به گزارش پایگاه تخصصی مسجد؛ با شیوع موج سوم کرونا رهبر معظم انقلاب مدظله العالی در جلسه ای با ستاد ملی مقابله با کرونا در بخشی از سخنان خود بر «آموزش همگانی دربارهی راههای شیوع و شیوههای پیشگیری به صورت محلهمحور و با استفاده از ظرفیت مساجد و بسیج و البته با محوریت وزارت بهداشت و همکاری وزارت ارشاد و صداوسیما» تأکید فرمودند.
به دنبال این فرمایش رهبر معظم انقلاب، مرکز رسیدگی به امور مساجد قرارگاهی با حضور مدیران نواحی هجده گانه، فرماندهان سپاه تهران و ائمه جمعه استان تهران تشکیل داد و«عملیات محله محور مسجد پایه»را بر اساس انتقال تجارب موفق مساجد محوری به سایر مساجد محله در زمینه مقابله با کرونا و آثار آن طرح ریزی کرد.
این عملیات علاوه بر فعالیت پیشگرانه کرونایی و کم کردن صدمات و آلام ناشی از آن، در موقف های تقویم خود برنامه های فرهنگی را با محوریت کرونا دنبال میکند.
در عملیات محله محور، تعدادی مساجد محوری وظیفه هماهنگی سایر مساجد محله را در موقف های مختلفی که در این عملیات تعریف شده را بر عهده دارند. بسیاری از مساجد از بدو تاسیس و شکل گیری رویکرد و نگاهشان رسیدگی به نیازمندان، محرومان و کاهش آسیب های اجتماعی بوده است.
یکی از این مساجد، «مسجد سیدالشهداء (علیهالسلام)» با امامت«حجتالاسلام محمد نوروز پور» است.
مسجد سیدالشهدا (علیهالسلام) در میدان انقلاب با سه دسته از اهالی در تماس است. دانشجویان، کسبه و ساکنین دائمی! حجتالاسلام محمد نوروز پور برای ارتقاء کیفیت و کمیت این ارتباط که در نوع خود هم سخت و هم کم نظیر است، روش متفاوتی انتخاب کرده است. اگر چه هر مسجدی شیوه مدیریت خود را میطلبد ولی در ارتباط با موضوعی که این امام جوان در آن تجربه کسب کرده می توان گفت: شیوهی او الگوی مناسبی برای مساجدی با این مختصات است.
در ابتدا از فعالیت ها و ابتکارات مسجد سیدالشدءا (علیهالسلام) بگویید.
مسجد سیدالشهداء (علیه السلام) میدان انقلاب تهران در سال ۱۳۷۶ افتتاح شد و اکنون در حوزه های مختلف مذهبی، فرهنگی و اجتماعی مشغول فعالیت است.
چند سالی است که این مسجد برای رسیدگی به قشر محروم و آسیبپذیر و انجام امور خیریه، یک مرکز نیکوکاری با هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد ناحیه شهید مطهری و کمیته امداد، به نام «مرکز نیکوکاری سیدالشهدا علیهالسلام» راه اندازی کرده است. این مرکز هم اکنون قریب به ۳۰۰ خانواده را تحت حمایت خود قرار داده، که تعدادی از آنها پیرامون مسجد و تعدادی هم در حاشیه تهران ساکن هستند. این مرکز در طول سال چندین مرحله ارزاق به این خانواده ها تقدیم میکند. از زمان همه گیری کرونا نیز نزدیک به هشت مرحله ارزاق توزیع شده است.
مرکز نیکوکاری سیدالشهداء (علیهالسلام) در ارتباط با تهیه جهیزیه هم فعالیت خوبی داشته و تاکنون چندین مرحله با کمک دستگاههای مختلف و خیرین متدین مسجدی، جهیزیه تهیه کرده و به زوجهای جوان نیازمند اهدا کرده است.
البته در این حوزه دوگروه در مسجد سیدالشهداء (علیه السلام) فعالیت میکنند، یک گروه مرکز نیکوکاری است و گروه دوم، «گروه جهادی شهید بزمه» است. البته آنها در این زمینه با یکدیگر همکاری و همیاری می کنند.
بانوان نمازگزار مسجد سیدالشدءا (علیهالسلام) گروه جهادی را تشکیل داده اند و شماره حساب گروه خود را دارند و کمک های جمع آوری شده را در امر جهیزیه و امور جهادی هزینه میکنند. البته برادران نمازگزار، کانون فرهنگی و بسیج هم به این گروه یاری می رسانند.
به عنوان مثال؛ گروه جهادیِ مسجد ما در سیل های اخیر و زلزله کرمانشاه کمکهای شایان توجهی انجام دادند. همچنین آنها در ارائه خدمات اجتماعی حاشیه نشینان تهران نیز فعال هستند.
در حوزه فعالیت های مذهبی و فرهنگی، هیئت مسجد سیدالشهدا (علیهالسلام) با نام «هیئت قمرالعشیره (علیهالسلام)» فعالیت میکند. مراسمات مذهبی مسجد، موالید و اعیاد، عزاداری ها و سایر مناسبت ها در مسجد ما به همت این هیئت برگزار میشود.
جوانانی که اکنون در این هیئت فعالیت میکنند، قبلاً در پارکینگ منازلشان در محلهی مسجد برنامه های مذهبی داشتند که البته نه انسجام داشت و نه شرایط مناسبی داشتند، ما از ایشان خواستیم همان برنامه را در حسینیهی مسجد انجام دهند. همه امکانات مسجد را در اختیارشان قرار داده ایم و سخنران را هم ما برایشان دعوت میکنیم. این امر باعث جذب این جوانان به مسجد شد و در نتیجه هیئت قمرالعشیره علیه السلام شکل گرفت.
اکنون اعضای این هیئت علاوه بر حضور در نمازهای جماعت، در پایگاه بسیج ثبتنام کردند و در گروه جهای و سایر برنامه های مسجد، فعالیت تحسین برانگیزی دارند. در حال حاضر هم از اول محرم در مسجد مراسم عزاداری، با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی، دارند که تا هفتم امام ادامه دارد. شب ها بعد از مراسم هم برنامه اطعام دارند که (بصورت بیرون بر) تقدیم عزادارن حسینی کردند.
این هیئت شبهای جمعه هم در طول سال برنامه دارد که درس اخلاق و تفسیر قرآن کریم را هم بنده برای شان ارائه میدهم. امسال علیرغم وجود فاصله های اجتماعی و پروتکلهای بهداشتی استقبال خوبی از برنامههای این هیئت در مسجد صورت گرفت. در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد جمعیت هیئت قمرالعشیره را جوان ها تشکیل می دهند.
همچنین مسجد یک کانون فرهنگی هنری به نام «کانون فرهنگی هنری انقلاب» دارد. این کانون با همکاری بچه های مسجد، هیئت و بسیج در طول سال برنامه های فرهنگی و آموزشی و هنری برگزار میکنند.
هر هفته یکشنبه ها به همت کانون، کلاس قرآن در بخش های روخوانی، روانخوانی و تجوید برگزار میشود. همچنین کانون انقلاب برنامههای فرهنگی، هنری و ورزشی از قبیل، کوهنوردی و شنا را برگزار میکند که استقبال خوبی از طرف اعضاء بسیج، هیئت و گروه جهادی داشته است.
مسجد سیدالشهدا (علیه السلام) دو پایگاه بسیج خواهران و برادران دارد که هر دوی آنها به نام شهید صیاد شیرازی (ره) مزین شده اند. فرماندهان آنها را، که دو نفر از جوانان تحصیلکرده خواهر و برادر هستند، به عنوان امناءِ مسجد معرفی کردیم. این امر به خاطر بالاتر بردن فعالیت بسیج در مسجد صورت گرفت. از وقتی که این دو نفر به عضویت هیئت امنای مسجد در آمدهاند، حضور اعضاءِ بسیج در برنامه ها بسیار پررنگ شده است. چون اکنون خود آنها برای فعالیت در مسجد برنامه ریزی می کنند و تصمیم گیرنده هستند، نیروهایشان در برنامههای مسجد حضور قابل توجهی دارند.
الحمدالله در همه برنامههای مسجد در کنار امام جماعت، هیئت امنا و سایر اعضا و ارکان مسجد حضور پررنگی دارند.
اکنون در طرح شهید سلیمانی هر دو پایگاه فعالیت دارند. به طوریکه یکی از پایگاه های اصلی سپاه ناحیه حضرت ولیعصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در مسجد سیدالشهداء (علیه السلام) میدان انقلاب است. این عزیزان بسیجی با مراجعه به منازل و کسبه اهل محل، بیماران کرونایی را شناسایی و اگر کمکی لازم باشد، انجام میدهند. هیئت امنا مسجد هم در این زمینه همکاری همه جانبه با آنها دارند.
عزیزان بسیج مسجد سیدالشهدا (علیهالسلام) از ابتدای کرونا ضدعفونی صحن و شبستان مسجد، پایگاه ها و رقبات و معابر و اماکن شلوغ محله را انجام میدهند. در تهیه ماسک و مواد ضدعفونی کننده و همچنین توزیع آن بین خانواده های نیازمند، اهل محل و نمازگزاران مسجد (در هر سه وعده نماز)، فعالیت دارند.
دربارهی رابطه خوبی که با ارکان مسجد ایجاد کردهاید، توضیح دهید و بفرمایید اساساً چنین رابطهای در مسجد چگونه شکل میگیرد؟
اول اینکه سعی کردیم ترکیب هیئت امنا را عوض کنیم. بر مبنای فرمایش مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، مسجد باید مسجد محله و امام جماعت هم امام محله باشد. امام باید به همه مشکلات محله واقف باشد. به همین دلیل در کنار بزرگان محله، فرماندهان پایگاه بسیج هم از اهالی محلهی مسجد سیدالشهداء (علیه السلام) هستند که برای عضویت در هیئت امنا از ایشان دعوت کردیم. همینطور از کسبهی تاثیر گذار و معتمد منطقهی میدان انقلاب، در هیئت امنا بهره بردیم، که در جمع آوری کمک های کسبه، بخصوص در طول دوران همه گیری کرونا، نقش قابل توجهی داشتند.
همچنین یکی از دلایل موفقیت مسجد ما، گزارش دهی به اهل محل و کمک گرفتن از خود آنها در انجام امور خیریه است. به عنوان مثال؛ وقتی بسته های معیشتی نیازمندان را تهیه میکنیم در انتهای شبستان مسجد میچینیم و وقتی نمازگزاران وارد مسجد میشوند آنها را به عنوان ارائه گزارش نشان داده و تقاضا میکنیم تعدادی از آنها با برادران بسیجی برای توزیعشان همراه شوند.
وقتی مردم مشاهده میکنند که کمک هایشان به چه نحوی به دست محرومان می رسد، علاوه بر همکاری، همیاری بیشتر، دیگران را هم برای مشارکت در برنامههای مسجد و کمک به امور خیریه تشویق میکنند. بطوریکه در بسیاری از مواقع، نمازگزاران مسجد بدون درخواست ما ماهیانه مبالغی را به شماره کارتهای مرکز نیکوکاری و گروه جهادی واریز میکنند. چون اثر کمکهایشان را در انجام امور خیریه دیدهاند.
یک دلیل دیگر موفقیت مسجد گرفتن مشورت و کمک از نمازگزاران، ارکان مسجد و اهالی محله است. در انجام امور مسجد چند طلبه جوان و خوش فکر، در قالب نائب امام جماعت و کانون فرهنگی هنری مسجد همکاری دارند که در امور خیر و توزیع بسته های معیشتی نیازمندان، جوانها و نمازگزاران را همراهی میکنند. این طلبه ها در همه برنامههای مسجد حضور دارند. در اردوهای فرهنگی و ورزشی،کلاسها، کوهنوردی و شنا با جوانان همراه میشوند و فضایی صمیمی را بوجود میآورند. این کار باعث شده تا جوانهای بیشتری جذب مسجد شوند. اکنون جوانان بیشتری در نماز، عزادریها و فعالیت های مسجد شرکت میکنند.
در راستای فعالیتهای اجتماعی، با توجه به نزدیکی مسجد سیدالشهدا (علیه السلام) با خوابگاه های دانشجویی در خیابان انقلاب، ارتباطی هم با دانشجویان ساکن آنها برقرار کردهایم که این ارتباطات قبل از شیوع کرونا به صورت حضوری و سرزدن به آنها در خوابگاه بود، ولی اکنون در فضای مجازی این ارتباط برقرار است و نتایج خوبی هم از آن حاصل شده است.
ارتباط ما اینگونه بود که من و طلبههای مسجد، با حضور در خوابگاه ها، سوالات شرعی و دینی و مسائل مربوط به نظام و انقلاب را (گاها تا پاسی از شب) پاسخ می دادیم. در برخی موارد هم آنها به مسجد میآمدند و ما جلسات پرسش و پاسخ و همچنین جلسات بصیرتی و تبیینی برای آنها برگزار میکردیم. البته همانطور که گفته شد، اکنون این مسائل و شبهات در فضای مجازی و در گروه هایی که داریم، پیگیری میشوند.
اهالی محلهی میدان انقلاب اسلامی به سه دستهی خانوادهها ]ساکنین دائمی[، کسبه و دانشجویان تقسیم میشوند که هرکدام طرز برخورد و ارتباط خاص خود را میطلبند. چون این حجم از ارتباط از عهده یک نفر خارج است، سعی کردیم با همراهی طلبههای مسجد با همه آنها ارتباط داشته باشیم.
همچنین یک شورای فرهنگی قوی تشکیل دادیم که فرمانده پایگاه بسیج دبیر آن و بنده به عنوان امام جماعت، مسئول آن هستم . افراد تاثیر گذار فرهنگی در مسجد و محله هم سایر اعضاءِ آن را تشکیل می دهند. در این شورا برای مناسبت ها و برنامه های مسجد همفکری و تصمیمگیری میکنیم.
شما به عنوان امام جماعت یک مسجد محوری در «عملیات محله محور مسجد پایه»، چه پیشنهادی برای پیشرفت آن دارید؟
خداوند شهید حاج قاسم سلیمانی رحمت بفرماید. ایشان در گردهمایی چند سال قبل ائمه جماعات ]روز جهانی مسجد96[ ، فرمودند: «شعاع مسجد همان چند متر شبستان مسجد نیست بلکه تا چند کیلومتر اطراف مسجد شعاع آن را تشکیل می دهد و امام هم امام محله ای است که این شعاع را در بر گرفته است. عملیات محله محور مسجد پایه که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) بر آن تاکید فرمودند و در کلام شهید سلیمانی هم دیده می شود که در ذهن همه ما نقش بسته است، مبتنی بر همین نوع نگاه و تفکر است. لذا می توان گفت: تحقق اهداف چنین عملیاتی تحقق فرمایشات این بزرگان است.
به نظر من برای تحقق اهداف این عملیات در وهله اول باید دورههای آموزشی بیشتری برای ارکان مسجد به خصوص هیئت امنا و ائمه جماعات، از سوی مرکز رسیدگی به امور مساجد در نظر گرفته شود تا ضرورت چنین عملیاتی برای آنها تبیین شود.
همچنین برخی از ائمه جماعات برای انجام چنین عملیاتی توان لازم را ندارند. برخی از امامان جماعت اکنون سن و سالی دارند، ارتباط گرفتن با جوانها، اهالی و کسبه محل و شناسایی مشکلات و آسیب های محله برایشان سخت شده است. به نظر می رسد مرکز رسیدگی به امور مساجد باید برای این عزیزان کمک در نظر بگیرد.
لازم است که «دفتر نظارت و ارزیابی» این مرکز، در شناسایی ائمه جماعتی که در این عملیات کمک نیاز دارند، اقدام کند. طلبه های جوان زیادی هستند که آمادگی حضور در این عملیات و کمک به ائمه جماعات معمر را دارند ولی تاکنون به آنها میدان داده نشده است. اکنون این فرصت پیش آمده که هم در پیشبرد و تحقق اهداف عملیات و هم میدان دادن به جوانان، اقداماتی صورت گیرد. بسیاری از مساجد امکانات و ظرفیت های خوبی دارند که از تجربه خوبی هم برخوردارند ولی آن بنیهی جوان و نشاط لازم را ندارند.
در این صورت مردم آثار و برکات کارهای مسجد را بواسطه ارتباط حاصل شده از نیروهای جوان را بیشتر از گذشته میبینند، بنابراین قطعاً بیشتر جذب مسجد خواهند شد و در مشارکت رغبت بیشتری نشان میدهند.
حضور در مسجد و اطلاع رسانی هم از راههای تحقق اهداف این عملیات هستند. باز بودن درب مسجد و اطلاع رسانی در مورد برنامه های مسجد و گزارش دهی به نمازگران و اهالی از مصادیق آن هستند.
دربهای مسجد سیدالشهدا (علیه السلام) ساعاتی قبل از اذان ظهر به سوی نمازگزاران باز و تا چند ساعت پس از نماز اعشاء هم بسته نمیشوند.
همچنین برنامه فعالیت ها و کلاسهای مسجد به اطلاع نمازگزاران می رسد. به عنوان مثال اکثر نمازگزاران اکنون از برنامهی کلاسهای کمک های اولیه و مشاورههای حقوقی و ... در این مسجد اطلاع دارند.
مسجد سیدالشداء (علیه السلام) کلاس هایی برای اهالی و نمازگزاران تدارک دیده شده است. کلاسهای کمک های اولیه، پیشگیری از کرونا، مشاوره حقوقی و مهارتهای روانشناختی خانواده برای آنها در نظر گرفته شده است.
اکنون هفته ای دو بار اهالی میتوانند برای دریافت مشاوره حقوقی با حضور وکلای بسیجی عضو کانون وکلا، به مسجد مراجعه کنند. این وکلای بسیجی در اردو ها جوان ها را همراهی میکنند و در حین سفر مشاوره های لازم و یا سوالات حقوقی آنها را پاسخ میدهند.
بسیاری از مردم وقتی می بینند که به راحتی می توانند با حضور در مسجد پروندههای حقوقی خود را به سرانجام برسانند به مسجد جذب شده اند و اکنون عضو فعالی از مسجد هستند.
چون مردم آگاهی حداقلی از مقررات و قوانین ندارند، بسیاری از پرونده های حقوقی در قوه قضاییه روی هم آمده اند. مسجد سید الشهدا (علیه السلام) قریب به یکسال است که سعی میکند دانش حقوقی اهالی و نمازگزاران خود را با ارائهی خدمات مشاورهای بالا ببرد. ثبت نام این عزیزان برعهده بسیج و کانون مسجد است.
بازخورد همه این فعالیت ها خوشحالی مردم است. وقتی اهالی این خدمات و نتایج آن را می بینند، وقتی میبینند که جوان های شان از عزاداری در پارکینگها به تشکیل یک هیئت خوب در تهران رسیده اند، سخنران و امکانات مسجد در اختیارشان قرار گرفته است، بسیار خوشحال میشوند. از طرفی این کار باعث تغییر مثبت در رفتار جوان ها شده که از سوی خانواده هایشان قابل مشاهده است.
اردوهای ورزشی در سلامت جسم فرزندان اهالی و حضور مشاوران و طلبه ها در این اردوها به سلامت فکر آنها کمک میکند. این گونه فعالیتها اثر گذاری مسجد را در محله بالا برده و مسجد را به اهداف عملیات محله محور نزدیکتر میکند.
برای تحقق اهداف این عملیات لازم است که تجربه مساجد موفق در جلسات منطقهای که به همت امور مساجد برگزار میشود، به سایر مساجد منتقل شود. همچنین میشود در این جلسات از کارهای مساجد گزارش تهیه شود و ابتکارات و یا ایرادات مورد بررسی قرار گیرد. این کار نوعی الگوبرداری موفق است. باید توضیح دهم؛ بنده هم به عنوان امام جماعت، از الگوهای موفق در اداره مسجد سید الشهدا (علیه السلام) استفاده می کنم.
بیشتر بخوانید؛
نتیجه محوریت مسجد در هر کاری اعتماد مردم است
ویژگیهای ائمه جماعات موفق در عملیات محله محور