از نظر اسلام، مسجد مرکز عبادت و بندگى خدا و مرکز اجتماع فرهنگى مسلمانان است، از این رو، هم متولیان مسجد باید افراد صالح شایسته و مؤمن باشند و هم برنامه‏هایى که در مسجد اجرا مى‏شود باید سازنده، رشد دهنده و آموزنده باشد. بنابراین، معماران و آبادکنندگان مساجد باید اهل ایمان و تقوا و پرهیزکارى باشند، نه کسانى که اعتقادى به خدا و قیامت ندارند. اهمیت مسجد به عنوان یک کانون حساس و مقدس، ایجاب مى‏کند تنها کسانى که از قضایل برجسته و شرایطى خاص برخوردارند، به تعمیر آن همت گمارند.

قرآن کریم مى‏فرماید: «ما کان للمشرکین ان یعمروا مساجد اللّه‏ شاهدین على انفسهم بالکفر اولئک حبطت اعمالهم و فى النار هم خالدون، انّما یعمر مساجد اللّه‏ من آمن باللّه‏ و الیوم الآخر و اقام الصّلوة و آتى الزکوة ولم یخش الا اللّه‏ فعسى اولئک ان یکونوا من المهتدین»؛ مشرکین ـ در حالى که خود بر کفر خویش گواهى مى‏دهند ـ شایسته آن نیستند که مساجد خدا را آباد کنند. اعمال آن‏ها تباه و خود در آتش جاودانند. تنها کسانى مساجد خدا را آباد مى‏کنند که به خداوند و روز قیامت ایمان داشته و نماز به پاى دارند و زکات بدهند و تنها خشیت خداوند را در دل داشته باشند. چنین کسانى امید است که از هدایت یافتگان باشند.

از این آیات استفاده مى‏شود مشرکان و بیگانگان از دین اسلام، حقى در آبادى و تعمیر مساجد ندارند. معماران و متولیان مساجد باید داراى سه شرط باشند:

الف) از نظر اعتقادى، مؤمن به خدا و قیامت باشند.

ب) از جهت عملى، نماز را به پا دارند و اهل زکات باشند.

ج) از لحاظ روحى، شجاع و با صلابت باشند.

مشرکان تا پیش از نزول این آیه، در تعمیر مسجدالحرام شرکت جسته و با حضور خود در اطراف خانه خدا در ایام خاص و موسم حج و یا پرداخت کمک‏هاى مالى، خانه خدا را رونق صورى و ظاهرى مى‏بخشیدند، ولى این آیه شریفه، آنان را از تعمیر مساجد الهى منع نمود و مرزبندى جدیدى را میان شرک و کفر با تعمیر مساجد اعلام مى‏کرد.

بنابراین، مى‏توان چنین نتیجه‏گیرى نمود که تأکید قرآن مجید بر وجود اوصاف و شرایطى خاص براى آبادکنندگان مساجد، در حقیقت داراى دو جنبه فردى و اجتماعى است: از جنبه فردى، شرایط مذکور از آن رو اهمیت پیدا مى‏کند که آباد کردن مسجد بدون آن ویژگى‏ها، عملى بى‏روح و پیکرى بى‏جان است که در بارگاه ربوبى، بى‏ارزش است و عامل را نفع و ثمرى نخواهد بخشید. از بعد اجتماعى نیز از آنجا که مسجد داراى نقش‏هاى مهم اجتماعى است، آبادکنندگان آن باید انسان‏هایى صالح و برگزیده باشند تا مسجد قادر به ایفاى نقش حیاتى خویش باشد.

در مورد کیفیت آباد کردن مساجد به روایتى از رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله، در پاسخ سؤال ابوذر در این خصوص، اشاره مى‏شود: «لا ترفع فیه الاصوات و لایخاض فیها بالباطل ولا یشترى فیها ولا یباع واترک اللّغو مادمت فیها فإن لم تفعل فلا تلومنَّ یوم القیامة الاّ نفسک»؛ در آن‏ها (مساجد) صدا بلند نشود، به سخنان و امور نادرست و بیهوده پرداخته نشود، در آن‏ها خرید و فروش صورت نگیرد و تا زمانى که در مسجد هستى از کارهاى لغو و بیهوده دست بکش. اگر چنین نکنى، در روز قیامت نباید کسى جز
خودت را ملامت کنى.