اقامه نماز جماعت با رعایت کامل فاصله اجتماعی از اولین آنها بود. کانون های فرهنگی هنری که مجموعه ای پویا و خلاق است در اطلاع رسانی این موضوعات و همچنین وظیفه مسجدی ها و کارگزاران مساجد در دوره شیوع ویروس کرونا بسیار موفق عمل کردند.
بیان چنین حکم هایی هم نتوانست مانع از تعطیلی نماز جماعت در برخی از مساجد شود، استادان و صاحب نظرات حوزوی برای این موضوع چه راهکاری پیشنهاد کرده اند؟
یکی از مهم ترین ویژگی های فقه اسلامی مبتنی بودن بر دو اصل بسیار مهم و حیاتی «زمان» و «مکان» است بر این اساس نمی توان حکمی را خارج از تحولات جهان مطرح کرد. بنابراین وقتی حکم شرعی چگونگی اقامه نماز جماعت با رعایت کامل فاصله اجتماعی بیان می شود حتما به موضوع حفظ سلامتی مردم در آن توجه می شود. به این اصل در علم اصول، اهم فی الاهم می گویند که قطعا هیچ اصلی مهم تر از سلامتی و حفظ جان مردم نیست. با وجود این مسئولان دستگاه های فرهنگی کوشیدند تا آنجا که ممکن است مساجد تعطیل نشوند ولو به مدت یک ساعت هنگام اذان های ظهر و شب.
کانون های فرهنگی هنری در این زمینه نیز خیلی زود دست به کار شدند و با مشارکت سایر کارگزاران مساجد به ویژه هیئت امنا و پایگاه های بسیج با ضد عفونی کردن این خانه های خدا زمینه برگزاری نماز جماعت و برنامه در مناسبت های مذهبی و انقلابی را فراهم کردند.
در دوره ای که گاهی حکم تعطیلی مساجد برای حفظ سلامتی مردم صادر و گاهی نیز به عدم برگزاری نماز جماعت و برنامه در مناسبت های مختلف رای داده می شود، مسجدی ها چه کارهایی باید انجام دهند که پیوند مردم با آنها قطع نشود؟
مسجدی ها به عنوان نیروهای متدین، انقلابی، خادم، خوش فکر، خلاق و با انگیزه در همان آغاز شیوع ویروس کرونا تدابیر مختلف را برای حفظ انس و ارتباط مردم با مساجد را اتخاذ کردند که راه اندازی شبستان مجازی از جمله آنها است. البته بسیاری از مساجد این ساختار را داشتند که با شیوع ویروس کرونا تقویت شد. وجود امکانات سمعی و بصری و تولید محتوا در حوزه های مختلف جزوی از بسیاری از این خانه های خدا بود که در این دوره تقویت شد. هرچند برخی از مساجد به دلیل کمبود منابع مالی در این زمینه دست شان بسته است. البته درباره این دسته نیز مسجدی ها به صورت خودجوش گروه ها و کانال هایی در شبکه های مختلف اجتماعی در فضای مجازی راه اندازی کردند که در پیوند مردم با مساجد و جلب کمک های مردمی بسیار موفق هستند.
نقش کانون های فرهنگی هنری و پایگاه های بسیج را در تقویت شبستان مجازی و گسترش فعالیت مساجد در دوره کرونا را چگونه ارزیابی می کنید؟
در پاسخ به پرسش های قبلی شما به بخشی از خدمات و فعالیت کانون های فرهنگی هنری و بسیج اشاره کردیم. حقیقتا اگر تلاش این دو نهاد نبود مساجد بیش از زمان حاضر تعطیل می شدند یا دست کم، برنامه نماز جماعت و مذهبی و ملی شان تعطیل می شد. کانون های فرهنگی هنری مساجد و پایگاه های مقاومت بسیج در اجرای رزمایش مواسات و همدلی و طرح ملی «راهکار» که هر دو همسو با فرمایش مقام معظم رهبری درباره کمک مومنانه هستند، بسیار موفق عمل کردند. نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که برخی از مساجد امکانات مالی لازم را برای اجرای طرح های مختلف ندارند و درست در همین نقطه است که فعالیت کانون های فرهنگی هنری و بسیج به چشم می آید زیرا توانستند کمک های مردمی لازم را تا تحقق حداکثری کمک مومنانه جمع آوری کنند.