نمایش صفحات

 

          1 . على بن ابراهیم عن أبیه عن ابنِ أَبى‏عُمَیْرٍ عَن حمادٍ عن الْحَلَبِىّ عَن أبى عَبْدِاللّه‏ِ علیه‏السلامقال: کانَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله اذا کَان الْعَشْرُ الْأَواخِرُ اِعْتَکَفَ فِى‏الْمَسْجِدِ وَ ضُرِبَتْ لَهُ قُبَّةٌ مِنْ شَعْرٍ وَ شَمَّرَ الْمِئزَرَ وَ طَوى فِراشَهُ و قالَ بَعْضُهُمْ وَ أعتَزَلَ النِّسَاءَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِاللّه‏ علیه‏السلام: امّا اعتزال النِّساء فلا.[1]

         امام صادق علیه‏السلام مى‏فرماید: رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله در دهه آخر (ماه مبارک رمضان) در مسجد معتکف مى‏شدند. براى آن حضرت خیمه‏اى که از مو بافته شده بود در مسجد برپا مى‏کردند. پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهمهیّاى اعتکاف مى‏شدند و بستر خویش را جمع مى‏کردند. برخى گفته‏اند از زنان هم کناره‏گیرى مى‏کردند ولى امام صادق علیه‏السلام آن را تکذیب کردند.

          2 .  على بن ابراهیم عن أبیه عن ابنِ أَبى عمیرٍ عَن حمّادٍ عن ابى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام قال: کانَتْ بَدْرٌ فِى شَهْرِ رَمَضَانَ فَلَمْ یَعْتَکِفْ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فَلمَّا أن کانَ مِنْ قابلِ اِعْتَکَفَ عَشْرَینِ، عَشْراً لِعامِهِ و عَشْراقَضاءً لِما فَاتَهُ.[2]

         امام صادق علیه‏السلام مى‏فرماید: جنگ بدر در ماه رمضان انجام گرفت به همین دلیل رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله موفق به اعتکاف نشدند، آن حضرت در ماه رمضان سال بعد بیست روز اعتکاف کردند یک دهه را به عنوان همان سال اعتکاف کردند و یک دهه را نیز به عنوان قضاىسال قبل که از ایشان فوت شده بود.

          3 .  على بن ابراهیم عن أبیه عن ابى ابن عمیرٍ عن حمّادِ عن الحلبى عن أبى عبداللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهقال: لا اعْتِکافَ الّا بِصَوْمٍ فى الْمَسْجِدِ الجامِعِ.[3]

         حلبى از امام صادق علیه‏السلام نقل مى‏کند که فرمود: اعتکاف جز به روزه‏دارى در مسجد جامع نباشد.

          4 .  عدةُ من اصحابِنا عن سهل بن زیادٍ عَن الحسینِ بن محبوبٍ عَن عُمَر بنِ یزیدَ قال: قلتُ لِأَبى عبداللّه‏ علیه‏السلامما تَقُولُ فى الاعتکافِ بِبَغْدَادَ فى بَعْضِ مَساجِدِها؟ فقال: لا اعْتِکَافَ الاَّ فِى مَسْجِدِ جَمَاعَةٍ قَدْ صَلَّى فیهِ امامٌ عَدْلٌ بِصَلاَةِ جَمَاعَةٍ وَ لا بَأس أَن یُعْتَکَفَ فِى مَسْجِدِ الْکُوفَةِ و الْبَصْرَةِ وَ مَسْجِدِ الْمَدِینَةِ وَ مَسْجِدِ مَکَّةَ.[4]

         عمر بن یزید مى‏گوید: از امام صادق علیه‏السلام درباره اعتکاف در بعضى از مساجد بغداد سؤال کردم؟ فرمود: نمى‏توان اعتکاف نمود مگر در مسجد جامع که در آن پیش‏نماز عادلى نماز جماعت خوانده باشد و اشکالى ندارد که در مسجد کوفه و بصره و مسجد مدینه و مسجد مکّه اعتکاف شود.

         5 . سهل بن زیاد عن احمد بن محمد عن داود بن سرحانَ عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام: قال لا أرَى الاِعتِکافَ الاَّ فى المَسْجِدِ الحرامِ أو مَسْجِدِ الرَّسولِ أو مَسْجِد جامِعٍ و لایَنْبَغِى لِلْمُعْتَکِفِ أن یَخْرُجَ مِن المسجِدِ الاَّ لِحاجَةٍ لا بُدَّ منها ثُمّ لایَجْلِسُ حَتّى یَرْجِع... .[5]

         امام صادق علیه‏السلاممى‏فرماید: نمى‏توان اعتکاف کرد مگر در مسجدالحرام یا مسجدالرسول یا مسجد جامع و شایسته نیست که معتکف از مسجد خارج شود مگر براى حاجتى که ناگزیر از انجام آن است، پس از خروج نیز حق نشستن ندارد تا مادامى که به مسجد باز مى‏گردد.

          6 . على بن ابراهیم عن ابیه عن ابن أبى‏عمیر عن حمّاد عن الحلبىّ عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام قال: سئل عن الاعتکافِ؟ قالَ: لا یَصْلُحُ الأعتکافُ الاّ فى المسجِدِ الحرامِ أَوْ مَسْجِدِ الرَّسُولِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله أو مَسْجِدِ الکُوفَةِ أَو مَسْجِدِ جَمَاعَةٍ... .[6]

         از امام صادق علیه‏السلام درباره مکان اعتکاف سؤال شد؟ فرمود: جایز نیست اعتکاف مگر در مسجدالحرام یا مسجدالرسول یا مسجد کوفه یا مسجدى که جماعتى در آن هستند (کنایه از مسجد جامع).

          7 . على بن الحسن عن احمد بن صبیح عن عَلّى بن عمران عن أبى‏عبداللّه‏ عن ابیه  علیهماالسلامقال: المُعْتَکِفُ یَعْتَکِفُ فِى الْمَسْجِدِ الْجامِعِ.[7]

         امام صادق علیه‏السلام از پدرش علیه‏السلام نقل مى‏کند که فرمود: معتکف در مسجد جامع اعتکاف مى‏کند.

          8 . على بن الحسن عن محمد بن الولید عن أبان بن عثمان عن یحیى بن أبى‏الْعَلاَءِ الرَّازِىّ عَنْ أبِى‏عَبْدِاللّه‏ علیه‏السلام قال: لایکونُ اعتکافٌ الاّ فى مَسْجِدِ جَماعَةٍ.[8]

         امام صادق علیه‏السلام فرمودند: اعتکافى نیست مگر در مسجد جماعت (کنایه از مسجد جامع).

          9 . عَلِىُّ بن الحسن بن فضّال عن محمد بن علّى عن على بن النعمانِ عن أَبى‏الصَّبّاحِ الکِنَانِىِّ عَن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام قال سألتُه عَنِ الأَعتکافِ فى شَهْرِ رَمَضَانَ فِى الْعَشْرِ؟ قال: انَّ عَلِّیَا علیه‏السلام کان یَقُولُ لا أَرَى الاعتکافَ الاّ فى المسجد الحرامِ أو مَسْجِدِ الرَّسُولِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله أو فى مَسْجِدِ جَامعٍ.[9]

         أبى‏الصباح مى‏گوید: از امام صادق علیه‏السلام در باره اعتکاف در ده روز از ماه رمضان سؤال کردم؟ فرمود: امام على علیه‏السلاممى‏گفت: اعتکاف جایز نیست مگر در مسجدالحرام یا مسجدالرسول یا در مسجد جامع.

          10 . و قیل: انَّ سلیمانَ کانَ یَعْتَکِفُ فِى مَسْجِدِ بَیْتِ‏الْمَقْدِسِ أَلسَّنَةُ والسَّنَتَیْنِ وَالشَّهْرُ وَالشَّهْرَیْنِ وَ أَقَلَّ وَ أَکْثَرَ. یُدْخَلُ فِیهِ طعامُهُ وَ شَرابُه وَ یُتَعَبَّدُ فِیْهِ.[10]

         طبرسى صاحب مجمع‏البیان نقل مى‏کند که گفته شده است: حضرت سلیمان علیه‏السلام در مسجد بیت‏المقدس یک سال، دو سال، یک ماه، دو ماه کمتر و بیشتر اعتکاف مى‏کرد و آب و غذایش را به همراه مى‏برد و به عبادت مى‏پرداخت.

 



[1] .  لازم به ذکر است روایات متعددى در احکام اعتکاف در مسجد وارد شده است که ما از نقل آنها خوددارى کرده‏ایم،
و به روایاتى که اعتکاف در مسجد و نوع مساجد را بیان مى‏کند اکتفا کرده‏ایم.

[2] .  الکافى، ج 4 ، ص 175 ، ح 2 / من لا یحضره‏الفقیه، ج 2 ، ص 184 ، ح 2088 به صورت مرسل نقل مى‏کند. وسائل الشیعة، ج 10 ، ص 532 ، ح 14047 / بحارالانوار، ج 16 ، ص 274 .

[3] .  الکافى، ج 4 ، ص 176 ، ح 3 / من لایحضره الفقیه، ج 2 ، ص 184 ، ح 2086 . سند شیخ صدوق به حلبى در مشیخه این چنین است: و ما کان فیه عن محمد، الحلّبى فقد رویته عن أبى و محمدبن الحسن و محمد بن موسى بن المتوکل عن عبداللّه‏ بن جعفرالحمیرى، عن ایوب بن نوح عن صفوان بن یحیى عن عبداللّه‏ بن مسکان، عن محمد بن على، الحلّبى. وسائل الشیعة، ج 10 ، ص 538 ، ح 14062 ، نظیر این روایت در منابع اهل‏سنت نیز آمده است. ر.ک: سنن الترمذى، ج 2 ، ص 148 و 149 .

[4] .  الکافى، ج 4 ، ص 176 ، ح 1 / من لایحضره‏الفقیه، ج 2 ، ص 184 ، ح 2089 / تهذیب‏الاحکام، ج 4 ، ص 290 ، ح 14 /
الاستبصار، ج 2 ، ص 126 ، ح 1 . سند شیخ طوسى به محمد بن یعقوب در روایت اول گذشت، این روایت را هم شیخ از کافى نقل مى‏کند. به همین مضمون روایت دیگرى در مستدرک الوسائل، ج 7 ، ص 562 ، ح 8891 نقل شده است.

[5] .  الکافى، ج 4 ، ص 176 ، ح 2 / و در کتاب من لایحضره الفقیه سند به این شکل است: روى البزنطىّ عن داود بن سرحان... مثله، ج 2 ، ص 185 ، ح 2091 . سند شیخ صدوق به بزنطى این چنین است: و ما کان فیه عن احمد بن محمد بن أبى‏نصر؛ البزنطّى: فقد رویته عن أبى و محمد بن الحسن عن سعد بن عبداللّه‏ و الحمیرى جمیعا عن احمدبن محمد بن عیسى عن احمد بن محمد بن أبى‏نصر البزنطى.      و رویته عن أبى و محمد بن على ما جیلویه عن على بن ابراهیم عن أبیه عن احمد بن محمد بن ابى نصرالبزنطىّ. تهذیب الأحکام، ج 4 ، ص 290 ، ح 16 / الأستبصار، ج 2 ، ص 126 ، ح 3 . شیخ طوسى قدس‏سره از کافى نقل مى‏کند سند شیخ به کافى در ذیل روایت اول ذکر شد / وسائل الشیعة، ج 10 ، ص 541 ، ح 140 .

 

[6] .  الکافى، ج 4 ، ص 176 ، ح 3 / وسائل الشیعة، ج 10 ، ص 540 ، ح 14068 .

[7] .  تهذیب الأحکام، ج 4 ، ص 290 ، ح 12 / الأستبصار، ج 2 ، ص 127 ، ح 5 . سند شیخ طوسى به على بن الحسن بن
فضال در مشیخه این چنین است: و ما ذکرته فى هذا الکتاب عن على بن الحسن به فضّال: فقد أخبرنى به احمد بن عبدون، سماعا منه و اجازةً عن على بن محمد بن الزبیر عن على بن الحسن بن فضال. /
وسائل الشیعة، ج 10 ، ص 539 ، ح 14065 .

[8] .  تهذیب‏الأحکام، ج 4 ، ص 290 ، ح 13 / الأستبصار، ج 2 ، ص 127 ، ح 6 . سند شیخ به على بن حسن در روایت قبل
گذشت. /
وسائل الشیعة، ج 10 ، ص 539 ، ح 14067 .

[9] .  تهذیب الاحکام، ج 4 ، ص 291 ، ح 17 / الأستبصار، ج 2 ، ص 127 ، ح 4 / وسائل‏الشیعة، ج 10 ، ص 539 ، ح 14066 .

[10] .  مجمع‏البیان، ج 8 ، ص 204 / بحارالأنوار، ج 14 ، ص 141 .