سؤال 79 ـ ورود کفّار و مشرکان به مساجد مسلمانان چه حکمى دارد؟

بحث تفصیلى در باره این سؤال از عهده این کتاب خارج است و در کتب فقهى ما به تفصیل در باره آن بحث شده است، اما به اجمال برخى از این مباحث را ذکر مى‏کنیم:

          شیخ طوسى در کتاب الخلاف با تمسّک به آیه شریفه «یا ایُّها الّذینَ آمَنوا اِنّما المشرکونَ نجسٌ فلایَقربُوا المسجدَ الحرام»؛[1] مى‏فرماید: چون خداوند متعال آنان را نجس دانسته، جایز نیست که به هیچ مسجدى وارد شوند؛ زیرا اجماع علماست که مساجد را باید از نجاسات حفظ کرد.[2]

         ایشان همچنین در کتاب المبسوط، مساجد را به سه قسم تقسیم مى‏کند:1 . مسجدالحرام؛ 2 . مساجد حجاز؛ 3 . مساجد سایر بلاد اسلامى. در مورد مسجدالحرام. نص خاص (آیه مزبور) داریم که مشرکان حق ورود به آنجا را ندارند. به مساجد حجاز هم حق ورود ندارند، مگر با شرایطى که بیان خواهیم کرد. اما در مورد مساجد بلاد اسلامى، اگر هدف کفّار و مشرکان از ورود به مسجد، خوردن و خوابیدن و کارهایى از این قبیل باشد، باید از آن جلوگیرى کرد. اگر مقصودشان شنیدن قرآن و یاد گرفتن علم و حدیث باشد، باز هم باید آن‏ها را منع کرد؛ چون آن‏ها نجس هستند و مساجد را باید از نجاسات دور نگه داشت. ولى در صورت ضرورت و ناچارى، مى‏توان آن‏ها را به مسجد راه داد؛ زیرا پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله اسیران بنى قریظه و بنى النضیر را در مسجد جاى دادند.[3]

         همچنان که مشاهده مى‏شود، فقها براى منع ورود مشرکان به یک دسته از آیات همچون آیه مزبور و روایاتى تمسّک کرده‏اند که ما به سبب اختصار، از ذکر آن‏ها صرف‏نظر مى‏کنیم. ولى شواهد تاریخى گویاى آن هستند که در برخى موارد، پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله آنان را از ورود به مسجد جلوگیرى نمى‏کردند. در هر صورت، مسئله محل اختلاف است و تفصیل آن را مى‏توان در کتاب‏هاى فقهى مشاهده کرد. در پایان، سه استفتا از مراجع معاصر را ذکر مى‏کنیم:

          سؤال: شهرستان (...) فاقد محل مخصوص مجالس ترحیم است.
در ایام فواتح، یهودى‏هاى ساکن این شهرستان جهت عرض تسلیت و اظهار همدردى با صاحبان میّت، داخل شبستان مسجد مسلمین مى‏شوند. آیا این مطلب جایز است؟

          جواب: «ورود غیر مسلمان در مسجد جایز نیست و این‏گونه مجالس فاتحه را، که در معرض شرکت غیر مسلمانان مى‏باشد، در غیر مسجد منعقد نمایند.»[4]

         سؤال: آیا ورود غیر مسلمانان به مساجد مسلمین جایز است، هرچند براى مشاهده آثار تاریخى باشد؟

          جواب: «ورود آنان به مسجد غیر از مسجدالحرام و مسجدالنبى فى نفسه منعى ندارد، مگر آنکه موجب نجس شدن یا هتک حرمت مسجد یا توقف جنب در مسجد باشد.»[5]

         سؤال: ورود اهل کتاب به مساجد براى شرکت در مجلس ترحیم دوستان و آشنایان جایز است یا باید از آن‏ها جلوگیرى کرد؟

          جواب: «اگر موجب هتک مسجد نباشد، جلوگیرى آن‏ها واجب نیست.»[6]