پایگاه تخصصی مسجد ائمه جماعات مساجد به‌عنوان محور ترویج و تبلیغ دین در محلات به‌شمار می‌روند و از زمانی که تهران به عنوان پایتخت ایران شناخته شد، این محوریت تبلیغی اهمیتی دوچندان یافت. آن‌چه را که در ادامه عرضه خواهیم داشت، آیینه زندگی عالمانی است که سالیانی چند در مساجد تهران مسئولیت امام جماعت را بر عهده داشته‌اند و در قامت «ستارگان محراب» به ترویج و تبلیغ دین مبین اسلام پرداخته‌اند. بزرگانی که از پایگاه مسجد، وظایف خطیر الهی و دینی خود را به انجام رسانده و مساجد را کانون فکر و ذکر و معرفت و اندیشه و علم و جهاد و تربیت ساخته اند و توانسته‌اند در تاریخ ام‌القرای جهان اسلام، سهمی بزرگ وتاثیری ماندگار داشته باشند.
آیت الله میرزا ابوالفضل ثقفی تهرانی امام جماعت مسجد مدرسه سپهسالار
پدرش میرزا ابوالقاسم کلانتر از جهت انتساب به دایی خود« محمود خان کلانتر» به کلانتری شهرت داشت و میرزا ابوالفضل به ایننام نیز خوانده شده است.
وی در ۱۲۷۳ قمری در تهران به دنیا آمد. در کودکی تحصیل علوم دینی را آغاز کرد. نخست علوم و فنون مقدماتی را نزد پدر خود آموخت تا جایی که پیش از بلوغ آن ها را کاملا فرا گرفته بود. آن گاه تحصیل فقه و اصول را در دوره سطح آغاز کرد و پس از آن دوره خارج را نزد سیدمحمد صادق طباطبایی و میرزا عبدالرحیم نهاوندی گذراند و به درجه اجتهاد رسید. به طور که وقتی تصیمیم گرفت برای ادامه تحصیل به عتبات عالیات برود عالیم بزرگ تهارن مرحوم حاج ملاعلی کنی در حضور همه علمای تهران گفت میرزا ابوالفضل در هر علم کامل به مرتبه رفیعه اجتهاد نائل است و مهاجرت به عتباب عالیات برای این مقصود وی را لازم نیست.
او فلسفه و عرفان را نیز از آقا محمدرضا قمشه ای و میراز ابوالحسن جلوه قرا گرفت و با توجه به این که آشنایی با کتب اصیل و منابع دست اول یهودیت و مسیحیت ضروری بود. به آموختن زبان عبرانی و سریانی پرداخت و این دو زبان را یاد گرفت.
او در ۱۳۰۰ قمری رهسپار نجف شد و چندین ماه در آن جا ماند و در درس میرزا حبیب الله رشتی شرکت کرد سپس به دعوت مرجع تقلید آن زمان میرزا محمدحسن شیرازی میرزای شیرزای به سامرا رفت و در آن جا اقامت گزید و چند سال از درس فقه واصول وی بهره برد و از نزدیکان او به شمار آمد. همچنین رجال و دیگر علوم حدیثی را از میرزا حسین نوری آموخت و از محمدحسین کاظمینی اجازه روایت گرفت.
او در ادبیات و سرودن اشعار عربی و فارسی توانا بود وهزاران بیت شعر از حفظ داشت تا جایی که سیدحیدر حلی از شاعران نامدار عراق هنگام رفتن به اسمرا از هماوردی با او ناتوان شد و در مدح او قصیده ای سرود.
او در ۱۳۰۶ قمری برای انجام فرائض حج به مکه رفت و در بازگشت مدتی در نجف اقامت کرد تا این که به دعوت گروهی از مردم به تهران بازگشت وی را مختلف ذکر کرده اند ولی فرزندش میرزا محمد بازگشت او را در ۱۳۱۰ قمری گفته است.
میرزا ابوالفضل پس از بازگشت به تهران مرجعیت و زعامت شرعی را به عهده گرفت به تدریس فقه اصول رجال و کلام پرداخت و نماز جماعت و مجلس وعظ و خطابه برپا داشت. تولیت مدرسه سپهسالار از طرف ناصرالدین شاه به او سپرده شد و میرزا در آن مدرسه حلقه درس دایر کرد. البته بنا و تعمیرات مدرسه هنگام تحویل د ادن به پایان رسید.
او شاگردانی همچون سیدحسین قمی تهرانی، شیح عبدالنبی نوری، سید محمدصادق تهرانی، شیح حسنعلی نخودکی اصفهانی و شیح فضل الله نوری را تربیت کرد و در هشتم صفر ۱۳۱۶ قمری (۷/۴/۱۲۷۷شمسی) در ۴۴ سالگی بر اثر بیماری حصبه در تهارن درگذشت و در حرم حضرت عبدالعظیم در کنار پدرش در مقبره ابوالفتوح رازی به خاک سپرده شد.
در بوستان قلم
میرزا ابوالفضل آثار فراوانی داشته که بیشتر آن ها به دست ما نرسیده است. برخی از آثار اوعبارتند از دیوان اشعار قصاید و غزلیات عربی و فارسی شفا الصدور فی شرح زیاره العاشور میرزای شیرازی بر آن تقریظ نوشته و از بهترین شرح ها و ترجمه های فارسی زیارت عاشورا به شمار آمده است.
الاصابه فی من اجمعت علیه العصابه شرح منظوم ارجوزه هفته بیتی سیدمهدی بحرالعلوم درعلم رجال درباره اصحاب اجماع به عربی که نسخه خطی آن ر کتابخانه مجلس شورای اسلامی موجود است. قیمه المحدث یا تمیمه الحدیث : منظومه ای به عربی در علم درایه صدح الحمامه فی ترجمه والدی العلامه (در شرح زندگانی پدرش)، قلائد الدرر فی نظم اللولوالمنتثر(کتاب الشافیه ابن حاجب را در علم صرف در ۶۰۰۰ بیت در ۱۴ سالگی به نظم درآورده و برخی مطالب آن را رد کرده)، تنقیح المقاله فی تحقیق الدلاله (رساله ای به عربی در بحث دلالات منطق و اصول فقه)، حاشیه الاسفار الرساله العشقیه (در بیان مسئله ای عرفانی )، منیه البصیر فی بیان کیفیه الغدیر، حاشیه فرائد الاصول، حاشیه المکاسب، میزان الفلک (منظومه ای درعلم هیئت)، ارجوزه فی النحو (شرح الفیه ابن مالک تا باب الحال رد الفتیق ( در علم رجال)، مرقاه الانظار و مرآه الافکار (منظومه فلسفی).