سؤال 84 ـ ورود انسان مست به مسجد چه حکمى دارد؟

ورود افراد مست چنانچه سبب هتک خانه خدا و مسجد شود، حرام است و بر مسلمانان واجب است که مانع ورود این‏گونه افراد به مسجد شوند، ولى در صورتى که موجب هتک نشود، دلیلى بر حرمت آن نیست. قرآن کریم مى‏فرماید: «لا تَقربُوا الصّلاةَ و أنتم سُکارى»؛[1] نزدیک نماز نشوید در حالتى که مست هستید. برخى از مفسّران گفته‏اند: مراد از لفظ «صلاة» در آیه شریفه، محل بجا آوردن نماز یعنى «مساجد» است و مؤیّد این سخن، عبارت ذیل آیه است که مى‏فرماید: «اِلاّ عابرى سبیلٍ» و عبور در مورد محل نماز معنا پیدا مى‏کند، نه در مورد خود نماز.[2]

         علاّمه طباطبائى در ذیل آیه شریفه، مى‏فرماید: مراد از کلمه «الصلاة» مسجد است؛ براى اینکه مى‏فرماید: در حال جنابت نیز نزدیک مسجد نشوید، مگر اینکه از آن عبور کنید. پس در این تعبیر، مجاز به کار رفته است و چون استعمال مجازى مجوّز لازم دارد، مجوّز جمله «حتّى تَعلموا ما تَقُولونَ» است؛ چون اگر فرموده بود: در حال مستى نزدیک مسجد نشوید، دیگر تعلیل آوردن با جمله «حتّى تَعلمُوا ما تَقُولونَ» خیلى مناسب به نظر نمى‏رسید، و یا اینکه مقصود این بوده که بفهماند شما در حال نماز در مقابل عظمت و کبریایى خدا قرار دارید و با او سخن مى‏گویید. پس صلاح نیست که در این حال، مست باشید و نفهیمد چه مى‏گویید، و این معنا اقتضا مى‏کند که در آیه شریفه بفرماید: در حال مستى نزدیک نماز نشوید. اما به دلیل آنکه بر حسب سنّت، بیشتر نمازها در مسجد به صورت جماعت انجام مى‏شوند و قصد خداوند متعال آن بوده که حکم دخول جنب در مسجد را نیز در ضمن بیان نماید، به اختصار چنین فرموده است.[3]

         چنان‏که گذشت، بیانات مزبور همگى ناظر بودند به اینکه اگر ورود مست به مسجد موجب هتک حرمت شود، حرام است؛ همچنان‏که در برخى روایات، از ورود شخص مست به مسجد و بى‏اعتنایى مردم نسبت به شراب‏خوارى به عنوان یک انحراف در امّت اسلامى و از نشانه‏هاى ظهور امام زمان(عج) یاد شده است: «و رأیتَ المساجدَ محتشیةً مِمَّن لایخافُ اللّه‏َ مجتمعونَ فیها للغیبةِ و أکل لُحومِ أهلِ الحقِّ و یتواصفونَ فیها شرابَ المُسکرِ و رأیتَ السُّکرانَ یُصلّى بِالناسِ و هو لا یَعقلُ و لا یشانُ بِالسُّکرِ و اِذا سُکِرَ أکِرمَ...»؛[4] و مى‏بینى که مساجد پر مى‏شوند از افرادى که ترسى از خدا ندارند، براى غیبت کردن و گوشت اهل حق را خوردن در مسجد جمع مى‏شوند و نوشیدن شراب را توصیف مى‏کنند و مى‏بینى که افراد مست در حالى که عقل ندارند با مردم نماز مى‏خوانند و مردم مستى و مى‏خوارگى را سرزنش نمى‏کنند، و هنگامى که مست هستند مورد احترام هم قرار مى‏گیرند. (البته شاید از ترس آزارشان، مردم آنان را احترام مى‏کنند.)