به گزارش پایگاه تخصصی مسجد؛ بیستم تا بیست و نهم شعبان هر سال، دهه تکریم و غبار روبی مساجد نام گرفته است. عنوان شعار این دهه در سال ۱۴۰۱ «مسجد، جبهه جهاد تبیین» است. در ادامه با امام جماعتی به گفت و گو نشسته‌ایم که در هیاهوی مبارزات پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، امامت مسجدش را به عهده گرفته است. او پدر یک شهید دفاع مقدس است و خودش بارها از سوی ساواک به مطالبی غیر واقع متهم و تهدید شده است. با این حال از ادامه‌ی مبارزه در راه اسلام و انقلاب اسلامی ذره‌ای سست نشده است.
آیت‌الله سید علی مقدم قوچانی امام جماعت مسجد علوی در خیابان نبرد است. قبل از انقلاب اعلامیه‌های امام خمینی(ره) را پخش می‌کرد، در دوران دفاع مقدس پسرش، سید مصطفی را تقدیم انقلاب کرده است. با این حال اکنون بعد از ۵۰ سال، هنوز هم با روحیه‌ای انقلابی، در سنگر مسجد، امام جماعت است.
در ادامه نظر این امام جماعت انقلابی را درباره‌ی ابعادِ تکریم مسجد و راز موفقیتش در کسوت امام جماعت مسجد علوی، را از او جویا شده ایم.
تکریم یک مسجد چه ابعادی می‌تواند داشته باشد؟
تکریم مساجد هم از طرف مسئولین و هم از طرف مردم باید اهمیت داشته باشد.
رسیدگی از لحاظ اقتصادی به مساجد که اکثراً موقوفه‌ای ندارند، درآمد کمی دارند به عهده مسئولین است.
معمولاً مساجد از طریق مردم اداره می‌شوند. اگر مسجد در منطقه ای باشد که دست مردم باز باشد و مذهبی باشند، این مسجد روبه راه است. اما اگر مسجدی باشد که در منطقه ی ضعیف باشد، مسجد نمی تواند شرایط خوبی داشته باشد!
بنده الحمدالله به عنایت خدا... راضی هستم. معمولاً برای مردم این شعر را می‌خوانم:
تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مکن که خواجه خود روش بنده پروری داند
من هیچ پولی از مسجد، چه قبل از انقلاب و چه بعد آن دریافت نکردم! ولی برخی مساجد درآمد ندارند و امام جماعت در مضیقه است. این طور نباشد که یه برنامه تلویزیونی نشان دهند و با حرف، مساجد را تکریم نمایند، بلکه مسئولین به وضعیت مساجد رسیدگی کنند. به امور فرهنگی مسجد، به خادم مسجد و به امام جماعت مسجد رسیدگی کنند.
حالا در مقابل هم طبق آیه شریفه قرآن؛ «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ » خود مردم هم در امور مسجد شرکت کنند و آن را رونق ببخشند.
پس، مسئولین به حرف اکتفا نکنند و مردم هم در نماز جماعت شرکت کنند و مساجد را آباد و با نشاط نمایند.
از امام حسن مجتبی علیه السلام در منابع مختلف آمده؛ در تحف العقول هم هست که؛ امام حسن مجتبی(ع) فرمودند:«مَنْ أَدامَ الاْخْتِلافَ إِلَی الْمَسْجِدِ أَصابَ إِحْدی ثَمان: آیةً مُحْکَمَةً وَ أَخًا مُسْتَفادًا وَ عِلْمًا مُسْتَطْرَفًا وَ رَحْمَةً مُنْتَظِرَةً وَ کَلِمَةً تَدُلُّهُ عَلَی الهُدی أَوْ تَرُدُّهُ عَنْ رَدًی وَ تَرْکَ الذُّنُوبِ حَیاءً أَوْ خَشْیةً؛ هر که پیوسته به مسجد رود به یکی از این هشت فایده می‌رسد:
آیةً مُحْکَمَةً، آیات محکمات، کسی که به مسجد رفت و آمد دارد در وجوب نماز وجوب زکات ، وجوب روزه؛ از آیات محکمات استفاده می‌کند.
وَ أَخًا مُسْتَفادًا، دوستی قابل استفاده؛ برادران دینی، به خاطر مریضی کرونا، رفت و آمدها کم شده در این مسجدی که حدود ۵۴ ساله اقامه نماز می کنم وقتی که میخواستم به خانه شهیدی سر بزنیم تعداد زیادی اعلام آمادگی می کردند، جمعیت حداکثری آماده می شدند، از برکات مسجد این است که مردم همیشه در برنامه ها و مناسبت ها، شرکت می‌کنند.
بعضیها پارک می‌روند، حالا نفس پارک رفتن خوبه فقط مشروط به اینکه دچار غیبت می‌شوند، گناه نکنند، اما اگر بیایند مسجد، از فضای معنوی مسجد استفاده می کنند، با همدیگر ارتباط می گیرند، در واقع مسجدی ها با هم برادر می شوند.
وَ عِلْمًا مُسْتَطْرَفًا با علم جدید و علم نو، حدیث یاد می‌گیرند. چطور با خانواده برخوردکنند( خیرکم خیرکم لاهله). اینکه چطور با همسایه رفت و آمد داشته باشند.
وَ رَحْمَةً مُنْتَظِرَةً؛ از برکات مساجد این است که جمعیت‌ها با آمدن به مسجد مسلمان می شوند. اگر مسلمان بوده‌اند و آلوده گناه بوده‌اند، توبه می‌کنند. اینها برکات این مجالس و این مساجد است.
وَ کَلِمَةً تَدُلُّهُ عَلَی الهُدی أَوْ تَرُدُّهُ عَنْ رَدًی وَ تَرْکَ الذُّنُوبِ حَیاءً أَوْ خَشْیةً ؛ وقتی امام جماعت در مسجد ، تفسیر می‌کند و یا واعظ سخنرانی می کند، موجب هدایت طرف می شود. اگر اهل گناه باشد، توبه می‌کند و از کارهایی که در شان یک مسلمان نیست دوری می‌کند.
مسجد یک پوشش بیمه‌ای ایجاد می کند که وقتی کسی مسجدی است، همواره می‌گوید؛ من نباید فلان گناه را انجام بدهم، چون مسجدی هستم، باید عفاف خود را حفظ کنم
مسجد موجب می شود که انسانی که گناه می کند، یا حیا می کند از خدا، یا حیا می کند از مردم!
مولا امیرالمومنین علی علیه السلام در نهج البلاغه بیان می‌کند
از گناه بپرهیزید: «فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاکِمُ»
در خلوت هم گناه نکنید چون آن کسی که شما را در حال گناه دیده همان شما را محاکمه می‌کند.
شما که از ابتدای امامت مسجد، پدر شهید نبودید و یا تجربه امامت نداشتید، در ابتدای این راه چه کردید که مردم به مسجد آمدند و جوانان به مسجد آمدند؟
سوال بسیار خوبی پرسیدید!
با خونسردی و اخلاق با مردم برخورد کردم!
حدود ۵۴ سال است که من به این مسجد آمده‌ام، قبلاً اختلافاتی در این مسجد بود و در طی چند سال، شش امام جماعت عوض کرده بود! بعضی از شخصیتهای مشهور انقلاب امام این مسجد بودند! حتی مرحوم آقای توسلی(رئیس دفترامام(ره)) هم امام این مسجد بود!
مثلا یک شخصی که اهل اختلاف افکنی بود، فرادا نماز میخواند، اذیت می‌کرد، وقتی که مریض شد به عیادتش رفتم!
برخی گفتند، آقا، ایشان که پشت سر شما نماز نمی‌خواند؟!
گفتم: حالا مریض شده است، به خاطر رضای خدا می رویم!
و یا در اوایل امامت جماعتِِ من، برخی می‌گفتند: این آقا(بنده) با امام خمینی(ره) مخالف است!
روزی سوار اتوبوس شده بودم، به سمت ناصرخسرو!
آن زمان تازه وارد مسجد شده بودم، آقایی آمد و نشست کنارم. گفت: می‌خواهم یک مرجع تقلید انتخاب کنم! (آقای حکیم تازه فوت کرده بود)،
عرض کردم: آیت الله خمینی!
خیلی تعجب کرد و گفت: آیت الله خمینی تبعید است!
گفتم: امام موسی کاظم(ع) زندان بود به امامت قبولش نداشتند؟
گفت: ایشان یک مرجع تقلید سیاسی است!
گفتم: مگر اسلام از سیاست جداست؟ مگر پیغمبر(ص) حکومت نکرد؟ مگر امیرالمومنین(ص) حکومت نکرد؟
گفت: رساله ایشان پیدا نمی‌شود!
با اینکه آو را نمی‌شناختم و ممکن بود ساواکی باشد، گفتم: اگر واقعا می‌خواهید از آیت‌الله خمینی تقلید کنید، من رساله برایت می‌آورم!
قم که میرفتیم، خدا آقا مصطفی فرزند امام(ره) را رحمت کند، با ایشان ارتباط داشتم، می‌رفتم رساله و اعلامیه می‌گرفتم.
گفتم: اگر شما آدرس بدهید، رساله را برایتان می‌آورم!
تشکر کرد و ایستگاه بعد پیاده شد!
یک روز جمعه مخالفین من در این مسجد جلسه داشتند! بعد از دعا و سخنرانی نیم ساعت جلسه گذاشتند! گویا صحبت از بنده شده بود، وقتی اعلام کردند که این امام جماعت با امام خمینی مخالف است، همین آقا بلند می‌شود و از من دفاع می‌کند! می‌گوید: من در اتوبوس وقتی از او سوال کردم مرجع تقلیدی به من معرفی کنید؟، گفت: از امام خمینی تقلید کن! من را که نمی شناخت و ممکن بود که من ساواکی باشم! ولی علنا گفت: از آیت الله خمینی تقلید کن!
اینطور جریانات بسیار بود!
خانه پدر مرحوم آقای توسلی، نزدیک این مسجد بود! یک بار در مغازه بودم، ایشان را زیارت کردم. سلام و احوالپرسی، بعد گفتم: اینجا چه می‌کنید؟ گفتند: منزل پدری ما اینجاست! اتفاقا پدرشان مسجد می‌آمد. گفتم اگر اجازه بفرمایید، حالا که شما را زیارت کردم با دوستان مسجدی خدمت برسیم و خوشحال شدند و اجازه دادند. بعد از نماز تعدادی قریب به دویست نفر رفتیم دیدن ایشان! این مواجهه من با امام قبلی مسجد، خیلی تاثیر مثبتی روی مردم داشت.
مسجد ما هیچ درآمدی نداشت. جای دیگر منبر می‌رفتم، پاکت میدادند ولی برای این مسجد خرج می‌کردم تا مسجد رونق بگیرد! نه به عنوان منبری و نه به عنوان امام جماعت طی ۵۰ سال از مردم ، پول نگرفتم.
با بزرگ و کوچک برخوردخوب داشتم و با تواضع و اخلاق و رعایت تقوی سعی در جذب مردم به مسجدمی‌نمودم.
اخلاق و تقوای امام جماعت از دلایلی اصلی جذب مردم به مسجد است. همه‌ی موفیقت یک امام جماعت، تواضع و اخلاق، برخورد خوب با مردم است! یک روحانی باید جاذبه داشته باشد. جاذبه و دافعه! ولی جاذبه باید بیشتر از دافعه باشد. پشت سر من حرف زدند، باید ندیده بگیریم. جوری برخورد کنیم گویا چیزی نبوده و نیست.
طلاب جوان! مهم ترین چیزی که سبب جذب مردم می‌شود: اخلاق و تواضع و برخورد خوب و بردباری است.
مرحوم شهید مطهری کتابی دارد به نام جاذبه و دافعه علی علیه السلام. انسان باید دافعه داشته باشد ولی جاذبه باید بیشتر باشد. با اخلاق و تواضع است که وقتی مسجد می‌رویم، مردم صلوات می‌فرستند. اگر هم صلوات نفرستادند، ناراحت نشویم و احیانا اگر حرفی زدند، نباید به رویشان بیاوریم. حلم و بردباری پیشه کنیم.
امام صادق علیه السلام روایت زیبایی دارد که؛ اگر در کسی سه خصلت باشد سعادت دنیا و آخرت دارد! یک، «ورع»؛ که او را از محارم حفظ کند. دوم؛ «حلم» که بوسیله آن جهل جاهل را رد کند و سوم «مداراة الناس» که با مردم هیچ چیزی مثل مدارا نیست!
ائمه جماعت جوان! چیزی که دیدید ندیده بگیرید! تغافل کنید که ندیده اید! اگر اشتباهی کردند به رویشان نیاورید با مدارا برخورد کنید!