سؤال 35 ـ آیا صحبت کردن درباره امور دنیوى و بلند کردن صدا در مسجد جایز است؟

مسجد خانه خدا به شمار مى‏آید و از جایگاه و عظمت خاصى برخوردار است و هدف از بناى آن عبادت کردن و تقرّب به خداى متعال است. به‏همین دلیل، در احادیث و منابع روایى، از صحبت کردن در باره امور دنیوى و بلند کردن صدا در آن نهى شده است. در روایتى که از امام على علیه‏السلام نقل شده است، فرمودند: «یأتی فی آخر الزمان قومٌ یأتونَ المساجدَ فیقعُدونَ حلقا ذِکرهم الدنیا و حبُّ الدُّنیا لاتُجالسُوهم فلیسَ للّهِ فِیهم حاجة»؛[1] در آخرالزمان، مردمى یافت مى‏شوند که در مساجد حضور مى‏یابند و تشکیل جلسه مى‏دهند و از دنیا و دوستى دنیا سخن مى‏گویند. با چنین افرادى همنشینى نکنید که خداوند آنان را به حال خود رها کرده و کارى به آن‏ها ندارد.

          همچنین از بلند کردن صدا در مسجد نهى شده است. ابوذر غفارى
از پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله پرسید: اى رسول خدا، مساجد را چگونه باید آباد کرد؟ پیامبر فرمودند: «لاتُرفعُ الأصواتُ فیها و لایُخاضُ فیها بِالباطلِ و لایشترى فیها و لایُباع و اترکِ اللغو ما دُمتَ فیها. فأِن لم تفعل فلا تلومنَّ یومَ القیامِة الاّ نفسَکَ»؛[2] آباد کردن مسجد به این است که صدا در آن بلند نشود، گفت‏وگوهاى باطل و بیهوده در آن صورت نگیرند و از خرید و فروش در مسجد خوددارى شود و تا وقتى که در مسجد هستى از سخنان بیهوده بپرهیز! و اگر این امور را رعایت نکردى در روز قیامت کسى جز خودت را مورد ملامت و سرزنش قرار مده.

          حضرت در روایت دیگرى، بلند کردن صدا در مسجد را از نشانه‏هاى
نزول بلا بر امّت مى‏شمارند و مى‏فرمایند: «اِذا فَعَلتْ اُمّتى خمسَ عشرةَ خصلةً حلّ بها البلاءُ. قیل: یا رسول اللّه‏ و ما هى؟ قال: و ارتفعت الأصواتُ فِى المساجدَ»؛[3] هنگامى که پانزده خصلت در میان امّت من رایج شود بلا بر آنان نازل خواهد شد؛ از جمله این خصلت‏ها، بلند کردن صدا در مساجد است.

          البته معلوم است که گفتن اذان با صداى بلند و قرائت قرآن از موارد استثناست؛ چرا که در روایات متعددى بر بلند گفتن اذان تأکید شده است؛ از جمله در روایتى از امام صادق علیه‏السلام نقل شده است که فرمودند: «اِذا اذنتَ فلا تُخفینَّ صوتَکَ فانَّ اللّه‏َ یأجُرکَ مدّ صوتَکَ فیه»؛[4] هنگامى که اذان مى‏گویى، صدایت را کوتاه مکن؛ چرا که خداوند به میزان بلند کردن صدا ـ و کشیدن آن ـ به تو پاداش مى‏دهد.

          اما در قرائت قرآن کریم، علاوه بر رعایت میزان متعارف صدا، به‏گونه‏اى که با خضوع و خشوع منافات نداشته باشد، باید حال دیگران را هم رعایت کرد تا مبادا قرائت قرآن با صداى بلند، مایه تشویش و یا حواس‏پرتى دیگران شود.