در استفاده از مساجد باید توجه داشت که هر کار ممکن را نمى‏توان در مسجد انجام داد، و در واقع انجام دادن برخى از کارها در مسجد ممنوع است که در این جا به برخى از آن‏ها اشاره مى‏کنیم:

1 . استفاده ابزارى از مسجد: نظر به استقبال عمومى مسلمانان از مسجد و توجه ویژه آنان به این مکان مقدس، ممکن است عده‏اى بخواهند از آن و از فضاى معنوى آن در راستاى اهداف شخصى، حزبى و جناحى خود بهره‏بردارى کنند و خانواده‏هاى متدین را به ضلالت و انحراف بکشانند، یا این که وارد مساجد شوند و پس از دیدن آداب و رسوم مسلمانان، آنان را به سخریه و استهزا بگیرند. متولیان امور مساجد و عموم مسلمانان و نمازگزاران باید جلو چنین استفاده‏هاى نامشروع را بگیرند و محلى براى اظهار وجود بدخواهان و مخالفان باقى نگذارند و مسجد مقدس را تبدیل به مسجدى هم‏چون مسجد ضرار ننمایند.

نمونه‏هاى فراوانى داریم که رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله و یا ائمه اطهار علیهم‏السلام با این گونه افراد که قصد سوء استفاده‏هاى مذهبى و سیاسى داشتند، برخوردار مى‏کردند و عکس العمل‏هاى لازم را نشان مى‏دادند.[1]

2 . انجام دادن کارهاى صنفى و صنعتى در مساجد: در مساجد نباید کارهاى صنفى و صنعتى و امثال آن انجام داد، زیرا از این‏گونه اعمال در مسجد نهى شده است.

در روایات آمده است که پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله از آماده کردن شمشیر و تیز کردن آن در مسجد جلوگیرى مى‏نمود و مى‏فرمود: «انما بنى لغیر ذلک».[2] «مسجد براى کارهاى دیگرى بنا شده است».

3 . وجود تصاویر و نقش و نگار در مسجد: کارهاى هنرى و زیباسازى مساجد، منافاتى با روح معنوى و عرفانى آن ندارد، لیکن از حک کردن نقش و نگار جانداران بر در و دیوار مسجدها و کشیدن عکس انسان و حیوان، هم‏چنین قرار دادن تصاویر، در مقابل نمازگزاران، باید پرهیز کرد. در حقیقت نباید مساجد را به موزه‏اى از تصاویر و عکس‏هاى گوناگون تبدیل کرد زیرا امکان دارد نظر نمازگزاران و عبادت‏کنندگان به آن‏ها جلب شود و از توجه آنان به اعمال عبادى کاسته شود.

عمرو بن جمیع گفت: از امام جعفر صادق علیه‏السلام درباره مساجدى که داراى تصاویر هستند، پرسیدم، آن حضرت فرمود: «اکره ذلک، ولکن لایضرکم ذلک الیوم، ولو قد قام العدل لرأیتم کیف یصنع فى ذلک».[3] «چنین چیزى کراهت دارد، ولیکن امروزه ضررى به شما نمى‏رساند. اگر امام عادل قیام کند، هر آینه مى‏بینید که با این تصاویر چه خواهد کرد».

4 . انداختن سنگ و زباله در مسجد: بى‏احترامى به مساجد با انداختن و یا ریختن سنگ و کلوخ و یا گذاشتن زباله و آشغال در آن‏ها، هم‏چنین گذاشتن وسایل شخصى و خانوادگى مانند آلات و ابزار کشاورزى، دامدارى و ماشین‏هاى سوارى و امثال ذلک، در شأن و خانواده‏هاى محترم و معتقد نیست. ولیکن مع‏الاسف مشاهده مى‏شود که در برخى از مساجد چنین بى‏احترامى‏هایى انجام مى‏شود. به ویژه در مسجدهایى که نمازگزاران کمى دارد و هم‏چنین مساجدى که تنها در ماه مبارک رمضان گشوده مى‏شوند و از آن‏ها تنها در این ماه استفاده مى‏شود و در بقیه ایام، خالى و بدون نمازگزار است.

هم‏چنین در سطح برخى از روستاها و قریه‏هاى دور افتاده چنین رفتار و کردار نکوهیده مشاهده مى‏گردد که این امر گناهى است که عقوبت آن دامن‏گیر عاملان خواهد شد.

از پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله روایت شده است: که آن حضرت، مردى را دید که سنگریزه به داخل مسجد پرتاب مى‏کند. حضرت به وى فرمود: صلى‏الله‏علیه‏و‏سلم ما زالت تلعن حتى وقعت».[4] «از زمانى که سنگریزه را انداختى تا مادامى که در آن‏جا باقى است، آن سنگریزه تو را لعنت مى‏کند».

5 . راه قرار دادن مساجد: برخى از افراد، مسجد را براى عبور و مرور خود انتخاب مى‏کنند و بدون این‏که نمازى در آن بخوانند، و صرفا براى نزدیک کردن راه خود، از درى وارد و از در دیگر خارج مى‏شوند که این کارى است ناپسند و خانواده‏هاى محترم باید به آن توجه داشته باشند.

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله در حدیثى فرمود: «لا تجعلوا المساجد طرقاً حتى تصلّوا فیها رکعتین».[5] «مساجد را راه عبور خود قرار ندهید، مگر این که دو رکعت نماز در آن بخوانید».

در پایان، از خداوند متعال مسئلت مى‏کنم که همه اقشار جامعه از جمله خانواده‏هاى متدین و مؤمن خصوصا جوانان با مسجد، و فواید و فضایل معنوى آن هرچه بیشتر آشنا شوند و بر تقوا و ایمان آنان افزوده شود، تا با آمادگى همه مسلمانان عالم، زمینه ظهور سرور و مولایمان حضرت حجة بن الحسن العسکرى(عج) فراهم گردد.