خداوند هدف خلقت انسان را عبادت مى‏داند و بهترین مکان براى این کار، مسجد است. از جمله «ان یذکر اسمه» از آیه کریمه قرآنى «و من اظلم ممن منع مساجد اللّه‏ ان یذکر فیها اسمه...»[1] استفاده مى‏شود که مساجد محل عبادت و پرستش الهى است.

آرى، مسجد شریف‏ترین مکان براى خضوع و سجده بر درگاه الهى و از خود گذشتن و به خدا رسیدن است و نماز از جمله عباداتى است که در مسجد انجام مى‏گیرد و گزاردن نماز در آن در مقایسه با مکان‏هاى دیگر ثواب بسیار بیشترى دارد. به یقین اگر نماز به جماعت برگزار شود ثواب آن به مراتب بیشتر هم خواهد بود.

از جمله عبادات در مسجد، نماز بزرگ جمعه است که کار عبادى، سیاسى مسلمانان است. از این‏رو هر هفته در شهرهاى مهم کشور جمع مى‏شوند، هم خدا را مى‏پرستند و هم در برابر دشمنان دینى آمادگى خود را اعلام مى‏دارند. نماز در مسجد آن قدر ارزش دارد که حتى انتظار در مسجد براى برپایى نماز، خود عبادت است و رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله در این باره مى‏فرماید: «نشستن در مسجد در انتظار نماز، عبادات است مادامى که حدثى از او سر نزند. عده‏اى پرسیدند اى رسول خدا حدث چیست؟ فرمود: غیبت کردن».[2] از دیگر عباداتى که در مسجد انجام مى‏گیرد دعا و مناجات است. از این‏رو به خصوص بعد از انقلاب اسلامى، خواندن ادعیه‏اى چون کمیل، توسل، ندبه و نظایر آن رونق بیشترى یافته است. چه اینکه در روایت آمده است دعاى دسته جمعى به اجابت مقرون است.

«اعتکاف نیز عبادتى است که در مسجد انجام مى‏گیرد. اعتکاف، یعنى اقامت در مسجد به قصد اجراى اعمال مخصوص با شرایط و آداب ویژه که تزکیه و تصفیه‏ى روح از همه‏ى معاصى را در پى دارد».[3]

«مراسم دیگرى مثل خطبه‏هاى اخلاقى و دینى، عزادارى امام حسین، ختم اموات و انواع جلسات ذکر و قرائت قرآن که به طور معمول در مساجد انجام مى‏شوند، به واسطه‏ى محتوا با ماهیت [نیایشى] مسجد، سنخیت پیدا کرده».[4] و در مساجد برگزار گردیده‏اند.