مسجد نخستین خانه‏اى است که براى هدایت و عبادت و پرستش پروردگار عالم در زمین و کسب آرامش بنا شده است. « إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی  بِبَکَّةَ مُبَارَکاً وَهُدىً لِلْعَالَمِینَ فیه آیات بینات مقام ابراهیم و من دخله کان آمنا»؛ اولین خانه‏اى که در زمین براى عبادت و نیایش مردم تأسیس شد خانه‏اى است که در مکه بنا گردید که آن خانه مشحون از برکت و موجب هدایت جهانیان است و در آن نشانه‏هاى روشن خداپرستى و توحید است؛ از جمله مقام ابراهیم، و هر کس در آن داخل شود امان یابد.

آرى! کعبه، مسجدالحرام و یا هر مسجد دیگر که به نام خدا و براى خدا تأسیس شده و مى‏شود باید در خدمت مردم و بندگان او باشد و آنچه که در خدمت بندگان خدا و توده‏هاى مردم باشد براى خدا محسوب مى‏گردد.

مساجد خانه‏هاى خدا در زمین و محل عبادت پروردگار و بهترین عبادتگاه بندگان خدا و کانون آرامش و قداست و معنویت مى‏باشند.

مساجد از آن خدا و مردم بندگان خدایند، و خانه خدا متعلق به همه بندگان است؛ چنان‏که در آیات و روایاتى چند به این حقیقت اشاره شده است. « وَ أَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلاَ تَدْعُوا مَعَ  اللَّهِ أَحَداً»؛ به‏درستى که مساجد از آن خداست. پس در آن احدى را با خدا نخوانید و کسى یا چیزى را در ردیف خدا در مقام عبادت و پرستش قرار ندهید و یا حاجت نخواهید.

عبادت و بندگى و سرسپردگى تنها خداى را سزاست و تعظیم و سجده بایسته اوست: « یَاأَ یُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّکُمُ الَّذِی  خَلَقَکُمْ وَالَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ». ما اینکه مراد از مساجد در آیه 17 سوره جن چیست، تفاسیر گوناگونى از سوى مفسران ذکر گردیده است؛ از جمله: مکان‏هایى به‏عنوان «مسجد» از آن یاد مى‏شود و مصداق اتم و اکمل آن مسجدالحرام مى‏باشد. مصادیق دیگر آن، مساجد مختلف در هر کوى و برزن است و مصادیق گسترده‏تر آن، تمام نقاط زمین و امکنه‏اى است که مؤمنان در آنجا نماز مى‏خوانند و براى خدا سجده مى‏کنند، چنان‏که نبى خاتم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: «جعلت لى الارض مسجدا و طهورا»؛ جاهاى زمین برایم سجده‏گاه و وسیله طهارت (تیمم) براى من قرار گرفته است. بنابراین، زمین متعلق به همه انسان‏ها و مساجد از آنِ همه بندگان مؤمن خداست.