به گزارش پایگاه تخصصی مسجد؛ با شیوع کرونا و گسترش آن، یکی از اولین نهادهایی که در روزهای نخست آمادگی کامل برای مقابله با آن را داشت، مسجد بود. مسجدی ها از بسیج تا کسبه، از کودک تا بزرگسال در همه عرصه‌های مقابله با کرونا و آسیبهای آن حضور داشتند. آنها در زمانیکه ماسک(تنها راه مقابله با بیماری)، گران و کمیاب شد، توانستند با تولید و توزیع میلیونی آن گام بزرگی در مقابله با بیماری بردارند. اهل مسجد با حضور شبانه روزی خود توانستند، با اقدامات بی نظیری مثل توزیع آبمیوه و میان‌وعده‌های مقوی، خستگی کادر درمان را برای دقایقی دور کنند.
بعد از فرمایشات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) مبنی بر محوریت مسجد در اقدامات مربوط به مقابله با بیماری و کمک های مردمی(تحت عنوان «رزمایش مواسات و همدلی»)، مرکز رسیدگی به امور مساجد در لبیک به فرمان رهبر انقلاب، «عملیات محله محور مسجد پایه» را آغاز کرد.
این عملیات علاوه بر اقدامات پیشگرانه کرونایی و کم کردن صدمات و آلام ناشی از آن، در موقف‌های تقویم خود برنامه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی را با محوریت مقابله با کرونا و کاهش صدمات آن، دنبال می‌کند. از در همین راستا و با هدف کاستن آسیبهای اقتصادی، برنامه‌های دقیقی برای توزیع هدفمند کمک‌های معیشتی طراحی شد. مساجد با هماهنگی یکدیگر خانواده‌های نیازمند را شناسایی و با اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های خود اقدامات منظم و مدونی را انجام می‌دهند.
یکی از این مساجد، «مسجد فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها)» به امامت «حجت الاسلام صادق تاجیک» است. او متولد دهه‌ی هفتاد است و نگاهی نو دارد. جوانان محله را بازوی توانمند خود معرفی می‌کند و برای رسیدگی به مشکلات محله‌اش شیوه‌ی خاصی دارد. در ادامه شیوه مدیریت او در مسجد و فعالیت‌هایش را در گفت و گویی که با پایگاه تخصصی مسجد داشته، می‌خوانیم.
در ابتدا دلایل موفقیت خود در مسجد فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها) و فعالیت های شاخص آن را برای ما بگویید.
اگر موفقیتی حاصل شده به خاطر بازوی توانمند مردم آن منطقه است. ما قوت مان را از مردم و جوان‌ها می‌گیریم تا بتوانیم خدمت کنیم.
یکی از کارهایی که ما در محله‌ی خود انجام دادیم، آسیب شناسی مسائل و معضلاتی بود که اغلب مردم با آنها درگیر بودند. از همین جهت با کلانتری‌ها و خانه‌های بهداشت و محیط‌هایی نظیر اینها ارتباط برقرار کردیم و مشاهدات آنها را از مشکلات و معضلات مردم را دریافت و برای رفع آن برنامه ریزی کردیم.
موضوعاتی مثل؛ شغل، بیماری و مسائل مالی و حقوقی مسائلی بود که ما برای شناسایی و رفع آنها اقدام کردیم. به عنوان مثال؛ خانه های بهداشت افرادی را که توانایی پرداخت هزینه ویزیت و یا نسخه خود را نداشتند به ما معرفی کردند و یا کلانتری ها آن‌دسته‌ای را که مشکلاتشان با پادرمیانی و یا مسائل مالی رفع می‌‍شد به ما معرفی کردند. متاسفانه یکی از معضلاتی که بسیار فراگیر است، مسائل مربوط به درمان دندان و هزینه بالای دندانپزشکی است. چه بسا افرادی که به خاطر هزینه‌ی بالای این خدمات از درمان صرف نظر کرده‌اند.
در همین رابطه ما گروه‌های جهادی دندانپزشک را دعوت میکنیم تا به صورت رایگان و یا نیم بهاء این خدمات را ارائه دهند.
همچنین در راستای رفع برخی مسائل حقوقی و اداری و از مسئولین تقاضا میکنیم به مسجد حضرت فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها) بیایند و از نزدیک و بی واسطه مسائل مردم را بشنوند. با همین انگیزه میز خدمت در مسجد مستقر شد. در روزهای گذشته نیز با دعوت از مسئولین شهرستان پاکدشت برخی مسائل صنفیِ اهالی به مسئولین منتقل شد و پیگیر رفع آنها هستیم.
اینکه مسئولین به مسجد دعوت می‌شوند و صدای اهالی را می‌شنوند و یا مسجد می‌تواند واسطه‌ای برای کم کردن آلام و هزینه‌های درمانی آنها شود، نشان می‌دهد کاربرد مسجد تنها به عبادت ختم نمی‌شود. از طرفی مردم مسجد را پشتیبان خود دانسته و آن جذب حداکثری در نهایت صورت می‌گیرد.
کانون و بسیج مسجد خود را معرفی کنید و از همکاری‌های آنها بگویید.
«کانون فرهنگی ـ هنری فجر» در مسجد حضرت فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها) مسئولیت اجرای برنامه‌های فرهنگی را بر عهده دارد. که البته قشر جوان و نوجوان بیشترین مخاطبانش را تشکیل می‌دهند. یکی از فعالیت های شاخص این کانون تئاتر است. چندی پیش، اعضای کانون در ایام فاطمیه تئاتری با موضوع زندگی و شهادت حضرت فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها) ، در مسجد بر روی صحنه آوردند.
سفره صلوات، روضه‌های خانگی و روضه‌های هفتگی از جمله کارهایی است که با همکاری کانون و البته بسیج برگزار میکنیم. در این میان روضه‌های خانگی به دلیل محدودیت‌های کرونایی مورد توجه اهالی قرار گرفت. به این شکل که ما روضه خوان را با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی به منازل اعزام می‌کردیم و آنها برای اهل منزل روضه می خواندند.
همچنین با همکاری کانون کلاسهای زبان، نقاشی، قرآن و خطاطی برای نوجوانان و جوانان برگزار میکنیم. در امر ترویج قرائت و حفظ قرآن کریم نیز از اساتید مجرب دعوت نمودیم تا آموزش قرآن به شکل حرفه ای صورت بگیرد.
ما در مسجد حضرت فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها) دو پایگاه بسیج داریم. «پایگاه خواهران شهید هاشمی» و «پایگاه برادران محمد رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)» که در همه‌ی امور همکاری و همیاری دارند.
رابطه شما با قشر جوان و نوجوان چگونه‌است؟
با توجه به سن و سالم رابطه‌ام با جوان‌ها یک رابطه‌ی رفاقتی است. به واسطه این رفاقت آنها مشکلاتشان را بیان می‌کنند و حتی با احساس رفاقتی که دارند، مشکلات دیگران را نیز بیان می‌کنند. البته نه اینکه بیان مشکلات تنها به گفتن و شنیدن ختم شود. صحبتی که با آنها می شود باید با پیگیری و حل مسئله بیانجامد. پس از آن است که به امام جماعت و مسجد جذب می شوند.
در رابطه با بزرگترها نیز روابط بر پایه دوستی است. ما در مسجد حضرت فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها) تلاش کردیم که همه مخاطبین را در برنامه ریزی‌ها در نظر بگیریم. لذا برنامه‌ها و مراسمات به طوری طراحی می‌شوند که عامه پسند باشد و تنها یک قشر در آنها حضور نداشته باشد.
یکی از کارهایی که با همت جوان‌ها انجام دادیم این بود که؛ وسایل بازی را به درون مسجد آوردیم. اکنون وسایلی مثل پینگ پنگ، دارت و فوتبال دستی در اختیار نوجوانان قرار گرفته که در هنگام حضور خود در مسجد، به تفریح سالم و ورزش می‌پردازند و البته مورد توجه آنها قرار گرفته است.
عقیده‌ی ما بر این است که وقتی قشر نوجوان به مسجد می آید، صرفاً به اندازه یک نماز خواندن وقتش را در مسجد نگذارد، بلکه با حضور در مسجد سایر ابعاد تربیتی وجودش تقویت شود. با این انگیزه درب مسجد همواره باز است و تا چند ساعت بعد از نماز رفت و آمد وجود دارد.
یکی از ایده‌های ما در مسجد فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها) استفاده از ایده‌ی کارت امتیاز استفاده میکنیم. بدین صورت که بچه‌ها می‌توانند با حضور بیشتر در مسجد و کسب امتیاز بالاتر جوایز عالی و با کیفیت دریافت کنند. به عنوان مثال در امتیازات بالا برای دختران جایزه‌ی چرخ خیاطی و برای پسرها دوچرخه اختصاص داده‌ایم. که البته کیفیت این وسایل بسیار عالی و جذب کننده است. در ابتدا بسیاری با هدف کسب جایزه به مسجد می‌آیند ولی در ادامه به‌تدریج با اهداف بزرگتری آشنا می شوند و با انگیزه‌های بالاتری به مسجد می‌آیند.
برای جذب سنین کوچکتر و خردسالان که حضورشان مستلزم حضور والدین است نیز برنامه‌ریزی نموده‌ایم. ما از برنامه های شاد استفاده میکنیم. در اعیاد و ولادت‌ها برنامه های مفرح و متنوعی داریم که نیاز روحی آنان در کنار والدینشان تأمین شود.
متاسفانه یکی از مسائلی که می‌تواند در جذب همه اقشار تأثیر منفی داشته باشد، پرداختن افراطی به بخش غم‌انگیز مناسبت‌ها است. گاهی اعیاد با کمترین برنامه سپری می‌شوند. اغلب برنامه‌های مربوط به این ایام در خور شأن نیستند و در نتیجه با استقبال کمتری روبه‌رو می‌شوند.
ما در مسجد حضرت فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها) برای اعیاد و ولادت‌ها برنامه‌های شادی طراحی و اجرا میکنیم. چنین مراسماتی می‌تواند در شادی روحیه مردم و کم کردن غصه‌های آنها تاثیر داشته باشد. علاوه بر اینها یک راه جذب عالی برای همه اقشار است. در جشنهای مسجد ما جمعیت زیادی شرکت می کنند. اغلب از مجری‌های توانمند و جوایز ارزنده استفاده میکنیم و برای بچه‌ها برنامه‌های خاصی با حضور «عمو روحانی» داریم که هم مسابقه برای ایشان برگزار می‌کند و هم مسائل فرهنگی و مذهبی را ارائه می‌دهد. اهمیت به این موضوع باعث جذب خانواده های بسیاری به مسجد شده است.
یکی از اصول «عملیات محله محور مسجد پایه» کار شبکه‌ای مساجد و ائمه جماعات است. این کار گروهی و هماهنگی بین امامان جماعت، چه کمکی به ارتقاء فعالیت‌های مسجدی و در پی آن مدیریت مسجد می‌کند؟
شاید بنا به دلایل مختلفی ارتباط چهره به چهره همواره و به شکلی که انتظار می‌رود میسر نباشد. اما به خاطر وجود فضای مجازی، امکان اشتراک ایده‌ها و تجارب در هر لحظه وجود دارد. ما در منطقه خود چند گروه مجازی با حضور اهالی و ائمه جماعات ایجاد نموده‌ایم و فعالیت‌ها و ایده‌ها را در آنجا به اشتراک می‌گذاریم. عملکرد این گروه واقعا خوب بوده و باعث شده یک رقابت سالم شکل بگیرد. در روزهای اوج همه‌گیری کرونا ظرفیت و توانمندی‌های مساجد از طریق همین گروه ها با هم به اشتراک گذاشته شدند.
یکی از کارهایی که باید گفته شود، این است که؛ چه خوب است ائمه جماعات در مراسمات مسجدشان به طور کامل حضور داشته باشند. به این معنی که اگر یک امام جماعت برنامه مراسمی را اعلام می‌کند خودش تا پایان آن مراسم در کنار اهالی باشد و از برنامه استفاده کند. امام جماعت رکن اصلی هر مراسمی در مسجد است و حضور کامل او در یک مراسم باعث دلگرمی مخاطبان و برگزار کنندگان می‌شود.
کانون فرهنگی مسجد ما قریب به ۱۲۰۰ عضو دارد که البته بسیار فعال هستند. ممکن است در صف نماز این تعداد حضور نداشته باشند اما همه ما می دانیم که دلایل متعددی باعث می شود بسیاری از اهالی نتوانند در نماز جماعت شرکت کنند، اما برای فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مسجد عضو شده‌اند. ما وقتی که در روزهای آغازین کرونا برای ضدعفونی معابر و اماکن شلوغ فراخوان دادیم، جمعیت قابل توجهی داوطلب شدند. بسیاری برای کمک در امور مختلفی مثل حمل و نقل، قصابی، آشپزی و خدماتی اینچنینی ابراز آمادگی کردند.
این موضوع اتفاق افتاد چون؛ مادر مسجد حضرت فاطمة الزهرا(سلام‌الله‌علیها) دغدغه و نیاز مردم را در مسجد ارج می نهیم.
باید با یک برنامه‌ریزی حساب شده اهالی را به مسجد جذب کرد. جذب مردم لزوماً در قدم اول، جذب به صف نماز نیست. به دلایل مختلفی ممکن است اهالی نتوانند به هنگام نماز در مسجد حضور داشته باشند.
وقتی ما عبارت «امام محله» را برای امام جماعت به کار می‌بریم، یعنی امام مسجد فارغ از اعتقاد فرهنگی، دینی و سیاسی، اهلِ محله‌ی خود را در نظرش داشته باشد. به عنوان مثال؛ وقتی یکی از اهالی از امام جماعت تقاضا می کند که کیفیت نان نانوایی محل را پیگیری کند و یا شکایتی از این دست دارد، امامِ مسجد باید پیگیر باشد و مشکل او را رفع کند، حتی اگر آن شخص نمازگزار مسجد نباشد. چون او در محله‌ی مسجد زندگی می‌کند، باید برای مشکلات و دغدغه‌اش اهمیت قائل بود. در چنین حالتی مردم به سمت امام جماعت و مسجد می‌آیند و به تدریج شاهد شکل‌گیری یک محله‌ی اسلامی خواهیم بود.