سؤال 63 ـ آیا سر دادن شعارهایى از قبیل «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» در مسجد و مکان‏هاى مقدّس صحیح است؟

قرآن کریم غیرمسلمانان، اعم از کفّار و پیروان سایر ادیان را به دو دسته تقسیم مى‏کند:

          دسته اول کسانى هستند که در نظام اسلامى و یا در سایر کشورها زندگى مى‏کنند و کارى به نظام اسلامى و مسلمانان ندارند. سفارش قرآن کریم این است که در برخورد با آنان، نیکى کنید و نسبت به آنان به عدالت رفتار کنید؛ «لاینهاکُم اللّه‏ُ عَنِ الّذینَ لم یُقاتِلوکم فِى الدّینِ ولم یُخرِجُوکم مِن دیارِکم اَن تَبرُّوهم و تُقسِطوا اِلیهم اِنّ اللّه‏َ یُحبُّ المُقسطینَ»؛[1] خدا شما را از نیکى کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانى که در امر دین با شما پیکار نکردند و از خانه و دیارتان بیرون نراندند، نهى نمى‏کند؛ چرا که خداوند دادگران را دوست دارد.

          پرهیز از برخورد غیر منطقى با آراء و عقاید سایر ملل و پیروان دیگر ادیان در صدر اسلام را باید از مهم‏ترین اسباب و عوامل رشد و شکوفایى اسلام به حساب آورد. حضور گسترده یهودیان و مسیحیان در جوامع اسلامى و مذاکرات و مباحثات و گفت‏وگوهایى که علماى آن‏ها با ائمّه اطهار علیهم‏السلام و اصحاب آنان داشته‏اند، شاهد این ادعاست.

          اما دسته دوم کسانى هستند که علیه نظام اسلامى و مسلمانان توطئه مى‏کنند و اهل قتال و جنگ و درگیرى هستند. دستور قرآن کریم این است که مثل خودشان با آن‏ها رفتار کنید، بلکه رفتارى خشن‏تر و سخت‏تر داشته باشید: «اَشِدّاءُ عَلى الکُفّارِ رُحماءُ بَینهم تَراهم رُکَّعا سُجَّدا»؛[2] مسلمانان واقعى کسانى هستند که نسبت به کفّار سخت و نسبت به مؤمنان مهربان هستند. آنان را در حال رکوع و سجود مى‏یابى که درصدد کسب رضاى خداوند هستند.

          در آیه شریفه، پیش از رکوع و سجود، «سرسختى نسبت به کفّار» مطرح شده و شعارهاى مزبور مصداق و نمونه‏اى براى عمل به آیه شریفه به‏شمار مى‏آیند. البته نباید به شعار دادن تنها اکتفا کرد و بالاتر و بهتر از شعار، شدت عمل است که در سایه تحصیل، وحدت، ابتکار، خودکفایى، عزّت نفس، نفوذناپذیرى و دورى از هر نوع سازش و نرمشى که سبب طمع بدخواهان شود، به دست مى‏آید.

          ممکن است این سؤال مطرح شود که شعارهاى مذکور از مصادیق لعن و نفرین هستند؛ آیا لعن و نفرین در اسلام جایز است؟

          در پاسخ به این سؤال مى‏گوییم: در منطق اسلام، کوتاه آمدن در برابر دشمنانى که علنا پرچم مبارزه علیه نظام اسلامى بر افراشته‏اند نه تنها جایز نیست، بلکه توصیه و سفارش این است که با تکبّر و از موضع قدرت با آن‏ها برخورد شود. پیامبر گرامى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: «اذا رأیتُم المتکبّرینَ فتکبَّرُوا علیهم فاِنَّ ذلکَ لَهُم مذلّةٌ وصغارٌ»؛[3] هرگاه متکبّران و زورمداران را مى‏بینید بر آن‏ها تکبّر کنید که این باعث ذلّت و کوچکى آن‏هاست.

          البته اسلام به این حد هم اکتفا نکرده و لعن و نفرین این گروه از کفّار و مشرکان را جایز، بلکه مستحب مى‏داند. علاّمه بزرگوار ملاّ محمّد مهدى نراقى قدس‏سره مى‏فرماید: «شکى در مذموم بودن لعن نیست؛ زیرا لعن عبارت است از: راندن و دور کردن از خداى تعالى. اما لعنى که شرع مقدّس تجویز کرده لعن بر کافران، ظالمان و فاسقان است؛ چنان که در قرآن وارد شده است؛ زیرا آنچه از کلام خداى عزّوجل استفاده مى‏شود این است که لعن بعضى از منکران و معاندان از محبوب‏ترین عبادات و راه‏هاى تقرّب به خداى تعالى است. خداوند سبحان مى‏فرماید: کسانى که کافر شدند و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم برآنان باد. علاّمه نراقى در ادامه، به روایاتى از پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله و ائّمه اطهار علیهم‏السلام استشهاد کرده که افراد و یا گروه‏هایى را لعن کرده‏اند و در پایان، این چنین نتیجه‏گیرى مى‏کند: «و بالجملةِ اللعُن على رؤساءِ الظلمِ والضَلال والمجاهدینَ بالکفرِ و الفسوقِ جائزٌ بل مستحبٌ»؛[4] لعن و نفرین سران ستم و گم‏راهى؛ کسانى که در راه گسترش کفر و عصیان تلاش مى‏کنند جایز، بلکه مستحب است.

          بنابراین، شعارهاى مزبور اگر هم مصداق لعن و نفرین باشند، لعن و نفرینى هستند که شرع مقدّس آن را تجویز کرده است، و سر دادن لعن بر آن‏ها در مساجد و مکان‏هاى مقدّس هیچ‏گونه منع شرعى ندارد.