معمولاً در قرآن کریم، هر جا سخن از مسجد به میان آمده، جنبه‏هاى عبادى آن در اولویت قرار گرفته و به عنوان نقش اولیه و بنیادین این جایگاه مقدس به شمار رفته است.

در آیه‏هاى متعددى، مسجد جایگاه عبادت و یاد خداوند جلّ و علا شناخته شده است. قرآن کریم در جایى مى‏فرماید: «و أنَّ المساجد للّه‏ فلا تدعوا مع اللّه‏ احدا».

در تفسیر «مجمع‏البیان» درباره کلمه مساجد در آیه مزبور، چهار معنا از مفسّران نقل شده است. برخى برآنند که مراد از آن اعضاى هفتگانه است که انسان باید در هنگام سجده آن‏ها را بر زمین گذارد.

از امام محمد تقى  علیه‏السلام نیز روایتى نقل شده که ایشان در جواب معتصم، آیه شریفه را همین گونه تفسیر نموده‏اند. برخى از مفسّران برآنند که مقصود از «مساجد» در این آیه، همه زمین است؛ زیرا همان‏گونه که ذکر گردید، در آیین محمّدى  صلى‏الله‏علیه‏و‏آله همه
زمین مسجد و پرستشگاه است. بر اساس معناى سوم، این کلمه در معناى نماز بکار رفته است، زیرا مسجد به مفهوم سجده است و مراد از سجده نیز تمامى نماز است. سرانجام، معناى چهارم آن است که منظور از مساجد، مکان عبادت مسلمانان مى‏باشد؛ همان مفهومى که‏اى بسا ذهن هر مسلمانى با شنیدن واژه مسجد آن را به یاد مى‏آورد. شاید بتوان گفت: روشن‏ترین معنا براى آیه مورد بحث، همین معناى اخیر است که بر پایه آن، مساجد به معبد و پرستشگاه مسلمانان تفسیر شده است. این مفهوم با آنچه که از امام جواد علیه‏السلامنیز درباره این آیه نقل شده است منافات ندارد، بلکه با این سخن ایشان پرده از معناى باطن و پنهان آیه برداشته‏اند؛ زیرا خود فرموده‏اند: قرآن گاه داراى معانى مختلف هفتادگانه است.

خداوند متعال در آیه دیگرى از قرآن کریم مى‏فرماید: « وَ أَقِیمُوا وُجُوهَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ». در مورد معناى کلمه «مسجد» در این آیه نیز مباحثى شبیه آنچه در آیه قبل گذشت، مطرح شده است.

چنانچه واژه مسجد را به معبد و پرستشگاه مسلمانان تفسیر کنیم، از این آیه استفاده مى‏شود که مسجد، جایگاه دعا و عبادت خالصانه است؛ زیرا خداوند ابتدا انسان را فرمان مى‏دهد که در مسجد حضور یابد، آن‏گاه از او مى‏خواهد که دعا و عبادت خویش را با اخلاص کامل انجام دهد و این آیه به روشنى مفهوم فوق را نمایان مى‏سازد.