1 . الحسین بن سعید عن فضالة عن حسین عن سماعة عن أبى‏بصیر قال: قال أبوعبداللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: إِذا دَخَلْتَ المَسْجِدَ فَاحْمِدُاللّه‏ وَ أَثْنِ عَلَیْهِ وَ صَلِّ عَلى النَّبِى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله...  .[1]

         هنگامى که وارد مسجد مى‏شوى خداوند را ستایش کرده و او را مدح کن، و بر پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله درود بفرست.

          2 . على عن أبیه [على بن ابراهیم عن أبیه] عن عبداللّه‏ بن المغیرة عن عبداللّه‏ بن سنان عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام قال: اِذَا دَخَلْتَ الْمَسْجِدَ فَصَلِّ عَلَى النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله وَ اِذَا خَرَجْتَ فَافْعَلْ ذَلِکَ.[2]

         امام صادق علیه‏السلاممى‏فرماید: هنگامى که داخل مسجد مى‏شوى بر پیامبرش درود بفرست و همچنین هنگامى که از مسجد خارج مى‏شوى.

          3 . الحسین بن سعید عن الحسن عن زُرعة عن سماعة قال: اذَا دَخَلْتَ الْمَسْجِدَ فَقُلْ: بسمِ‏اللّه‏ِ وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِ‏اللّه‏ِ اِنَّ اللّه‏َ وَ ملائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ‏مُحَمَّدٍ وَالسَّلامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللّه‏ِ وَ بَرَکاتُهُ. رَبِّ اغْفِرْلِی ذُنُوبِى وَافْتَحْ لِى أَبْوَابَ فَضْلِکَ وَ اِذَا خَرَجْتَ فَقُلْ مِثْلَ ذَلِکَ.[3]

         هنگامى که وارد مسجد مى‏شوى پس بگو: به نام خدا، و سلام بر رسول خدا؛ همانا خداوند و ملائکه او درود مى‏فرستند بر محمد و آلش، و سلام و رحمت و برکات خدا بر شما مؤمنین، خدایا ببخش گناهانم را، و باز کن بر من درهاى فضلت را، و هنگامى که خارج مى‏شوى؛ این جملات را تکرار کن.

          4 . الحسین بن سعید عن فضیل بن عثمان عن عبداللّه‏ بن الحسن قال: اذا دَخَلْتَ الْمَسْجِدَ فَقُلِ اللَّهُمَّ اغْفِرْلِى ذُنُوبِى وَافْتَحْ لِى أَبْوَابَ رَحْمَتِکَ وَ اِذَا خَرَجْتَ فَقُلْ اللَّهُمَّ اغْفِرْلِى وَافْتَحْ لِى أَبْوَابَ فَضْلِکَ.[4]

         هنگامى که وارد مسجد مى‏شود پس بگو! بار خدایا گناهانم را ببخش و درهاى رحمتت را بر من بگشا و هنگامى که خارج مى‏شوى پس بگو: بار خدایا مرا ببخش و درهاى فضل و احسانت را بر من بگشا.

          5 . محمد بن على بن محبوب عن محمد بن أبى‏الصهبان، عن محمّد بن سنان، عن العلاء بن الفضیل عمن رواه عن أبى‏جَعْفَرٍ علیه‏السلام قَالَ: اِذَا دَخَلْتَ الْمَسْجِدَ وَ أَنْتَ تُرِیْدُ أَنْ تَجْلِسَ فَلاتَدْخُلْهُ اِلاَّ طَاهِرا وَ اِذَا دَخَلْتَ فَاسْتَقْبَلِ الْقِبْلَةَ ثُمَّ ادْعُ اللّه‏َ و اسْأَلْهُ وَ سَمِّ حِیْنَ تَدْخُلْهُ وَ احْمَدِاللّه‏َ وَ صَلِّ عَلَى النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله.[5]

         هنگامى که وارد مسجد مى‏شوى و قصد نشستن در آن را دارى، پس بگو داخل نشو مگر با طهارت، و زمانى‏که داخل شدى پس رو به قبله باش و خدا را بخوان و از او درخواست کن، و در هنگام دخول بسم‏اللّه‏ بگو و خدایت را حمد و ستایش کن، و بر پیامبرش صلى‏الله‏علیه‏و‏آله درود بفرست.

           6 . الحسین بن محمد عن عبداللّه‏ بن عامر عن على بن مهزیار عن جعفر بن محمّد الهاشمى عن أبى‏حفص العطّار شیخ من أهل المدینة قال: سمعت أباعبداللّه‏ علیه‏السلام یقول: قال رسول اللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اِذَا صَلّى أَحَدُکُمُ الْمَکْتُوبَةَ وَ خَرَجَ مِنَ الْمَسْجِدِ فَلْیَقِفْ بِبَابِ الْمَسْجِدِ ثُمَّ لَیَقُلْ: اللَّهُمَّ دَعَوْتَنِى فَأَجَبْتُ دَعْوَتَکَ وَ صَلَّیْتُ مَکْتُوبَتَکَ وَانْتَشَرْتُ فِى أَرْضِکَ کَمَا أَمَرْتَنِى فَأَسْأَلُکَ مِنْ فَضْلِکَ الْعَمَلَ بِطَاعَتِکَ وَاجْتِنَابَ سَخَطِکَ وَالْکَفَافَ مِنَ الرِّزْقِ بِرَحْمَتِکَ.[6]

         أبى‏حفص عطار از بزرگان مدینه بوده مى‏گوید: شنیدم امام صادق علیه‏السلاممى‏فرمود: رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: هنگامى یکى از شما نماز واجبش را خواند و خواست از مسجد خارج شود، نزدیک در مسجد بایستد، و بگوید: خدایا دعوت‏ام کردى اجابت کردم، و نماز واجبت را خواندم، و حال در زمین تو همان‏گونه که دستور داده‏اى پراکنده مى‏شوم، پس از فضل تو درخواست مى‏کنم مرا به طاعت خود موفق گردانى، و از خشم خود دورم کنى، و با رحمت خودت به اندازه نیازم روزى عطا فرمایى.

          7 . أخبرنا حمویه عن ابوالحسین عن أبوخلیفة عن مسدد عن عبدالوارث، عن لیث بن أبى‏سلیم، عن عبداللّه‏ بن الحسن عن أمّه فاطمة عن جدّته فاطمة علیهاالسلام قالت: کَانَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله اِذَا دَخَلَ الْمَسْجِدَ صَلَّىَ عَلَى النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله و قالَ اللَّهُمَ اغْفِرْلِى ذُنُوبِى وَ افْتَحْ لِى أَبْوَابَ رَحْمَتِکَ وَ اِذَا خَرَجَ صَلَّى عَلَى النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله وَ قَالَ: اَللَّهُمَّ اغْفِرْلِى ذُنُوبِى وَ افْتَحْ لى أَبْوَابَ فَضْلِکَ.[7]

         فاطمه زهرا علیهاالسلام مى‏فرماید: رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلههنگامى که داخل مسجد مى‏شد بر پیامبر درود مى‏فرستاد، و مى‏گفت: بارخدایا گناهانم را ببخش، و درهاى رحمتت را براى من باز کن، و زمانى که از مسجد بیرون مى‏رفت؛ بر پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله درود مى‏فرستاد، و مى‏فرمود: بار خدایا گناهانم را ببخش، و درهاى فضلت‏ات را بر من بگشا.

          8 . و عن جماعة عن أبى‏المفضل عن ابوجعفر محمد بن جریر بن یزیدالطبرى عن محمد بن عبیدالمحاربى عن صالح بن موسى الطلحى عن عبداللّه‏ بن الحسن بن الحسن عن أمه فاطمة بنت الحسین عن ابیها الحسین عن على علیه‏السلام: أَنَّ رَسُولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله کَانَ اِذَا دَخَلَ الْمَسْجِدَ قَالَ: اللَّهُمَّ افْتَحْ لِى أَبْوَابَ رَحْمَتِکَ فَاِذَا خَرَجَ قَال اللَّهُمَّ افْتَحْ لِى أَبْوَابَ رِزْقِکَ.[8]

         امام على علیه‏السلاممى‏فرماید: رسول خدا هنگامى داخل مسجد مى‏شد، مى‏فرمود: بار خدایا درهاى رحمتت را بر من بگشا؛ و هنگامى که خارج مى‏شد، مى‏فرمود: بار خدایا درهاى روزى و رزقت را بر من بگشا.

          9 . و قال صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اِذَا دَخَلَ الْعَبْدُ الْمَسْجِدَ وَ قَالَ أَعُوذُ بِاللّه‏ِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ قَالَ الشَّیْطَانُ: کَسَرَ ظَهْرِى و کَتَبَ اللّه‏ُ لَهُ بِهَا عِبَادَةُ سَنَةٍ وَ اِذَا خَرَجَ مِنَ الْمَسْجِدِ یَقُولُ مِثْلَ ذلِکَ کَتَبَ اللّه‏ُ لَهُ بِکُلِّ شَعْرَةٍ فِى بَدَنِهِ مائَةَ حَسَنَةٍ وَ رَفَعَ اللّه‏ُ لَهُ مِائَةَ دَرَجَةٍ.[9]

         پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله مى‏فرماید: هنگامى که بنده داخل مسجد مى‏شود بگوید: پناه مى‏برم به خدا از شیطان رانده شده، شیطان مى‏گوید: کمرم شکست! و خداوند براى او به این جمله عبادت یک سال را بنویسد و هنگامى که از مسجد خارج مى‏شود اگر دوباره تکرار کند، خداوند براى او به هر مویى که در بدن دارد صد حسنه بنویسد و صد درجه او را بالا برد.

          10 . و عن على علیه‏السلام: أَنَّهُ کَانَ اِذَا دَخَلَ الْمَسْجِدَ قَالَ: بِسْمِ‏اللّه‏ِ وَ بِاللّه‏ِ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا النَّبِىُّ وَ رَحْمَةُ اللّه‏ِ وَ بَرَکاتُهُ السَّلامُ عَلَیْنا وَ عَلَى عِبادِ اللّه‏ِ الصّالِحینَ وَ کانَ یَقُولُ مِنْ حَقِ‏الْمَسْجِدِ أَنْ تُصَلِّى فِیهِ رَکْعَتَیْنِ... .[10]

         از امام على علیه‏السلام نقل شده که حضرت هنگامى که وارد مسجد مى‏شد، مى‏گفت: به‏نام خدا و به خود خدا، سلام بر تو اى پیامبر و رحمت خداوند و برکاتش بر تو، و سلام بر ما و بر بندگان صالح خداوند. و حضرت مى‏فرمود: از حق مسجد این است که دو رکعت نماز در آن بخوانى.

          11 . و کَانَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله اِذَا دَخَلَ الْمَسْجِدَ یَضَعُ رِجْلَهُ الُْیمْنَى وَ یَقُولُ بِسْمِ‏اللّه‏ِ وَ عَلَى اللّه‏ِ تَوَکَّلْتُ لاَحَوْلَ وَلاَقُوَّةَ اِلاَّ بِاللّه‏ِ وَ اِذَا خَرَجَ یَضَعُ رِجْلَهُ الْیُسْرَى وَ یَقُولُ: بِسْمِ‏اللّه‏ِ أَعُوذُ بِاللّه‏ِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیْمِ ثُمَّ قَالَ یَا عَلِىُّ علیه‏السلام: مَنْ دَخَلَ الْمَسْجِدَ وَ یَقُولُ کَمَا قُلْتُ، تَقَبَّلَ اللّه‏ُ صَلاَتَهُ وَ کَتَبَ لَهُ بِکُلِّ رَکْعَةٍ وَ صَلَّاها فَضْلَ مَائَةِ رَکْعَةٍ فَاِذَا خَرَجَ یَقُولُ مِثْلَ مَا قُلْتُ غَفَرَاللّه‏ُ لَهُ الذُّنُوبَ وَ رَفَعَ لَهُ بِکُلِّ قَدَمٍ دَرَجَةً وَ کَتَبَ اللّه‏ُ لَهُ بِکُلِّ قَدَمٍ مِائَةَ حَسَنَةٍ.[11]

         رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله هنگامى که وارد مسجد مى‏شد، ابتدا پاى راستش را مى‏گذاشت و مى‏فرمود: به نام خدا و با توکل بر او، هیچ نیرو و قدرتى جز نیروى الهى نیست و هنگامى که خارج مى‏شد، پاى چپش را بیرون مى‏گذاشت، و مى‏فرمود: به‏نام خدا، از شر شیطان رانده شده به خدا پناه مى‏برم. سپس مى‏فرمود: اى على علیه‏السلاماگر کسى وارد مسجد شود و کلماتى را که گفتم بر زبان آورد، خداوند نمازش را قبول مى‏کند و به ازاى هر رکعت، فضیلت صد رکعت نماز برایش بنویسد و هنگامى که خارج شود، آنچه را که من گفتم بگوید، خداوند گناهانش را بیامرزد و با هر قدمى که برمى‏دارد درجه‏اى بر مقامش بیفزاید و صد حسنه برایش بنویسد.

          دعاهاى دیگرى در هنگام ورود و خروج از مسجد نقل شده است که به همین مقدار اکتفا مى‏کنیم: ر.ک: مکارم‏الأخلاق، ص 297 ـ 298 / بحارالأنوار، ج 81 ، ص 24 ، ح 16 و ج 85 ، ص 98 و 99 .

روایات اهل‏سنت

          1 . حدثنا اسماعیل بن بشر بن منصور عن عبدالرحمن بن مهدى عن عبداللّه‏ بن المبارک عن حیوة بن شریح قال: لَقِیتُ عَقَبَةِ بنِ مُسْلم فَقُلْتُ لَه: بَلَغَنى أَنَّکَ حَدَثْتَ عَن عَبْدِاللّه‏ بن عمرو بن العاص عَنِ النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهأَنَّهُ کَانَ اِذَا دَخَلَ الْمَسْجِدَ قَالَ: أَعُوذُ بِاللّه‏ِ العَظیمِ وَ بِوَجْهِهِ الْکَرِیْمِ وَ سُلطَانِهِ القَدیم مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجیمِ قال: أَقَطُّ؟ قُلْتُ: نَعَمْ قَالَ: فإِذَا قَالَ ذَلِکَ قَال الشَّیْطانُ: حُفِظَ مِنّى سَائِرُ الْیَوْمِ.[12]

         حیات بن شریح مى‏گوید: عقبه بن مسلم را ملاقات کردم و به او گفتم: باخبر شده‏ام که تو از عبداللّه‏ بن عمرو بن عاص از پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله نقل کرده‏اى که هر گاه آن حضرت وارد مسجد مى‏شد، مى‏فرمود: پناه مى‏برم به خداوند بزرگ و کریم و قدرت أزلى‏اش، از شر شیطان رانده شده؟ حیات بن شریح گفت: فقط همین، گفتم: بله؛ پیامبر فرمود: هنگامى که بنده این جملات را بگوید شیطان مى‏گوید: (با این دعا) خودش را در دیگر روزها، از من حفظ کرد.

          برخى دیگر از روایاتى که اهل‏سنت نقل کرده‏اند؛ به همان مضمونى است که از روایات شیعه نقل کردیم.