1 . على بن ابراهیم عن صالح بن السندى عن جعفر بن بشیر عن أبى‏عبدالرحمن الحَذّاء، عن أبى‏أُسامة عن أبى‏عبیدة، عن أبى‏جعفر علیه‏السلام قال: مَسْجِدُ کُوفَانَ رَوْضَةٌ مِنْ رِیاضِ الْجَنَّةِ، صَلَّى فیه أَلْفُ نَبِىٍّ وَ سَبْعُونَ نَبِیَّا وَ مَیْمَنَتُهُ رَحْمَةٌ وَ میَسَْرَتُهُ مَکْرٌ،[1] فِیْهِ عَصَى مُوسى وَ شَجَرَةُ یَقْطِیْنٍ[2] وَ خَاتَمُ سُلَیَْمانٍ وَ مِنْهُ فَارَالتَّنُّورُ وَ نُجِرَتِ (جرت) السَّفِینَةُ وَ هِىَ صُرَّة (سرة) بَابِلَ وَ مَجْمَعُ‏الْأَنْبِیَاءِ علیه‏السلام.[3]

         امام باقر علیه‏السلاممى‏فرماید: مسجد کوفه باغى از باغ‏هاى بهشت است، هزار و هفتاد پیامبر و نبى در آن نماز گزارده‏اند، سمت راست مسجد رحمت و طرف چپ آن مکر، در آنجا عصاى موسى و درخت یقطین [بوته کدوى سبز شده براى حضرت یونس علیه‏السلام] و انگشترى سلیمان علیه‏السلام قرار دارد و از آنجا در تنور نوح آب فوران کرد و کشتى جارى شد و آنجا شریف‏ترین نقطه شهر و محل اجتماع انبیاى الهى است.

          2 . محمد بن یحیى عن بعض أصحابنا عن الحسن بن على بن أبى‏حمزة عن أبى‏بصیر عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام قال: سمعته یقول: نِعْمَ الْمَسْجِدُ مَسْجِدُ الْکُوفَةِ، صَلَّى فِیهِ أَلْفُ نَبِىٍّ وَ أَلْفُ وَصِىٍّ وَ مِنْهُ فَارَا التَّنّورُ و فِیهِ نُجِرَتِ السَّفِیْنَةُ، مَیْمَنَتُهُ رِضْوَانُ اللّه‏ِ وَ وَسَطُهُ رَوْضَةٌ مِنْ رِیاضِ الْجَنَّةِ وَ مَیْسَرَتُهُ مَکْرٌ فَقُلْتُ لأبى‏بصیر ما یعنى بقوله مَکرٌ قال: یعنى مَنازِل السلطان...  .[4]

        ابى‏بصیر مى‏گوید شنیدم امام صادق علیه‏السلاممى‏فرمود: مسجد کوفه خوب مسجدى است، هزار پیامبر و هزار وصى در آن نماز گزارده و از آنجا آب تنور نوح فوران کرد و کشتى جارى شد، سمت راست او رضوان خداست و وسط مسجد باغى از باغ‏هاى بهشت و سمت چپ مسجد مکر است. به ابى‏بصیر عرض کردم مقصود از مکر چیست؟ فرمود: منازل سلاطین که در طرف چپ قرار دارد.

          3 . محمد بن الحسن و على بن محمد عن سهل بن زیاد عن عمرو بن عثمان عن محمد بن عبداللّه‏ الخرَّاز عن هارون بن خارجة عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام قال: قَالَ لِى: یَا هَارُونَ بْنَ خَارِجَةَ، کَمْ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ مَسْجِدِ الْکُوفَةِ؟ یَکُونُ مِیلاً؟ قُلْتُ: لا، قَالَ: فَتُصَلِّى فِیهِ الصَّلَوَاتَ کُلَّهَا؟ قُلْتُ: لاَ فَقَالَ: أَمَا لَوْ کُنْتُ بِحَضْرَتِهِ لَرَجُوْتُ أَلاَّ تَفُوتَنِى فِیهِ صَلاَةٌ وَ تَدْرِى مَا فَضْلُ ذَلِکَ الْمَوْضِعِ؟ مَا مِنْ عَبْدٍ صَالحٍ وَ لا نَبِىٍّ اِلاَّ وَ قَدْ صَلَّى فِى مَسْجِدِ کُوفَانَ، حَتَّى اِنَّ رَسُولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله لَمَّا أَسْرَى اللّه‏ُ بِه قَالَ لَهُ جَبْرَئِیلُ علیه‏السلام: تَدْرِى أَیْنَ أَنْتَ یَا رَسُولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله السَّاعَةَ؟ أَنْتَ مُقَابِلُ مَسْجِدِ کُوفَانَ، قَالَ: فَأسْتَأذِنْ لِى رَبِّى حَتَّى آتِیَهُ فَأُصَلِّى فِیهِ رَکْعَتَینِ، فَاسْتَأذَنَ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ فَأَذِنَ لَهُ، وَ اِنَّ مَیْمَنَتَهُ لَرَوْضَةٌ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ وَ اِنَّ وَسَطَهُ لَرَوْضَةٌ مِن رِیَاضِ الْجَنَّةِ وَ اِنَّ مُؤَخِّرَهُ لَرَوْضَةٌ مِن رِیَاضِ الْجَنَّةِ وَ اِنَ‏الصَّلاةَ الْمَکْتُوبَةَ فِیهِ لَتَعْدِلُ أَلْفَ صَلاةٍ وَ إِنَّ النَّافِلَةَ فِیهِ لَتَعْدِلُ خَمْسَمِائَةِ صَلاَةٍ وَ اِنَّ الْجُلُوسَ فِیهِ بَغَیْرِ تِلاوَةٍ وَ لا ذِکْرٍ لَعِبَادَةٌ، وَ لَوْ عَلِمَ النَّاسُ ما فِیْهِ لَأَتوْهُ وَ لَوْحَبْوا... .[5]

         امام صادق علیه‏السلام در این روایت خطاب به هارون بن خارجه مى‏گوید: اى هارون! آیا فاصله محل سکونت تو با مسجد کوفه یک میل هست؟ عرض کردم خیر. امام فرمود: آیا تمامى نمازهایت را در مسجد کوفه به جا مى‏آورى؟ عرض کردم: خیر، آنگاه امام فرمود: چنانچه من به آن مسجد نزدیک بروم، امید داشتم که کلّیه نمازهایم را در این مسجد به جاى آورم، مگر تو فضیلت این مسجد را نمى‏دانى؟ هیچ بنده صالح و پیامبرى نیست مگر اینکه در مسجد کوفه نماز گزارده است. در شب معراج نیز جبرئیل علیه‏السلام به رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله عرض کرد شما الان در مقابل مسجد کوفه هستید. رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: از پروردگارم اجازه بگیر تا به مسجد داخل شوم و دو رکعت نماز به جاى آورم. جبرئیل از خداوند متعال اجازه خواست و خداوند نیز اجازه داد. آنگاه امام صادق علیه‏السلام فرمودند: سمت راست، قسمت وسط و عقب این مسجد همگى باغ‏هایى از بهشت است. یک رکعت نماز واجب در این مسجد، برابر با هزار نماز و یک رکعت نماز مستحب ثواب پانصد رکعت نماز را دارد. نشستن در این مسجد هر چند بدون تلاوت قرآن و ذکر باشد، عبادت است. اگر مردم مى‏دانستند در این مسجد چه (برکاتى) وجود دارد با راه رفتن بر روى دست و سینه هم که شده خود را به این مسجد مى‏رساندند.

          4 . أبوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه عن محمد بن الحسن بن الولید عن محمد بن الحسن الصفار عن احمدبن محمد عن الحسن بن على بن فضال عن ابراهیم بن محمد عن الفضل بن زکریا عن نجم بن حطیم عن أبى‏جعفر الباقر علیه‏السلام قَالَ: لَوْ یَعْلَمُ النَّاسُ ما فِى مَسْجِدِ الکوفَةِ لَأَعَدُّوا لَهُ‏الزَّادُ وَالرَّوَاحِلَ مِنْ مکانٍ بَعِیدٍ، اِنَّ صَلاَةً فَرِیْضَةً فِیهِ تَعْدِلُ حَجَّةً وَ صَلاةً نَافِلَةً تَعْدِلُ عُمْرَةً.[6]

         امام باقر علیه‏السلاممى‏فرماید: اگر مردم مسجد کوفه را مى‏شناختند، از راه دور براى رسیدن به این مسجد توشه و مرکب سوارى تهیه مى‏کردند. یک نماز واجب در این مسجد ثواب یک حج و نماز مستحب در آن ثواب یک عمره را دارد.

          5 و 6 . على بن موسى بن طاوس فى (مصباح‏الزائر) قال: روى أَنَّ الْفَرِیْضَةَ فِى مَسْجِدِ الْکُوفَةِ بِأَلْفِ فَرِیْضَةٍ، وَالنَّافِلَةِ بِخَمْسِ مَائَةٍ. قَالَ: وَ رُوِىَ أَنَّ الْفَرِیضَةَ فِیهِ. بِحَجَّةٍ وَالنَّافِلَةَ بِعُمْرَةٍ.[7]

         راویت شده که نماز واجب در مسجد کوفه برابر با هزار نماز در سایر مساجد و نماز مستحب برابر با 500 نماز است. و روایت شده که نماز واجب در مسجد کوفه معادل یک حج و نماز مستحب معادل عمره است.

          7 . حدثنى أبى و محمد بن عبداللّه‏ جمیعا، عن عبداللّه‏ بن الجعفرالحمیرى عن ابراهیم بن مهزیار عن أخیه على عن الحسن بن سعید عن على بن الحکم عن فضیل الاعور عن لیث بن أبى‏سلیم عن عائشة ـ فى حدیث ـ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله یَقُولُ: عُرِجَ بى اِلَى السَّمَاءِ وَ اِنِّى هَبَطْتُ اِلَى الأَْرضِ فَأُهْبِطْتُ اِلَى مَسْجِدِ أَبِى نُوْحٍ علیه‏السلام وَ أَبِى اِبْرَاهِیمَ علیه‏السلام وَ هُوَ مَسْجِدُ الْکُوفَةِ فَصَلَّیْتُ فِیهِ رَکْعَتَینِ. قَالَ ثُمَّ قَالَتْ: قَالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اِنَّ الصَّلاَةَ الْمَفْرُوضَةَ فِیهِ تَعْدِلُ حَجَّةً مَبْروُرَةً وَالنَّافِلَةَ تَعْدِلُ عُمْرَةً مَبْرُورَةً.[8]

         عائشه مى‏گوید: شنیدم رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله مى‏فرمود: در شبى که به معراج رفتم، یک بار به زمین آمدم؛ در زمینى فرود آمدم که مسجد پدرم نوح و ابراهیم علیهماالسلام آنجا بود و آن مسجد کوفه است. پس دو رکعت نماز در آنجا گزاردم. عایشه مى‏گوید: سپس حضرت فرمود: همانا نماز واجب در این مسجد معادل یک حج مبرور و مقبول است و نماز مستحب معادل عمره مبروره.

          8 . محمد بن احمد بن یحیى عن احمد بن الحسن عن محمد بن الحصین و على بن حدید عن محمد بن سنان عن عمرو بن خالد عن أبى‏حمزة الثمالى: اِنَّ عَلِىَّ بْنَ الْحُسَیْنِ علیه‏السلام أَتَى مَسْجِدَ الْکُوفَةِ عَمْدا مِنَ الْمَدِیْنَةِ فَصَلَّى فِیْهِ أَرْبَعَ رَکَعاتٍ ثُمَّ عَادَ حَتَّى رَکِبَ رَاحِلَتَهُ وَ أَخَذَالطَّرِیقَ.[9]

         ابوحمزه ثمالى نقل مى‏کند که امام سجاد علیه‏السلام از مدینه به مسجد کوفه آمد و چهار رکعت نماز در آنجا خواندند سپس بر مرکب خود سوار شده و راه برگشت (به مدینه) را در پیش گرفتند.

          9 . أبُوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه عن محمد بن الحسن بن على بن مهزیار، عن أبیه عن جده على بن مهزیار عن الحسین بن سعید عن ظریفِ بن ناصح عن خالد القلانِسى قال: سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِاللّه‏ِ علیه‏السلامیَقُولُ: صَلاَةٌ فِى مَسْجِدِ الْکُوفَةِ بِأَلْفِ صَلاَةٍ.[10]          خالد قلانسى مى‏گوید: شنیدم امام صادق علیه‏السلاممى‏فرمود: نماز در مسجد کوفه برابر با هزار نماز است.

          10 . ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه عن محمد بن الحسین بن على بن مهزیار عن أبیه عن جده على بن مهزیار عن الحسین بن سعید عن ظریف بن ناصح عن خالدالقلانسى عن الصادق علیه‏السلام قالَ: مَکَّةُ حَرَمُ‏اللّه‏ِ وَ حَرَمُ رَسُولِهِ وَ حَرَمُ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ علیه‏السلام. الصَّلاَةُ فِیهَا بِمِائَةِ أَلْفِ صَلاَةٍ والدِّرْهَمُ فِیها بِمِائَةِ أَلْفِ دِرْهَمٍ وَالْمَدِیْنَةُ حَرَمُّ اللّه‏ِ وَ حَرَمُ رَسُولِهِ وَ حَرَمُ عَلِىِّ بن أبى‏طالب علیه‏السلام الصَّلاةُ فِیها بِعَشْرَةِ آلافِ صَلاةٍ وَالدِّرْهَمُ فِیها بِعَشَرَةِ آلافِ دِرْهَمٍ وَالْکُوفَةُ حَرَمُ اللّه‏ِ تَعالى وَ حَرَمَ رَسُولِهِ وَ حَرَمُ عَلِىِّ بن أَبى‏طَالِبٍ علیه‏السلام الصَّلاَةُ فِیْها بألفِ صَلاةٍ والدِّرْهَمُ فِیْها بأَلْفِ دِرْهَمٍ.[11]

         مکه حرم خداوند و پیامبرش و حرم على بن أبى‏طالب علیه‏السلام است. یک نماز در آنجا برابر با یکصد هزار نماز، و یک درهم (صدقه) برابر با یکصد هزار درهم است. مدینه نیز حرم خداوند و پیامبرش و حرم امام على علیه‏السلام است. یک نماز در آنجا برابر با ده هزار نماز و یک درهم برابر با ده هزار درهم است و کوفه هم حرم خداوند و رسول او و حرم امام على علیه‏السلام است
یک نماز در آنجا برابر با هزار نماز و یک درهم برابر با هزار درهم مى‏باشد.

          11 . حدثنى ابوالقاسم جعفر بن محمد عن الحسن بن عبداللّه‏ بن محمد عن أبیه عن الحسن بن محبوب عن عبداللّه‏ بن جبلة عن سلام بن أبى‏عمرة عن سعد بن طریف عن الأصبغ بن نباتة عن أمیرالمؤمنین على علیه‏السلام قَالَ: النَّافِلَةُ فِى هَذَا الْمَسْجِدِ تَعْدِلُ عُمْرَةً مَعَ النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله وَالْفَرِیْضَةُ فِیْهِ تَعْدِلُ حَجَّةً مَعَ النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله وَ قَدْ صَلَّى فِیهِ أَلْفُ نَبِىٍّ وَ أَلْفُ وَصِىٍّ.[12]

         نماز مستحب در این مسجد (کوفه) معادل یک عمره همراه با پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله است و نماز واجب معادل یک حج با پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله است و البته هزار پیامبر و هزار وصى در این مسجد نماز گزارده‏اند.

          12 . حدثنا ابى و محمد بن على ماجیلویه عن محمد بن یحیى العطار عن محمد بن احمد بن یحیى بن عمران الأشعرى عن بعض اصحابنا عن الحسن بن على و أبى‏الصخر جمیعا یرفعانه الى امیرالمؤمنین علیه‏السلامقال: لاَ تُشَدُّ الرِّحَالُ اِلاَّ اِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ، أَلْمَسْجِدُالْحَرَامِ، مَسْجِدِ رَسُولِ‏اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله وَ مَسْجِدُ الْکُوفَةِ.[13]

         مسافرت و کوچ (به مساجد) جایز نیست مگر به سه مسجد؛ مسجدالحرام، مسجدالنبى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله و مسجد کوفه.

          13 .  و قَالَ النَّبِىُّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: لَمَّا أُسْرِىَ بِى مَرَرْتُ بِمَوضِعِ مَسْجِدِ الْکُوفَه‏ر وَ أَنَا عَلَى الْبُرَاقِ[14] وَ مَعِىَ جَبْرَئِیلُ علیه‏السلام فَقَالَ لِى یَا مُحَمَّدُ انْزِلْ فَصَلِّ فِى هَذَا الْمَکَانِ، قَالَ فَنَزَلْتُ فَصَلَّیْتُ...  .[15]

         پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهمى‏فرماید: در شب معراج چون به محل مسجد کوفه رسیدم در حالى که سوار بر براق بودم و جبرئیل همراه من بود، به من فرمود: اى محمد! فرود بیا و نماز بگزار در این مکان، حضرت مى‏فرماید: پایین آمدم و سپس نماز گزاردم.

          14 . حدثنا محمد بن على بن فضل الکوفى عن محمد بن جعفر المعروف بابن‏التبان عن ابراهیم بن خالد المقرى الکسائى عن عبداللّه‏ بن داهر الرازى عن أبیه عن سعد بن طریف عن الأصبغ بن نباتة قال: بَیْنَا نَحْنُ ذَاتَ یَوْمَ حَوْلَ أَمِیرِالمُؤْمِنینَ علیه‏السلام فِى مَسْجِدِ الْکُوفَةِ، اِذْ قَالَ: یَا أَهْلَ الْکُوفَةِ لَقَدْ حَبَاکُمُ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ بِمَا لَمْ یَحْبُ بِهِ أَحَدا فَفَضَّلَ مُصَلَّاکُمْ وَ هُوَ بَیْتُ آدَمَ وَ بَیْتُ نُوحٍ وَ بَیْتُ اِدْرِیْسَ وَ مُصَلَّى اِبْراهِیمَ الْخَلِیلِ وَ مُصَلَّى أَخِى الْخَضِرِ علیه‏السلام وَ مُصَلَّاىَ و اِنَّ مَسْجِدَکُمْ هَذَا أَحَدُ الأَرْبَعَةُ الْمَسَاجِدُ الَّتِى اخْتَارَهَا اللّه‏ُ عَزَّوَجَّلَ لِأَْهلِهَا وَ کَأَنِّى بِهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فى ثَوْبِیْنِ أَبْیَضَینِ شَبِیْهٌ بِالُْمحْرِمِ یَشْفَعُ لِأَهْلِهِ وَ لِمَن صَلَّى فِیهِ تُرَدُّ شَفَاعَتُهُ وَ لاَ تَذْهَبُ الْأَیَّامُ حَتَّى یُنْصَبَ فِیهِ الْحَجَرُ الْأَسْوَدُ[16] وَ لَیَأْتِیَنَّ عَلَیهِ زَمَانٌ یَکُونُ مُصَلَّى الْمَهْدِىِّ مِنْ وُلْدِى وَ مُصَلَّى کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ لاَیَبْقَى عَلَى الْأَرْضِ مُؤْمِنٌ اِلاَّ کَانَ بِهِ أَوْحَنَّ قَلْبُهُ اِلَیْهِ فَلاَ تَهْجُرُوهُ وَ تَقْرِبُوا اِلَى اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ بِالصَّلاةِ فِیهِ وَارْغَبُو اِلَیْهِ فِى قَضَاءِ حَوَائِجِکُمْ. فَلَوْ یَعْلَمُ‏النَّاسُ مَا فِیْهِ مِنَ‏الْبَرَکَةِ لَأَتَوْهُ مِنْ أَقْطَارِ الْأَرْضِ وَ لَوْحَبْوا عَلَى الثَّلْجِ.[17]

         اصبغ بن نباته نقل مى‏کند که: روزى در اطراف حضرت امیر علیه‏السلام در مسجد کوفه نشسته بودیم که حضرت فرمود: اى مردم کوفه! خداوند نعمتى را به شما عطا کرده است که به هیچ کس چنین بخششى را ننموده است و آن مسجد شماست که خانه آدم و نوح و ادریس و جایگاه نماز ابراهیم خلیل و برادرم خضر علیهم‏السلام و مصلّاى من است. مسجد شما یکى از چهار مسجدى است که خداوند آن را براى کسانى که اهل مسجدند برگزیده است. گویا مى‏بینم این مسجد در روز قیامت مانند شخص مُحرمى که لباس سفیدِ احرامى بر تن دارد حاضر مى‏شود و براى اهل خویش و کسانى که در آن نماز گزارده‏اند شفاعت مى‏کند و شفاعت او ردّ نمى‏شود و روزگارى نمى‏گذرد که حجرالأسود در آن نصب مى‏شود و زمانى خواهد آمد که این مسجد مصلّاى فرزندم مهدى علیه‏السلام و همه مؤمنین است. و هیچ مؤمنى نیست مگر اینکه در این مسجد آمده و یا قلب او مشتاق و دلداده آن است. از این مسجد دورى نگزینید. و با نماز در آن به خداوند متعال تقرب جویید و براى رفع حوائج خویش به سوى آن بشتابید. اگر مردم برکات این مسجد را مى‏دانستند از اطراف زمین با کشیدن خود بر روى برف‏ها هم که شده، به این مسجد مى‏آمدند.

          15 . حدثنى محمد بن على بن ماجیلویه عن (عمّه) محمد بن أبى‏القاسم، عن احمد بن محمد بن أبى‏عبداللّه‏ البرقى عن أبیه عن محمد بن سنان عن المفضل بن عمر عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلامقال: صَلاَةٌ فِى مَسْجِدِ الْکُوفَةِ تَعْدِلُ أَلْفَ صَلاَةٍ فِى غَیِْرهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ.[18]

         امام صادق علیه‏السلاممى‏فرماید، یک نماز در مسجد کوفه معادل هزار نماز در غیر این مسجد، از مساجد دیگر است.

          16 . حدثنى أبى عن سعد بن عبداللّه‏ عن محمد بن الحسین عن محمد بن اسماعیل بن بزیع عن منصور بن یونس عن سلیمان بن مولى طربال و غیره قال: قال أبوعبداللّه‏ علیه‏السلام: نَفَقَةُ دِرْهَمٍ بِالْکُوفَةِ تُحْسَبُ بِمَاءَتِى [بِمَائَةِ ]دِرْهَمٍ فِیَما سِوَاهُ وَ رَکْعَتَانِ فِیها تُحْسَبُ بِمِائَةِ رَکْعَةٍ.[19]

         امام صادق علیه‏السلام مى‏فرماید: یک درهم صدقه دادن در کوفه به 200 [یا 100] درهم در غیر کوفه پاداش داده مى‏شود و دو رکعت نماز در آنجا به صد رکعت نماز پاداش داده مى‏شود.

          17 .  حدثنى محمد بن عبداللّه‏ بن جعفرالحمیرى عن أبیه عمن حدثه عن عبدالرحمن بن أبى‏هاشم عند داود بن فرقد عن أبى‏حمزة عن أبى‏جعفر علیه‏السلام قالَ: صَلاةٌ فِى مَسْجِدِ الْکُوفَةِ الْفَرِیْضَةُ تَعْدِل حَجَّةً مَقْبُولَةً وَالتَّطَوُّعُ فِیهِ تَعْدِلُ عُمرَةً مَقْبُولَةً.[20]

         امام باقر علیه‏السلاممى‏فرماید: یک نماز واجب در مسجد کوفه معادل یک حج مقبول است و یک نماز مستحب معادل یک عمره مقبول است.

          18 . حدثنى محمد بن الحسن بن على بن مهزیار عن أبیه عن جده عن الحسن بن المحبوب عن حنان بن سدیر قال: کُنْتُ عِنْدَ أَبِى‏جَعْفَرٍ علیه‏السلام فَدَخَلَ عَلَیْهِ رَجُلٌ وَ جَلَسَ فَقَالَ لَهُ أَبُوجَعْفَرٍ علیه‏السلام مِنْ أَىِّ الْبِلادِ أَنْتَ؟ فَقَالَ الرَجُلُ: أَنَا مِنْ أَهْلِ الْکُوفَةِ وَ أَنَا لَکَ مُحِبٌّ مَوالٍ قَالَ: فَقَالَ لَهُ أَبُوجَعْفَرٍ علیه‏السلام: أَتُصَلِّى فِى مَسْجِدِ الْکُوفَةِ کُلِّ صَلاتِکَ قَالَ الرَّجُلُ: لاَ، فَقَالَ أَبُوجَعْفَرٍ علیه‏السلاماِنَّکَ لََمحْرُومٌ مِنَ الْخَیْرِ...  .[21]

         ابن‏سدیر مى‏گوید: در محضر امام باقر علیه‏السلام بودیم که مردى وارد شد. سلام کرد و نشست. امام باقر علیه‏السلام به آن مرد فرمود: از کدام شهر هستى؟ مرد در پاسخ گفت: من از کوفه و دوستدار شما هستم. امام علیه‏السلامفرمود: آیا همه نمازهایت را در مسجد کوفه مى‏خوانى؟ مرد پاسخ داد: خیر! امام فرمود: بدان که تو از خیر محرومى.

          19 . حدثنى محمد بن الحسن بن على بن مهزیار عن أبیه عن جدّه على بن مهزیار عن الحسن بن محبوب عن على بن رئاب عن أبى‏عبیدة الحذاء قال: قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ علیه‏السلام: لاَتَدَعْ یا أَبَاعُبَیْدَهَ‏الصَّلاَةَُ فِى مَسْجِدِ الْکُوفَةِ وَ لَوْ أَتَیْتَهُ حَبْوا، فَاِنَّ الصَّلاَةَ فِیهِ بِسَبْعَیْنَ صَلاَةً فِى غَیْرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ.[22]

         ابوعبیده حذاء مى‏گوید: امام باقر علیه‏السلام به من فرمود: نماز در مسجد کوفه را ترک مکن ولو اینکه با کشیدن خود بر روى زمین به مسجد بروى، همانا نماز در آن مسجد برابر با هفتاد نماز در غیر آن مسجد از مساجد دیگر است.

          20 .  على بن محمد عن صالح بن أبى‏حماد عن على بن الحکم عن مالک بن عطیة عن أبى‏حمزة قَالَ: انَّ أَوَّلَ مَا عَرَفْتُ عَلِىَّ بْنَ الْحُسَیْنِ علیه‏السلام أَنِّى رَأَیْتُ رَجُلاً دَخَلَ مِنْ بَابِ‏الْفِیلِ فَصَلَّى أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ فَتَبِعْتُهُ حَتَّى أَتَى بِئْرَ الزَّکَاةِ وَ هِىَ عِنْدَ دَارِ صَالِحِ بنِ عَلِىٍّ وَ إذَا بِنَاقَتَىِْ مَعْقُولَتَیْنِ وَ مَعَهُمَا غُلاَمٌ فَقُلْتُ لَهُ مَنْ هَذَا فَقَالَ هَذَا عَلِىُّ بْنُ الْحُسَیْنِ علیه‏السلام فَدَنَوْتُ اِلَیْهِ فَسَلَّمْتُ عَلَیهِ وَ قُلْتُ لَهُ مَا أَقْدَمَکَ بِلاَدا قُتِلَ فِیْهَا أَبُوکَ وَجَدُّکَ فَقَالَ زُرْتُ أَبِى وَ صَلَّیْتُ فِى هَذَا الْمَسْجِدِ ثُمَّ قَالَ: هَا هُوَ ذَا وَجْهِى[23] صَلَّى اللّه‏ُ عَلَیْهِ.[24]

         ابوحمزه مى‏گوید: اولین شناخت من از امام سجاد علیه‏السلام به زمانى برمى‏گردد که دیدم مردى از «باب‏الفیل» وارد شد و چهار رکعت نماز خواند، و حرکت کرد، من نیز در پى او رفتم تا به چاه «الزّکاة» در نزدیک خانه صالح بن على رسید و در آنجا دو شترى بود که پاهایشان بسته و غلام سیاهى در کنار آنها بود. از آن غلام پرسیدم: کیست این شخص؟ او جواب داد: این شخص على بن حسین علیه‏السلام است. نزدیک شدم و بعد از سلام کردن از حضرت سؤال کردم: چه چیزى باعث شد تا به سرزمینى که پدر و جدّ تو را کشتند سفر کنى؟ امام علیه‏السلام در جواب فرمودند: پدرم را زیارت کردم و در این مسجد نماز گزاردم، سپس فرمود: من به خاطر این مسجد آمدم که خداوند به آن درود فرستاده است.

          21 . على بن محمد عن سهل بن زیاد عن على بن اسباط عن على بن شَجرة عن بعض وُلْدِ میثم قال: کَانَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ علیه‏السلام یُصَلِّى اِلَى الْأُسطوانة السَّابِعَةِ مِمَّا یَلِى أَبْوَابَ کِنْدَةَ وَ بَینَهُ وَ بَیْنَ‏السَّابِعَةِ مِقْدَارُ مَمَرِّ عَنْزٍ.[25]

         حضرت على علیه‏السلام در نزد ستون هفتم (مسجد جامع کوفه) نماز مى‏گذارد. همان ستونى که نزدیک درهاى «کِنده» است و بین درها و ستون هفتم به اندازه عبور یک گوسفند فاصله است.

          22 . على بن محمد عن سهل بن زیاد عن ابن اسباطٍ قالَ وَ حدثنى غیره: أَنَّهُ کَانَ یَنْزِلُ فِى کُلِّ لَیْلَةٍ سِتُّونَ أَلْفَ مَلَکٍ یُصَلُّونَ عِنْدَ السَّابِعَةِ ثُمَّ لاَ یَعُودُ مِنْهُمْ مَلَکٌ اِلى یَوْمِ القیامَة.[26]

         در هر شب هزار مَلَک از ملائکه به زمین فرود مى‏آیند و در نزد ستون هفتم مسجد کوفه نماز مى‏گذارند و هیچ ملکى از آنها تا روز قیامت به آسمان باز نمى‏گردد.

          23 . محمد بن یحیى عن محمد بن اسماعیل و احمد بن محمد عن على بن الحکم عن سفیان بن السِّمط قالَ: قال ابوعبداللّه‏ علیه‏السلام اذا دَخَلْتَ مِنَ الْبَابِ الثَّانِى فِى مَیْمَنَةِ الْمَسْجِدِ فَعُدَّ خَمْسَ أَساطِینَ ثِنْتَینِ مِنْهَا فِى‏الظّلاَلِ وَ ثَلاَثَةٌ فِى الصَّحْنِ فَعِنْدَ الثَّالِثَةِ مُصَلَّى اِبْرَاهِیْمَ علیه‏السلام وَ هِىَ الْخَامِسَةُ مِنَ الْحَائِطِ قَالَ فَلَمَّا کَان أَیَّامُ أَبِى‏الْعَبَّاسِ دَخَلَ أَبُوعَبْدِاللّه‏ِ علیه‏السلام مِنْ بَابِ الْفِیْلِ فَتَیاسَرَ حِینَ دَخَلَ مِنَ البابِ فَصَلَّى عِنْدَ الأُسْطُوَانَةِ الرَّابِعَةِ وَ هِىَ بِحِذَاءِ الْخَامِسَةِ فَقُلْتُ أَفَتِلْکَ أُسْطُوَانَةُ اِبْرَاهِیمَ علیه‏السلام فَقَالَ لِى نَعَمْ.[27]

         امام صادق علیه‏السلام فرمود: هنگامى که از در دوم در طرف راست مسجد وارد مى‏شوى، پنج ستون را بشمار، دو تا از ستون‏ها در سایه (زیر سقف) هستند و سه تاى یگر در صحن مسجد؛ کنار ستون دوم جایگاه ابراهیم است که پنجمین ستون از طرف دیوار مى‏شود. راوى مى‏گوید: در زمان حکومت عباسیان دیدم امام صادق علیه‏السلاماز «باب‏الفیل» وارد شد و در نزد ستون چهارم نماز گزاردند، و ستون چهارم مقابل ستون پنجم است. پس به حضرت عرض کردم: آیا همین اسطوانه مقام حضرت ابراهیم علیه‏السلاماست، فرمود: آرى.

          24 . على بن محمد عن سهل عن ابن اسباط رفعه عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام قَالَ: أَلْأُسْطُوَانَةُ السَّابِعَةُ مِمَّا یَلِى أَبْوَابَ کِنْدَةَ فِى الصَّحْنِ مَقَامُ اِبْرَاهِیمَ علیه‏السلام وَالْخَامِسَةُ مَقَامُ جَبْرَئِیلَ علیه‏السلام.[28]

         امام صادق علیه‏السلاممى‏فرماید: ستون هفتم که از طرف درهاى کِنْدَهْ (هفتمى است در صحن) مقام حضرت ابراهیم علیه‏السلام و ستون پنجمى مقام جناب جبرئیل علیه‏السلام است.

          25 . محمد بن یحیى عن محمد بن الحسین عن محمد بن اسماعیل بن بزیع عن أبى‏اسماعیل‏السراج قال: قال معاویة بن وهب و أخذ بیدى و قال: قال لى ابوحمزة و أخذ بیدى قال: و قَالَ لِى الْأَصْبَغُ بى نُبَاتَة وَ أَخَذَ فَأَرَانِى الْأُسْطُوَانَةَ السَّابِعَةَ فَقَالَ: هَذَا مَقَامُ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ علیه‏السلام قَالَ وَ کَانَ الْحَسَنُ بن عَلِىٍّ علیه‏السلام یُصَلِّى عِنْدَ الْخَامِسَةِ فَاِذَا غَابَ أَمِیْرُالْمُؤْمِنِینَ علیه‏السلام صَلَّى فِیهَا الْحَسَنُ علیه‏السلام وَ هِىَ مِنْ بَابِ کِنْدَةَ.[29]

         أبوحمزه مى‏گوید اصبغ بن نباته دست مرا گرفت و ستون هفتم مسجد را به من نشان داد و گفت: این مقام امیرالمؤمنین علیه‏السلاماست و امام حسن علیه‏السلام در نزد ستون پنجم نماز مى‏گزارد، وقتى حضرت امیر را شهید کردند امام حسن علیه‏السلام در آنجا نماز گزارد که از طرف باب کنده ستون هفتم است.

          26 . حدثنا محمد بن على بن الفضل الکوفى عن أبوجعفر محمد بن عمارالقطان عن الحسین بن على بن الحکم الزعفرانى قال حدثنا اسماعیل بن ابراهیم العبدى عن سهل بن زیاد الأدمى عن ابن‏محبوب عن أبى‏حمزة الثمالى قال: دَخَلْتُ مَسْجِدَ الْکُوفَةِ فَاِذَا أَنَا بِرَجُلٍ عِنْدَ الْأَسْطُوَانَةِ السَّابِعَةِ قَائِمٍ یُصَلِّى یُحْسِنُ رُکُوعَهُ وَ سُجُودَهُ فَجِئتُ لِأَنْظُرَ اِلَیْهِ فَسَبَقَنِى اِلَى السُّجُودِ فَسَمِعْتُهُ یَقُولُ فِى سُجُودِهِ...[30] ثُمَّ انْفَتَلَ وَ خَرَجَ مِنْ بَابِ کِنْدَةَ فَتَبِعْتُهُ حَتَّى أَتَى مُنَاخَ الْکَلْبِییِّنَ فَمَرَّ بَأَسْوَدَ فَأَمْرَهُ بِشى‏ءٍ لَمْ أَفْهَمْهُ فَقُلْتُ مَنْ هَذَا فَقَالَ: هذا عَلِىِّ بنِ الحُسَین علیه‏السلام فَقُلْتُ: جَعَلَنِى اللّه‏ُ فِدَاک مَا أَقْدَمَکَ هَذَا الْمَوضِعَ فَقَالَ: الَّذِى رَأَیْتَ.[31]

         أبوحمزه ثمالى مى‏فرماید: وارد مسجد کوفه شدم و دیدم مردى در نزد ستون هفتم ایستاده و نماز مى‏گزارد و بسیار نیکو، رکوع و سجود را به جاى آورد، نزدیک شدم تا بیشتر و بهتر نگاهش کنم، پس به سجده رفت و شنیدم در سجده مى‏گفت... سپس حضرت برگشت و از باب کنده خارج شد. من نیز او را متابعت کردم تا رسید به جایگاه استراحت شتران و چهارپایان و به غلام سیاهى عبور کردند، و چیزى دستور دادند که من نفهمیدم. پس به غلام عرض کردم: کیست این فرد؟ گفت: او على‏بن‏الحسین امام سجاد علیه‏السلام است. به حضرت عرض کردم چه چیز باعث شده از مدینه به اینجا سفر کنى؟ فرمود: آنچه که دیدى. (مناجات در مسجد کوفه).

          27 . عن حبة العرنى و میثم التمار قالا: جَاءَ رَجُلٌ اِلى عَلِىِّ علیه‏السلام فَقَالَ: یَا أَمِیْرَالْمُؤْمِنِینَ اِنِّى قد تَزَوَّدْتُ زادَا وَابْتَعْتُ رَاحِلَةً وَ قَضَیْتُ شَأْنِىَ یَعْنِى حَوَائِجِى فَأَرْتَحِلُ اِلَى بَیْتِ‏الْمَقْدِسِ، فَقَالَ لَهُ: کُلْ زَادَکَ وَبِعْ رَاحِلَتَکَ وَ عَلَیْکَ بِهذَا الْمَسْجِدِ یَعْنِى مَسْجِدِ الْکُوفَةِ فَاِنَّهُ أَحَدُ الْمَسَاجِدِ الأَرْبَعَةِ رَکْعَتَانِ فِیْهِ تَعْدِلُ عَشْرا فِیما سِواهُ مِنَ الْمَسَاجِدِ.[32]

         حبه عرنى و میثم تمار مى‏گویند: مردى نزد امام على علیه‏السلام آمد و عرض کرد: اى امیرالمؤمنین؛ من توشه‏اى فراهم کرده‏ام و مرکبى خریده‏ام و نیازهایم را برآورده‏ام تا به بیت‏المقدس سفر کنم، حضرت فرمودند: توشه‏ات را بخور، مرکبت را بفروش و به مسجد کوفه رو؛ که یکى از چهار مسجدى است که دو رکعت نماز در آن با ده رکعت در دیگر مساجد برابرى مى‏کند.

          28 . محمد بن المشهدى فى المزار عن عبدالحمید بن التقى بن عبداللّه‏ عن ابوالفرج احمد القرشى عن أبى‏الغنائم محمد بن على عن الشریف محمد بن على عن أبى‏تمام عبداللّه‏ بن احمدالأنصارى عن عبیداللّه‏ بن کثیر العامرى عن محمد بن اسماعیل الأَحْمَسِى عن محمد بن فضیل عن محمد بن سوقة عن ابراهیم النخعى عن علقمة بن الأسود عن عبداللّه‏ بن الأسود عن عبداللّه‏ بن مسعود قال: قال رَسُولُ‏اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: یَا ابْنَ مَسْعُودٍ لَمَّا أُسْرِىَ بِى اِلَى السَّماءِ الدُّنْیَا أَرَانِى مَسْجِدُ کُوفانَ فَقُلْتُ: یَا جَبْرَئِیلُ مَا هَذا؟ قال: مَسْجِدٌ مُبَارَکُ کَثِیْرُ الْخَیْرِ عَظِیْمُ الْبَرَکَةِ اخْتَارَهُ اللّه‏ُ لِأَهْلِهِ وَ هُوَ یُشَفَّعُ لَهُمْ یَوْمَ‏الْقِیامَةِ...  .[33]

         عبداللّه‏ بن مسعود از رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله نقل مى‏کند که فرمود: اى ابن مسعود: هنگامى که [در شب معراج] به آسمان دنیا سیر داده شدم، [مرا بردند ]مسجد کوفه را نشانم دادند، پس به جبرئیل گفتم: این چیست؟ گفت: مسجدى بس مبارک و پر خیر و برکت است که خداوند آن را براى اهلش انتخاب نمود، و آن مسجد در روز قیامت اهل خود را شفاعت خواهد کرد.