از آداب مسجد آن است که انسان در صورت امکان از محل اقامت خویش با حالت طهارت به سوى خانه خدا حرکت کند و در هنگام ورود به مسجد نیز با طهارت باشد. در روایتى آمده است: «کسى که در خانه خویش وضو گرفته و سپس در مسجد حضور مىیابد به زائر خداوند تعبیر شده است».
قرآن کریم مىفرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاَ تَقْرَبُوا الصَّلاَةَ وَأَنْتُمْ سُکَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلاَ جُنُباً إِلاَّ عَابِرِی سَبِیلٍ حَتَّى تَغْتَسِلُوا...»؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید! در حال مستى به نماز نزدیک نشوید تا بدانید چه مىگویید، و همچنین هنگامى که جنب هستید ـ مگر اینکه مسافر باشید ـ تا غسل کنید.
در ذیل این آیه، روایتى از امام باقر علیهالسلام وارد شده است که فرمود: «أنّ معناه لا تقربوا مواضع الصلاة من المساجد و انتم جنب الا مجتازین»؛ معناى آیه شریفه «ولا جنباً الاّ عابرى سبیل» آن است که در حال جنابت به مساجد داخل نشوید، مگر اینکه بدون توقف، تنها از آن عبور کنید.
تردیدى نیست که مسجد در شریعت اسلامى مکانى مقدس و با عظمت است و هتک حرمت مسجد از محرمات قطعى است و برخى از فقها تعظیم و بزرگداشت آن را واجب شمردهاند.
این فضایل براى مساجد از آن رو است که آنها خانههاى خداوندند و انسان را از گناهان تطهیر مىنمایند. امام صادق علیهالسلام مىفرماید: «علیکم باتیان المساجد، فانها بیوت اللّه فى الارض من اتاه متطهراً طهّرهاللّه من ذنوبه و کتب من زواره»؛ بر حضور در مسجد، مواظبت کنید! چرا که مساجد خانههاى خداوند در زمینند، کسى که با حالت طهارت وارد مسجد شود، خداوند او را از گناهانش تطهیر مىنماید و نام وى را در زمره زائران خویش مىنویسد.
در حدیث دیگرى، با طهارت به مسجد رفتن از جمله اسبابى به شمار رفته که مایه جلب دعاى خیر فرشتگان الهى در حق انسان مؤمن است. ابوسعید خدرى مىگوید: رسول خدا صلىاللهعلیهوآله فرمود: آیا مایل هستید شما را به چیزى راهنمایى کنم که مایه پوشیدن و آمرزش گناهان و باعث افزایش حسنات و خوبىهاست؟ عرض شد: آرى اى رسول خدا. فرمود: نیکو وضو گرفتن در سختىها، فراوان پیاده به مسجد رفتن و انتظار نماز کشیدن بعد از نماز هر کس که با حالت طهارت از خانه خود خارج شود و نماز جماعت را با مسلمانان بجا آورد، آنگاه در مسجد، منتظر برپایى نماز دیگرى بماند، ملائکه الهى در حق وى دعا کرده و مىگویند:
خداوندا! او را بیامرز، خداوندا! او را رحمت فرما.