سؤال 41 ـ آیا مسجد مى‏تواند اعمال و رفتار فاسد انسان را اصلاح کند؟

نه مسجد و نه هیچ عامل دیگرى نمى‏تواند اعمال و رفتار انسان را اصلاح کند؛ این عوامل وسیله‏اند براى اینکه انسان به اشتباهات خود پى ببرد و خود درصدد اصلاح اعمال و رفتار خویش برآید. متأسفانه گاهى اوقات انجام برخى عبادات از جمله «مسجد رفتن» براى افراد به شکل «عادت» درآمده است. تا زمانى که تمامى اعمال انسان به این شکل باشند و بدون تفکر و تأمّل در پیرامون عمل، این اعمال هیچ تأثیرى در اصلاح انسان نخواهند داشت. انسان باید نه تنها براى هر عمل عبادى اخلاص و انگیزه الهى داشته باشد، بلکه باید انجام این اعمال و عبادات، بخصوص در مسجد و حضور در مکان‏هاى مقدّس، عاملى براى تصحیح اعمال و پرهیز از گناه و زشتى‏ها باشد؛ زیرا حضور در مسجد با روح و جسم آلوده به گناه و بدون تصمیم بر توبه و بازگشت از عصیان، نه‏تنها انسان را محبوب درگاه حق تعالى نخواهد کرد، بلکه موجبات خشم الهى را فراهم خواهد ساخت. از روایات استفاده مى‏شود که اصرار ورزیدن بر گناه و سرکشى و طغیان همراه با حضور در مسجد و درگاه الهى نوعى نفاق، بلکه استهزا و تمسخر نسبت به فرامین الهى است. در این صورت، حضور در مسجد خشم و نفرین الهى را به دنبال دارد.

          در روایتى آمده است: پیامبر گرامى مى‏فرمایند: «خداوند متعال به من وحى نمود: اى برادر پیامبران و اى برادر بیم‏دهندگان! به قوم خویش ابلاغ کن در حالى که مظلمه‏اى از یکى از بندگانم بر گردن آنان است، به هیچ خانه‏اى از خانه‏هاى من داخل نشوند. من چنین شخصى را در حالى که به نماز در مقابل من مشغول است لعن مى‏کنم، مگر اینکه آن مظلمه را به صاحبش برگرداند.»[1]

         در این روایت، تنها گناه «ظلم بر بندگان» ذکر شده، ولى طبیعى است که همه گناهان از این خصوصیت برخوردارند، بخصوص گناهانى که «حق‏الناس» محسوب مى‏شوند. از این رو، باید گفت: تا زمانى که خود انسان عزم و اراده بر اصلاح رفتار و اعمال خویش نداشته باشد، این عوامل به تنهایى کارآیى نخواهند داشت.