به گزارش پایگاه تخصصی مسجد؛ زمانی که سخن از نیروی انتظامی ایران اسلامی در میان است، باید به پلیس ایران از دیدگاه اسلام نگریسته شود؛ زیرا این نهاد برای اعمال دو اصل دینی امر به معروف و نهی از منکر از طریق حاکمیت دولت اسلامی شکل گرفته است.
حکومت جمهوری اسلامی یعنی استقرارحاکمیت بر اساس دو رکن مردم و دین، که البته پدیده ای نو در عرصۀ تاریخ سیاسی دنیاست. در پیشینۀ تاریخی ایران ،حکومت هایی مانند دیلمیان و صفویان پدید آمده اند که ادعای دینداری و اجرای قوانین بر مبانی دین مد نظر اهل بیت را داشته اند. باوجود این، در عمل چنین هدفی تحقق نیافت؛ زیرا پرچمداران این حکومت ها ،آشنایی چندانی با مبانی دینی نداشتند و ادعای دینداری دولتمردان چنین حکومت هایی، روبنایی و دارای جنبۀ احساسی و حتی شائبۀ سیاسی بود.
تنها حکومتی که در تاریخ ایران، جلوداران آن عمدتاً روحانیت شیعه با رهبری عالی مرجعیت دینی بود، جمهوری اسلامی است. البته پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری معمار بزرگ این انقلاب یعنی حضرت آیت ا.. العظمی امام خمینی(ره)، اندیشمندان مسلمانی همچون :آیت ا... میرزا محمد حسین نایینی(ره)، ملا احمد وپسرش ملا محمد مهدی نراقی(ره)، در آثار خود دیدگاه هایشان را در بارۀ ولایت فقیه بیان کردند،ولی هیچ کدام از آنها اقدامی عملی در این زمینه انجام ندادند.
همان گونه که اشاره شد، تنها فقیه و مرجعی که با برنامه ریزی منظم، درصدد عملی کردن دیدگاه خود در زمینۀ حکومت ولی فقیه بر آمد و در این راه جدی عمل کرد، حضرت امام خمینی(ره) بود. ایشان سال ها پیش از پیروزی انقلاب، ضمن ارائۀدروس خارج فقه خود در حوزۀ علمیۀ نجف، طرحی نو از حکومت اسلامی در انداخت و چارچوب حکومت ولایت فقیه را تبیین و با اقدامی پیگیر و جهاد گونه، آن را عملیاتی کرد. بر همین اساس، این یادداشت درصدد تبیین توقعات مقام معظم رهبری از نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و عوامل مخدوش کنندۀ چهرۀ پلیس از دیدگاه ایشان بر آمد.
دلیل این کار آن است که پلیس یکپارچه یا نیروی انتظامی واحد در دوران مسئولیت و رهبری ایشان شکل گرفت و معظم له در دیدارها و سخنرانی های گوناگون به طرح انتظارات خود و مردم از پلیس، اشاره‌های شفاف و مبسوطی کرده‌اند.
یکی از ارکان مورد توجه در حکومت اسلامی، «جمهور» یا «تودۀ مردم» است که اجرای احکام اسلام موجب سعادتمندی دنیوی و اخروی آنها می شود. بنابراین، نیروی انتظامی یکی از سازمان‌های حکومتی است که باید در خدمت مردم باشد.
در این نوشتار دیدگاه ها یا انتظارات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) از نیروی انتظامی به طور خلاصه مورد بحث قرار می گیرد.
مبانی اصلی استخراج دیدگاه های مقام معظم رهبری دربارۀ پلیس، مجموعه مطالب مطرح شده در سخنرانی های ایشان پس از رهبری است که توسط سازمان عقیدتی- سیاسی ناجا با عنوان« نیروی انتظامی مظهر اقتدار ملی» به چاپ رسیده است. البته به جز کتاب مزبور، تاکنون مجموعه های دیگری از سخنان ایشان به چاپ رسیده است که آنها نیز می توانستند مورد رجوع قرار گیرند.
برخی از انتظارات مقام معظم رهبری از نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به شرح ذیل است:
حفظ امنیت و تلاش برای رفع ناامنی
مقام معظم رهبری «حفظ امنیت اسلامی در محیط جامعه» را اساسی ترین کار نیروی انتظامی و یک امر فرا وظیفه ای و فرا مأموریتی توصیف می کنند و چنین وظیفه ای را برگرفته و حدیث معصومان(ع) می دانند.همچنین ایشان امنیت را (آمَنَهُم ْ مِن ْ خَوْف ٍ (قریش،آیة4)) از قرآن پیشنیاز و اساس پیشرفت و سازندگی معرفی می کنند. فرمانده معظم کل قوا امنیت را برای همه اعم از تهرانی و مرزنشین یکسان و نیروی انتظامی را نیز متعلق به همه مردم اعم از دارا و ندار می دانند. به نظر ایشان تنها مجرم است که خارج از چتر عمومی امنیت قرار می گیرد. معظم له ناامنی را مهم ترین مشکل یک کشور، مقدمۀ انکار احکام و ضروریات اسلام و سبب از بین رفتن نیکی و دوری از خیرات توصیف می کنند.
مقام معظم رهبری در مورد امنیت اجتماعی می فرمایند:« وظیفۀ نیروی انتظامی، تأمین امنیت اجتماعی است. معنای امنیت اجتماعی این است که مردم در محیط کاری و زندگی خود احساس خوف و تهدید و ناامنی نکنند.» ایشان در جایی دیگر می فرمایند: «مقولۀامنیت و نظم اجتماعی که بر عهدۀ نیروی انتظامی است، یکی از اساسی ترین نیاز های مردم است. گاهی مردم از انواع ناامنی رنج بیشتری می برند تا حتی از تنگدستی و گرسنگی. این نیروی انتظامی است که از سوی نظام و دولت اسلامی باید فضای زندگی مردم را امن نگهدارد تا مردم احساس امنیت و آرامش کنند؛ بخصوص اگر انگیزه های ایجاد ناامنی هم به طور ویژه احساس بشود که در جامعۀ ما این هم احساس می شود.» ایشان تأکید دارند : « مردم باید احساس کنند که چشم بینا و بصیر و دست قدرتمندی مراقب آنهاست؛ چه در مسئله رفت و آمد های شهری، چه در حفظ حریم های خانوادگی، چه در حفظ حریم های کسبی، چه در بقیۀ چیزهایی که لایه های پنهان تر این مسئله است».
معظم له ضمن اشاره به ناامنی مالی یا همان انواع دزدی خطاب به فرماندهان نیروی انتظامی می فرمایند: « ما ناامنی عرضی و ناموسی هم داریم؛ جلو آن را هم شما باید بگیرید. ناامنی اخلاقی هم داریم؛ در آنجا هم شما باید وارد میدان بشوید.»
ایشان کار فرهنگی و ریشه یابی مفاسد اخلاقی را وظیفۀ دستگاه های دولتی و غیر دولتی دیگر، ولی وظیفۀ برخورد انتظامی را در جاهایی می دانند که این مفاسد جلوی چشم قرار می گیرند و موجب نا امنی اخلاقی جامعه می شوند. معظم له در تشریح ناامنی اخلاقی می فرمایند:« ناامنی اخلاقی این است که مردم در محیط جامعه و کوچه و خیابان نتوانند طبق اعتقادات و دین و ایمان خود آسوده و بی دغدغه حرکت کنند و با مناظری مواجه شوند که وجدان دینی آنها را آزرده می کند.» وی ضمن اشاره به نگرانی خانواده ها ازآلوده شدن جوان هایشان به مظاهر فساد در فضای جامعه، می فرمایند:« شما باید با همۀ چیزهایی که از نظر اخلاقی ممنوع و خلاف است، مقابله کنید؛... یعنی بی پرده گناه کردن و قبح گناه را از چشم ها ریختن و فضای عفت و عصمتی را که به طور طبیعی در محیط زندگی مردم مؤمن ما، زن های شریف، مردهای شریف، جوان های شریف، وجود دارد، با تعرض و الواطی و کارهای زشت به هم زدن، این جزء وظایف شماست که با این کارها مقابله کنید.»
ایشان ضمن اشاره به منشأ خارجی ترویج فساد اخلاقی می فرمایند:«این را بدانید دشمنان نظام جمهوری اسلامی یقیناًبه این نتیجه رسیده اند یکی از دو وسه راه اصلی برای به زانو درآوردن ملت ایران، شکستن مرزهای اخلاقی و ترویج مفاسد اخلاقی و بی بندباری اخلاقی در داخل کشور است.»
رهبرمعظم انقلاب بهترین راه شکستن ایمان افراد را آلودگی به شهوات، به ویژه شهوات جنسی می دانند که در همۀ انسان ها عمومیت دارد. معظم ٌ له ترویج مفاسد اخلاقی را سازماندهی شده می دانند؛ زیرا بنا به گفتۀ ایشان در یک فاصلۀ چند ساله می بینیم که یک آدم مقدس خوب الهی به یک آدم پلید، آلوده و خبیث تبدیل شده و در وهلۀ اول نمی شود فهمید اتفاقی افتاده است.
رهبر انقلاب اسلامی ایران هنجار شکنی را هدف نهایی دشمن نمی دانند، بلکه آن را به سایش مینای دندان تشبیه می کنند که زمینۀ نفوذ و فساد کل دندان را فراهم می نماید. فرمانده کل قوا در این زمینه می فرمایند:« وقتی قبح یک نوع منش، یک نوع پوشش و یک نوع رفتار در جامعه ریخت، نفوذ کردن در خانواده ها، در دخترها، در پسرها کار مشکلی نمی شود. شما دارید در واقع از این مینا محافظت می کنید ،این سد مستحکم هنجار فرهنگی اسلامی را شما دارید حفظ می کنید و این کار بسیار خوبی است.»
بر مبنای دیدگاه فرمانده معظم کل قوا ، «هوشیاری، قاطعیت، سرعت عمل و اقدام، پیگیری خستگی ناپذیر و نگاه یکسان» برای مقابله با ناامنی ضروری است .ایشان ناهوشیاری را اولین مصیبت یک پلیس و بی توجهی به پیگیری را موجب سستی قدم و توقف اقدامات مقابله با ناامنی می دانند.
پناهگاه مردم و مظهر عطوفت و محبت و تدبیر بودن
رهبر معظم انقلاب در فرازی از سخنانشان می فرمایند:« پلیس ... باید پناهگاه مردم باشد.» معظمٌ له فلسفۀ وجودی پلیس را آسایش مردم، آرامش محیط زندگی آنها و برقراری نظم می‌دانند تا مردم دچار ناراحتی نشوند. ایشان برای پلیس چهره ای دو وجهی قایل اند که هم می تواند مظهر عطوفت و محبت نظام و هم مظهر تدبیر، مدیریت و کاردانی آن باشد.
از دیدگاه رهبری یکایک افراد نیروی انتظامی باید مجاهدت کنندتا این نیرو را به سطح پلیس اسلامی کامل که مأمن مردم است، برسانند. به گونه ای که به تعبیر ایشان: « اگر کسی دستی دراز کرد و زبانی باز کرد و چشم غره ای کرد، بگوید می روم به پلیس می گویم. وقتی هم که به آنجا رفتند، آسوده خاطر برگردند و احساس کنند که کارشان راه افتاده است». بدیهی است اگر کسی افتخار کند که تا به حال پایش به کلانتری نرسیده است، نشان آن است که مردم، نیروی انتظامی را مأمن و پناهگاه خود نمی دانند و شاید از دیگران بداخلاقی و بد رفتاری پلیس را شنیده یا با چشمان خود آن را دیدند. به تعبیر مقام معظم رهبری: «اگر اندک اشتباهی در فهم مأموریت صورت گیرد، ممکن است زحمات این پرسنل از چشم مردم پوشیده بماند. یک حرکت و یک حرف بی جا، یا رفتاری خشونت آمیز ممکن است تلقی نادرستی در ذهن مردم ایجاد کند». با وجود این، ایشان اقتدار، مهربانی، درشتی و نرمی را در مأموریت های انتظامی لازم و ملزوم هم می دانند واقتدار در مقابل قانون شکنان را ضروری می شمارند.
ایمان و خداپرستی و حفظ احکام اسلام و حدود الهی
مقام معظم رهبری بیش از هرچیزی بر ایمان و خداترسی، حفظ احکام و حدود الهی توسط نیروی انتطامی تأکید دارد و این انتظار به جایی از پلیسی است که باید در خدمت دولت جمهوری اسلامی باشد. ایشان خطاب به پاسداران یکی از سازمان های انتظامی پیشین یعنی کمیته انقلاب اسلامی که برای بیعت با جانشین امام و رهبری انقلاب به حضور ایشان رسیده بودند، شغل آنها را خطیر شمرده و می فرمایند:« به همین خاطر باید خیلی
متدین باشید ، با خدا بسیار رابطه داشته باشید، از او کمک بگیرید، نماز را با حال بخوانید، قرآن تلاوت کنید، تقوا داشته باشید، اخلاق و ادب اسلامی را رعایت کنید و در مقابل جلوه های فریبندۀ دنیا، تسلیم نشوید. من هم مثل شما هستم.همۀ ما باید تقوای الهی پیشه کنیم.»
ایشان ضمن اشاره به فایدۀ مؤمن بودن و زیانِ سست ایمانی فرماندهان نیروی انتظامی و با تأکید بر حفظ آبروی مردم می فرمایند: « اگر در گذشته در گوشه‌ای از کشور فرمانده فعال مؤمن و پاکدامنی بود، مردم در آن منطقه از آن نیروی انتظامی زیر فرماندهی آن شخص خشنود، بلکه به آن علاقه مند بودند. به عکس هر جا فرمانده ای سست ایمان و دارای سایر خصوصیات منفی بود که دیگر لزومی ندارد تصریح بکنیم، در آن منطقه مردم از آن نیروی انتظامی گله مند بودند». به همین خاطر ایشان بر حفظ دین، احساس حضور در پیشگاه الهی و تقویت روح دیانت در نیروهای انتظامی تأکید دارند و وجود عناصر مؤمن را ضامن امنیت مردم و چنین وظیفۀ تربیتی را وظیفۀ کارکنان عقیدتی- سیاسی می دانند.
قدرت، عزت و رحمت
اگرچه ایشان مکرر به اقتدار نیروی انتظامی اشاره دارند، ولی در یکی از جلسات به تشریح آن پرداخته توقع خود از کارکنان نیروی انتظامی را در دارا بودن سه خصلت« اقتدار، عزت و رحمت و مهربانی »اعلام کردند. از نظر معظم له اقتدار به معنای داشتن صدای کلفت ، اسلحه و مشت محکم نیست، بلکه ایشان آن را امری معنوی توصیف می‌نمایند که هم افراد ناجا و هم مردم حس می کنند که پلیس قدرتمند است و توان برخورد با افراد مخل امنیت را دارد. در واقع اقتدار ضامن برقراری امنیت است. به همین خاطر ایشان نیروی انتظامی را مظهر اقتدار ملی توصیف می کنند.
فرمانده معظم کل قوا عزت را در رفتار افراد نیروی انتظامی تبیین و توصیه می کنند که آنها اسیر پول، شهوات، تملق نباشند و پارسایی و پاکدامنی پیشه کنند. رحمت و مهربانی نیز محافظت دلسوزانه از خانه، جاده، امنیت ، مرزها و کسب و کار مردم تعریف و تبیین شده است؛ یعنی به همان اندازه که اخلالگران از پلیس واهمه دارند، به همان میزان مردم مظلوم احساس رحمت و مهربانی کنند.
مقبولیت مردمی
مقام معظم رهبری تأکید دارند: «یکایک شهروندان باید از ته دل به نیروی انتظامی اعتماد و اطمینان داشته باشند»؛ به گونه ای که مغازه و خانه هایشان را به امید حراست پلیس ترک کنند، به امید پلیس با امنیت کامل در سرتاسر کشور مسافرت کنند، حتی اگر گفتند دزد، متخلف و مزاحمی وجود دارد، احساس امنیت کنند که نیروی انتظامی هست. ایشان ضمن اشاره به مزاحم های امنیت فردی افراد تأکید دارند: « چون شما در مقابل خطراتی که متوجه اوست، سینه سپر می کنید، لذا او احساس آرامش می کند. این خیلی افتخار است.» ایشان در جای دیگر می فرمایند: «مسئولیت حفظ ارزش هایی که مردم در زندگی اجتماعی خود به آن ارزش ها نهایت احتیاج را دارند؛ یعنی امنیت، آرامش، تأمین محیط کار، تأمین محیط زندگی، تأمین رفت و آمد در جاده ها، این چیز خیلی مهمی است. در چنین مأموریت حساسی، یعنی بر سر صندوق پرارزش اعتماد یا انتظار مردم- چون ارزش صندوق بسیار گران قیمت اعتماد مردم، از صندوق های پر از پول و طلا بیشتر است- مأمور نظام اسلامی قرار گرفته است. ما این گنجینه را به دست این برادر نیروی انتظامی سپرده ایم.»
قاطعیت در برخورد با هنجار شکنان
مقام معظم رهبری قاطعیت کارکنان ناجا در برخورد با هنجار شکنان و قانون گریزان را بر اساس قانون و چیزی که مقررات از آنها طلب می کند، از عوامل محبوبیت نیروی انتظامی بر می شمارند. ایشان در فرصت های بعدی به تشریح ابعاد این قاطعیت می پردازند و برخورد بدون اغماض با متخلفانی که قوانین و مقررات اسلامی را نادیده می گیرند و بنای تخلف دارند، برخورد قاطع با دست اندازان به اموال عمومی و بهره مندان از درآمد های نامشروع، که موجب تضعیف سرمایه گذاری می شوند و برخورد با عوامل ایجاد ناامنی را از عوامل تقویت نظام مقدس جمهوری اسلامی می شمارند که بخشی از این وظایف به عهدۀ نیروی انتظامی و بخشی به عهدۀ قوۀ قضاییه است. به تعبیر ایشان: «سرپنجۀ عدالت باید قوی باشد. دستگاه قضایی باید قوی باشد. نیروی انتظامی در چارچوبی که قانون برای او معین کرده است ، باید قوی باشد.»
رهبر انقلاب اعمال قوت و ایجاد اقتدار از طریق سرپنجۀ فولادین با افراد بداندیش و بد عمل را لازم وبا مردم ضعیف را بد می دانند . معظم له هوشیاری، قاطعیت، سرعت اقدام، پیگیری خستگی ناپذیر و نگاه یکسان به عوامل نا امنی را موجب اقتدار و درخشش چون خورشید نظام مقدس اسلامی تعبیر می کنند. توجه تربیتی به اقتدار حکایت از دقت ایشان در ادارۀ امور به عنوان یک رهبر دینی و مدیر چند بعدی دارد. به فرمایش ایشان:« اقتدار با اخلاق، مشت قدرتمند در کنار دل رحیم و مهربان، اعمال قدرت در مقابل قانون شکن و نرمش ، مهربانی و رفتار نیک در مقابل مردمی که محتاج امنیت هستند و از قانون شکنی رنج می برند»، می تواند برای انسان های نیکخواه درس عبرت باشد. بنا به گفتۀ معظم له قانون شکنان، معدود و انگشت شمارند، بنابراین : «برخورد با قانون شکن، برخورد با جنایتکار، برخورد با سلول بیمار این پیکر سالم بایستی با قاطعیت انجام بگیرد.»
حضرت آیت الله خامنه‌ای ضمن تأکید بر نقش قاطعیت و اقتدار در حفظ و امنیت مرزها، این ویژگی مثبت را در تأمین امنیت شهروندی شهروندان از شر متجاوزان، سرکشان، فتنه گران، آشوبگران، ستون‌های پنجم و امنیت اخلاقی و فرهنگی لازم می دانند. با وجود این، هشدار می دهند که مجرمان اصلی ممکن است رو درروی نیروی انتظامی نباشند و در پشت صحنه، صحنه گردان عوامل ردۀپایین باشند. بنابراین باید از قضیه غافل نبود. ایشان اجرای طرح های امنیت اجتماعی نیروی انتظامی در مبارزه با مفاسد اجتماعی ، برخورد با عوامل مخل نظم و مقابله با شیوع مواد مخدر را گامی مهم، پر سر و صدا و مبارک توصیف می کنند و ضمن اشاره به حساسیت برخورد همزمان با عوامل در صحنه و پشت صحنه، چنین برخوردی را به عملکرد همزمان و همراهی دست و پا با مغز تعبیر می نمایند و می فرمایند: « چنین نقش حساسی را نیروی انتظامی داراست. من با این دید به نیروی انتظامی نگاه می کنم.» ایشان برخورد قاطع با چنین مواردی با نگاه علت و معلولی را « شدت عمل خردمندانه و نه چشم بسته» توصیف می کنند.
بدیهی است کوتاه آمدن در مقابل چنین هنجار شکنان جسور و مزاحمی، آسیب به حساب می آید. این پیر خردمند و فرزانه در خلال توصیه های خود به آسیب شناسی برخورد های غیر خردمندانه و بی حساب و کتاب یا برخورد های افراطی وهمچنین تفریط که شامل سستی ، کاهلی و بی حالی در جلوگیری از قانون شکنی می شود، توجه دارند. ایشان ملاحظۀ فرد، ملاحظۀ جمع، رعایت میل قشر یا گروه خاص و رعایت های خارج از قانون را آفت و آسیب می شمارند.
انتهای پیام/