نمایش صفحات

قرآن کریم مى‏فرماید: از جمله عوامل دخول به جهنم انسان‏ها که سبب پشیمانى آنها در آخرت مى‏گردد، داشتن دوستان ناسالم است. بنابر نقل قرآن کریم ناله دوزخیان این است: « واى بر من اى کاش با فلان شخص دوستى نمى‏کردم». «وَیَوْمَ یَعَضُّ الظّالِمُ عَلى یَدَیْهِ یَقُوْلُ یا لَیْتَنِى اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُوْلِ سَبِیْلاً یا وَیْلَتى لَیْتَنِىْ لَمْ اَتَّخِذْ فُلانا خَلِیْلاً * لَقَدْ اَضَلَّنِىْ عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ اِذْ جَآءَنِى و کان الشیطان لِلانسان خَذُوْلاً».[1]

«به خاطر بیاور روزى که ظالم دست خویش را از شدت حسرت به دندان مى‏گزد و مى‏گوید: اى کاش من با رسول حق راه دوستى و اطاعت پیش مى‏گرفتم. اى واى بر من کاش فلان را دوست خود انتخاب نکرده بودم او مرا از یاد حق گمراه ساخت، بعد از آنکه آگاهى به سراغ من آمده بود و شیطان همیشه مخذول کننده انسان بوده است».

چون انسان موجودى اجتماعى است، در روابط اجتماعى ناگزیر از انتخاب دوست است. مى‏توان گفت یکى از ارکان «وحدت» معاشرت‏ها و دوستى‏هاى صحیح و سالم در مکان‏هاى نماز جمعه و جماعت (یعنى غالبا مساجد) است که بر اثر آشنایى و دیدارهاى روزانه به شکل احسن انتخاب دوست میسر است و حتى ادامه دوستى این گونه افراد مى‏تواند در روز قیامت هم به صورت شفاعت چهره بنمایاند.

«این گروه مى‏توانند در چارچوب اذن الهى در باره افراد خاصى که روابط معنوى آنان با خدا برقرار بوده و پیوند روحى آنها با شفیعان الهى نگسسته باشد، درخواست آمرزش گناه و طلب مغفرت بنمایند. شایان ذکر است که شفاعت مخصوص افرادى است که خداپسندانه وارد صحنه قیامت گردند و از گناهانى که سلب شایستگى شفاعت را مى‏کنند، برحذر باشند».[2]

علامه طباطبائى مى‏فرماید: «گاهى دوستى‏ها بر سرحق است و گاهى بر سر باطل و همین قسم دوستى است که منشا فسادهایى از قبیل گزافه‏گویى و زورگویى‏ها در بین انسان‏هاست».[3]

تبدیل شدن این‏گونه دوستى‏ها به عداوت در آن روز طبیعى است، چرا که هر یک از آنان دیگرى را عامل بدبختى و بیچارگى خود مى‏شمرد: «تو بودى که این راه را به من نشان دادى و مرا به سوى آن دعوت کردى،توبودى که دنیا را درنظر من زینت دادى و مرا به آن تشویق نمودى، آرى توبودى که مرا غرق غفلت وغرور ساختى واز سرنوشتم بى‏خبر کردى، هر یک از آن‏ها به دیگرى این‏گونه مطالب را مى‏گوید».[4]

دوستى‏هایى که در مسجد آغاز مى‏شود براساس تولاّ و تبرّاست و از جرم و جنایت وغیره سر در نمى‏آورد، دوستانى که با معیارهاى دینى برگزیده شده‏اند همواره موجب زینت و سرافرازى انسان بوده‏اند. نمونه‏هاى بارز این گونه دوستى‏ها را در دفاع مقدس به وضوح مشاهده کرده‏ایم و نکته مقابل این نوع دوستى، دوستى افراد غیر صالح و غیرمتقى است که غالبا به هنگام گرفتارى نه فقط از دوست خود حمایت نمى‏کنند، بل او را لو مى‏دهند و یا تنها رها مى‏کنند.

در منابع روایى آمده است که انسان با هر چیزى که مونس شود و آن را دوست داشته باشد روز قیامت با همان محشور مى‏شود.



[1] .  فرقان  /  27 ـ 29  .

[2]تفسیر نمونه، ذیل آیه شفاعت.

[3]تفسیر المیزان:  ج 5 ، ص 144 .

[4]تفسیر نمونه:  ج 21 ، ص 110 .