این نوشتار، با روش توصیفی(Descriptive) و کتابخانه ای، به آسیب شناسی وجود رقیب برای مسجد پرداخته است. بدین منظور، پس از بیان اهمّیت و جایگاه مسجد در صدر اسلام و عصر ظهور، واژگان کلیدی و مکانها و نهادهای رقیب مسجد تعریف شد و سپس، فلسفه و تاریخچۀ پیدایش و گسترش آنها تشریح شد که این رقیبان عبارتاند از: حسینیّه، زینبیّه و فاطمیّه، تکّیه، مهدیّه، عزاخانههای موقّت، مسجدجامع، روضهخوانی در منازل، فرهنگسرا یا خانه های فرهنگ، مسجد و تعدّد آن، رسانۀ جمعی و مسجد مجازی. علاوه بر تعریف هر یک از رقیبان مسجد، برخی از آسیبهای اختصاصی اثرگذار آنها بر رونق مسجد و منزلت معنوی، اعتقادی، اجتماعی، آموزشی و فرهنگی مسجد بیان گردیده و راهحل برون رفت از این آسیب ها مطرح شد. در ادامه، فهرست برخی از آسیب های کلّی و عمومی رقیبان مسجد، با نگاهِ کاربردی مطرح گردید. بر اساس نتایج این تحقیق، مدیریت وضعیّت حاضر و بهبود رونق مساجد، تنها با سبک مدیریت اُرگانیک (organic management) امکان پذیر بوده و مرکز رسیدگی به امور مساجد کشور باید با اِعمال مدیریت متمرکز (management centralized) به طور مستقیم یا غیرمستقیم دارای شاخص ترین نقش اثرگذار در این مورد باشد.